Зейнетақы аударымдарының жаңа ережесі қазақстандықтардың жалақысына қалай әсер етеді — Қазақстан жаңалықтары

Экономист Олжас Құдайбергенов зейнетақы аударымдарының жаңа ережелері 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап енгізіліп, жұмыс берушілерге қосымша ауыртпалық болып қалуы, көлеңкелі бизнеске әкелуі мүмкін деп қорқады, деп хабарлайды Tengrinews.kz.

«Авторлардың есептеуінше, біздің жұмыс берушіде қызметкердің қолында жалақыны төмендетпестен қосымша ақы төлеуге жеткілікті қаражат бар. Бұл жағдайда қызметкер жеңеді.
Бірақ бұл жұмыс берушілер үшін оңтайлы емес, әсіресе қазіргі салықты төлеуге ақшасы жетпейтіндер үшін ауыр. Сондықтан, іс жүзінде жұмыс берушілердің бір бөлігі қызметкерге ауыртпалық түсіріп, жалақыны төмендетеді. Олар жалақыны қолға беруді ұсынуға тырысады немесе жалақының бір бөлігін бейресми түрде төлеуді ұсынады. Құдайбергеновтың айтуынша, мемлекет бизнесті көлеңкеден шығару үшін аз жұмыс істейді: «Бұл істеу керек нәрсенің үштен бір бөлігін құрады», — деді ол.

Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі жұмыс берушінің 5 пайыздық міндетті зейнетақы жарналарын енгізу қазақстандықтардың әл-ауқатын жақсартуға және жұмысшылардың жұмыс тәжірибесіне сәйкес келетін зейнетақы төлемдерін алуға бағытталғанын айтты.

«Бүгінгі таңда зейнетақылар мемлекет пен қызметкердің жарналары есебінен беріледі. Алайда жұмыс беруші өз қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыруға іс жүзінде қатыспайды. Мұндағы ерекшелік — зиянды еңбек жағдайындағы жұмыс үшін жарнаның 5 пайызы (міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары). Сондықтан, жұмыс берушінің зейнетақы жүйесіне қатысуы мемлекеттің, қызметкердің және жұмыс берушінің бірлескен жауапкершілігіне негізделген зейнетақы жүйесін қалыптастыруды аяқтайды», — деді министрлік.

Министрлік бұл тәжірибе халықаралық стандарттарға сәйкес келеді деп санайды. Мысалы, Ресейде жұмыс берушінің жарналары қызметкердің сыйақысының 22 пайызды құрайды, ал жеке кәсіпкерлер ай сайын белгіленген төлемді төлейді, ол 2019 жылы 18 мың теңгеге шықты. 2015 жылы заң жобасы парламент депутаттарының, мүдделі мемлекеттік органдардың, Ұлттық банктің, «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, Кәсіподақтар федерациясының, қоғамдық кеңестің, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдерінің қатысуымен қоғамдық тыңдаулар өткізді», — деп хабарлады еңбек министрлігі.

Әрбір жұмыс беруші БЖЗҚ-ға міндетті 10 пайыздық жарнадан басқа, жалақының қосымша бес пайызын аударуы керек. Еңбек министрлігі ай сайын БЖЗҚ-дан шамамен 35 миллиард теңге түседі деп болжайды.