Қазақша мақал — мәтел: Адамгершілік, жақсылық, қайырымдылық, мейірімділік

Адам бір-біріне қонақ.

Ат жақсысын мақта,
Адам жақсысын жақта.

Адам қайғысы — заман қайғысы.

Күйесіз қазан жоқ,
Қайғысыз адам жоқ.

Жасық адам жасына жетпей қартаяр,
Асыл адам жасына жетпей марқаяр.

Он адам жүрген жерде із қалады,
Жүз адам жүрген жер — соқпақ,
Мың адам жүрген жерде жол қалады.

Кісіні кейде таршылық сынайды,
Кейде баршылық сынайды.

Әркімнің өзі шығар биігі бар.

Жұмсақ ағаш құртқа жем,
Жұмсақ адам жұртқа жем.

Бейтаныс кісі —
Бітеу жаңғақ.

Ақылсыз адам айқай келеді.
Жан-жағын жайпай келеді.
Ақылды адам жай-жай сөйлейді,
Жан жағын байқай келеді.

Қағазға тіл бітірген — қалам,
Жансызға жан бітірген — адам.

Адам ойға тоймас,
Бөрі қойға тоймас.

Темір сырын отта танытады,
Адам сырын жоқта танытады.

Жаман адам кетсе,
Дүние кеңіп қалғандай.
Жақсы адам кетсе,
Дүние кеміп қалғандай.

Жақсы сыйлағанның құлы,
Жаман қорыққанның құлы.

Жақсының соңынан көп ереді,
Жаманның соңынан шөп ереді.

Адам деген ардақты ат.

Адамгершілікке арналған үш сауал бар:
Шөлге құдық қазған бір сауап,
Өзенге көпір салған бір сауап,
Жолға ағаш еккен бір сауап.

Еңбек адамның көркі,
Адам заманның көркі.

Біреу, біреуге сүйеу.

Талабы жоқ жас —
Қанаты жоқ құс.

Ормансыз жер — жалаңаш,
Армансыз ер — жалаңаш.

Адамның күні адаммен.

Бітер істің басына,
Жақсы келер қасыңа.

Сырласуға дос жақсы,
Сыйласуға жат жақсы.

Ақ сауыттың жағасы бар,
Жеңі жоқ.
Шын жақсының ашуы бар.
Кегі жоқ.

Ақылсыз атқа мінсе,
Атасын басып кете жаздайды.

Болар адам – он бесінде бас болар,
Болмас адам – қырық бесінде жас болар.

Айла алтау,
Ақыл жетеу,
Айла мен ақыл қосылса,
Алдырмайтын екеу.

Өзін ғана ойлаған,
Жамандықтың белгісі.
Өзгені де ойлаған,
Адамдықтың белгісі.

Ақылды өзінен көреді,
Ақылсыз ағайыннан көреді.

Ақымақ ішкен-жегенін айтады,
Ақылды көрген-білгенін айтады.

Көргенді кісі,
Көргенін айтар.
Көргенсіз кісі,
Бергенін айтар.

Жақсының айтқаны келмейді,
Жаманның сандырағы келеді.

Біреуге ор қазба, өзің түсесің.

Жаман болса алғаның,
Шын досың да шеттейді.

Жақсыны жамандасаң,
Аруағы тасады.
Жаманды жамандасаң,
Құты қашады.

Жыланға түк біткен сайын,
Қалтырауық болады.
Жаманға мал біткен сайын,
Бақырауық болады.

Басыңа іс түссе,
Жақсы көмек етеді,
Жаман күліп кетеді.

Жақсы өз басынан көреді,
Жаман жолдасынан көреді.

Жаман адам төршіл.

Жақсыдан жаман туады,
Бір аяқ асқа алғысыз.
Жаманнан жақсы туады,
Адам айтса нанғысыз.

Жаман мақтанса қатынын сабар.

Жақсылыққа жақсылық,
Әр кісінің ісі.
Жамандыққа жақсылық,
Ер кісінің ісі.

Жақсы арман оздырар,
Жаман құлқын тоздырар.

Жақсыға қылған жақсылық
Өміріңде тозбайды.
Жаманға қылған жақсылық
Бір күнгідей болмайды.

Құдықтан су ішкен,
Қазғанға рахмет айтады.
Ағашты көлеңкелеген,
Еккенге рахмет айтады.

Бір күн тұзын татқанға, қырық күн сәлем.

Жауызға айтқан жылы сөз —
Суға жазған сертпен тең.

Өзім асыраған күшігім өзімді қапты.

Қадіріңді білмеске
Қадамыңды көтерме.

Бөрі баласын асырағанмен ит болмас.

Таршылықты көрмесең кемшілікті білмессің.

Өзі болған қыз төркінін танымайды.

Ашаршылықта жеген құйқаның дәмі кетпейді.

Саңырауға сәлем берсең «атаңның басы» дер.

Есекті отқа айдасаң, боққа қашар.