Қазақстанның Қаржы министрлігі халықаралық нарықта жаңа бесжылдық еурооблигацияларды табысты орналастырды. Сауда нәтижесі бойынша табыстылық шамамен 4,35 пайыз деңгейінде қалыптасуы ықтимал, ал АҚШ қазынашылық облигацияларына спрэді 80 базистік пунктті құрап отыр. Бұл — Қазақстан үшін тарихи минимум, яғни елдің тәуекел бағасы төмендеп, халықаралық нарық тарапынан сенімнің артқанын көрсетеді.
Сауда әлі жалғасып жатқанымен, қазірдің өзінде нарық қатысушылары Қазақстанды формалды рейтингінен жоғары бағалап отыр. Біздің бағалы қағаздар Францияның OAT (француз қазынашылық бағалы қағаздары) облигацияларынан жоғары, ал Қатар деңгейінде (AA) саудалануда. Бұл — кездейсоқ құбылыс емес.
Инвесторлар Қазақстандағы реформаларға сенім білдіріп отыр
Шетелдік инвесторлар Қазақстанда экономикалық іргетастың түбегейлі өзгеріп жатқанын байқап отыр. Қиын салық реформасы қабылданып, оны кейінге шегеру әрекеттеріне қарамастан, жүйе іске қосылып келеді. Бұл — фискалдық тұрақтылықтың нақты көрінісі.
Мемлекеттік қарыз көлемі ІЖӨ-нің шамамен 23 пайызын, ал Ұлттық банктің халықаралық резервтері 55 миллиард доллардан асты. Бюджет тапшылығы төмендеп, экономикалық теңгерім артып келеді. Ел ішінде бұл үрдіс кейде бағаланбай жатса да, сыртқы нарық оны төмен табыстылық пен жоғары сұраныс арқылы нақты көрсеткіштермен бағалайды.
Қазақстан ішіндегі қоғамдық пікірде салық трансформациясының, қарызды басқарудың жаңа жүйесінің және инвестициялық саясаттың маңызын толық түсіну деңгейі әлі де төмен. Алайда, инвесторлар сөзбен емес, қаржымен дауыс береді. Олар елдің институционалдық сапасын, саясаттың тұрақтылығын және бюджеттік тәртіпке деген сенімді нақты инвестициялар арқылы өлшейді.
Мұндай капиталды ішкі жинақтармен немесе үй шаруашылықтарының қаражатымен алмастыру мүмкін емес. Өйткені, оларда сыртқы валюталық өтімділік пен ұзақ мерзімді қаржы құралдарын қалыптастыратын әлеует жоқ.
Еурооблигациялар – халықаралық сенім индикаторы
Портфельдік инвесторлар тек қаржы құюшы емес, сонымен қатар нарық қалыптастырушы рөл атқарады. Олар есептілік пен ашықтық стандарттарын енгізеді, кейін сол деңгейге корпоративтік эмитенттер мен мемлекеттік компаниялар да бейімделеді.
Қазақстанның егеменді бондтарына сұраныстың жоғары болуы – елдің институционалдық сапасына, макроэкономикалық тұрақтылығына және фискалдық саясаттың сенімділігіне деген халықаралық бағаның айғағы. Егер даму банктерінің несиелерінде шарттар келіссөз барысында айқындалса, еурооблигациялар нарығында табыстылық – тәуекелдің таза бағасы.
Сондықтан 4,35 пайыздық табыстылық пен 80 базистік пункт спрэді бар орналастыру – Қазақстанның «А» санатындағы сенімді ел ретінде қабылданғанының нақты дәлелі. Бұл өз кезегінде жүргізіліп жатқан реформалардың халықаралық деңгейде тиімді екенін көрсетеді.