Кассациялық сот – құқықтық жүйенің ажырамас бөлігі, оның басты мақсаты – сот шешімдерінің заңдылығын тексеру және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау. Бұл инстанция әділ сот төрелігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Кассациялық соттың ерекшеліктері
1. Шектеулі шеңберде қарау
Кассациялық сот істің мән-жайын қайта қарамайды, тек заң нормаларының дұрыс қолданылуын тексереді. Бұл оның басты ерекшелігі болып табылады.
2. Құқықтық тұрақтылықты қамтамасыз ету
Кассациялық соттың шешімі түпкілікті болып саналады және қайта шағымдануға жатпайды. Бұл құқықтық жүйенің сенімділігі мен тұрақтылығын арттырады.
3. Құқықтық тәжірибені біріздендіру
Кассациялық сот құқық қолдану тәжірибесін жүйелендіріп, заңнаманы түсіндіруге нақты бағыт береді. Бұл кейінгі сот істерінде негізге алынатын маңызды құқықтық қағидалардың қалыптасуына ықпал етеді.
Кассациялық соттың маңызы
• Азаматтардың құқықтарын қорғау
Кассациялық сот әділетсіз шешімдерді жою арқылы заңдылықтың сақталуын қамтамасыз етеді.
• Сот жүйесінің сапасын арттыру
Төменгі соттар қабылдаған шешімдерді қайта қарап, олардың жұмыс сапасына ықпал етеді.
• Құқықтық жүйенің тұрақтылығын қалыптастыру
Бұл сот инстанциясының шешімдері заң нормаларын нақтылауға және құқықтық жүйенің дамуына әсер етеді.
Кассациялық шағымдану тәртібі
• Шағымды жеке тұлғалар немесе ұйымдар тек заң бұзушылықтарға байланысты бере алады.
• Істі қарау барысында жаңа дәлелдемелер қабылданбайды, тек құқықтық нормалардың дұрыс қолданылғаны тексеріледі.
• Егер заң бұзушылық анықталса, сот шешімді өзгертуі немесе күшін жоюы мүмкін.
Кассациялық сот – қоғамдағы құқықтық мәдениеттің деңгейін көтеруге, азаматтардың сот жүйесіне деген сенімін нығайтуға ықпал ететін маңызды институт. Ол әділеттілікті қамтамасыз етудің соңғы әрі түпкілікті кезеңі ретінде құқықтық тәртіптің мызғымас кепілі болып қала береді.
Асхат Қошанов
ҚР Сот әкімшілігінің Ұлытау облысы бойынша департамент басшысының орынбасары