Қуаты 2 МВт ЖЭС жобалау

8

9

10

Аңдатпа

Берілген дипломдық жобаның тақырыбы қуаты 2 МВт ЖЭС жобалау
болып табылады. Жоба қысқаша кіріспеден, электртехникалық бөлімдердің
есебінен тұрады, онда жобаланушы электр станциясының бас электр сұлбасы
және электртехникалық құралдарды таңдау, экология және өміртіршілік
қауіпсіздігі тақырыбына арналған бөлім, жобаның экономикалық тиімділігінің
есебі берілген.

Аннотация

Темой данного дипломного проекта является ВЭС мощностью 2 МВт.
Записка содержит введение, в котором кратко формируется предпосылки к
выполнению данного проекта,электротехническую часть, содержающую
выбор основных электрических схем проектируемой станции и выбор
основных электротехнических оборудовании, раздел затрагивающий вопросы

экологии
и безопасности жизнедеятельности, расчет экономической

эффективности проектируемой станций.

Annotation

The theme of this diploma project is ВЭС by power 2 МВт. A message
contains introduction in that briefly formed pre-conditions to implementation of
this project, electrical engineering part, содержающую choice of basic electric
charts of the designed station and choice, basic electrical engineering equipment, a
division affecting the questions of ecology and safety of vital functions, calculation
of economic efficiency designed the stations.

11

Кіріспе

Еліміздің нарықтық экономикаға өтіп жаңа реформалардың келуі
электр энергетика саласына өзінің әсерін тигізді. Бұл сала бойынша ТМД

елдері бойынша Қазақстан
Ресей Федерациясы және Украина

Республикасынан кейінгі үшінші орынды алады. Қазақстан Республикасының
энергетикалық дамуының негізгі болып электр тәуелділігін жою,
тұтынушыларды сапалы электр энергиямен қамтамасыз ету болып табылады.
Дипломдық жобаны қарастыру барысында жоғарыда айтылған
мәселелерге көңіл бөлінген.Бұл дипломдық жобада 2 МВт — тық ЖЭС — ның
орнатылған қуатын есептеу жобаланады. Бұл ЖЭС — ны есептеуде электрлік
қондырғыларды таңдау көрсетілген және құрылымдық сұлбалар, электрлік
қосылудың мақсатқа сай нұсқаға сай таңдау ,қарастырылған
электростанцияның өзіндік мұқтаждық қоректену жүйесін таңдау, қысқа
тұйықталу тоғын есептеу көрсетілген.
Жобада пайдаланылған мәліметтерді салыстырмалы және шартты түрде
аламыз. Сонымен қатар уақыт өтуіне байланысты кейбіреулерінің өзгеруіде
ықтимал.
Жел энергетикасы — жел энергиясын механикалық, жылу немесеэлектр
энергиясына түрлендірудің теориялық негіздерін, әдістері мен
техникалық құралдарын жасаумен айналысатын жаңартылатын
энергетиканың саласы.

Қазақстанның 50 %
аумағының орташа жел жылдамдығы 4-5 мс

құрайды ал қалған аумағы 6 мс және одан жоғары , ол жел энергетиканың
дамуына жақсы көрсеткіш. Жел энергияның техникалық пайдалану мүмкіндігі
3 млрд.кВтсағ тең.
Жел энергиясына қызығушылық келесі факторлармен аңықталады:

—
—
сарқылмайтын энергия көзі,отын турлері пайдаланбайды;
алыс қашықтықтағы аймақтарды электр энергиясымен

қамтамассыз етуі;

—
—
қысқа мерзімде ЖЭС — ның салынуы;
атмосфераны ластамайды және зиянды қалдықтардың болмауы;

Қазақстандық Жел энергиясының дамыуы бірітіндеп бүкіләлемдік
процесстің бөлігі ретінде қалыптасуда.Қазақстанда бұл саланың дамуы
мемлекеттiң жағынан нақты қаржы және техникалық қолдауының жанында
болады. 2012 және 2014 жылдар аралығында Жел электр станциясын көптеп
салу күтілуде және қазіргі таңда Қазақстанда бұл жобалар іске алып жатыр.
Жаңғыртылатын энергия көздерінің электр энергия өңдірісі 0,5 % , ал 2014
жылы бүл көрсеткіш 1% болады және 2020 жылы 3% болады деп күтілуде.
Қазіргі уақытта электрэнергиясының жетіспеушілігінен және
экологиялық
ақуалды жақсарту мақсатымен ғалымдардың алдында дәстүрлі емес
энергия көздерін дамытумәселесі туындап отыр.

12

1 Электрлік бөлім

1.1 Бастапқы берілгендер

1.Генераторлар саны — 4;
2.Генераторлардың бірлік қуаты — 4х500 кВт;
3.Қуаты 2 МВт ЖЭС- да 10кВ, 110кВ ТҚ бар. ЖЭС — сы
энерго жүйемен 110 кВ кернеуде байланыс орнатылған.Энергетикалық
жүйемен байланыстыратын желі саны және ұзындығы — 2х20 км;
4.Өзіндік мұқтаждыққа кететін қуат мөлшері = 3%;
5.Жүйенің резервті қуаты — Ррез= 25 МВт;
6.Жүйенің ҚТ қуаты — 300 МВ·А.
7.кернеуі10кВ-қ ТҚ-ғы жүктеме — 200 кВт;
8.10.Жүктеменің ұзақтығы қысжаз — 200165 тәулік
9.Тұтынушылардың сипаттамасы : құрылыс комбинаты, комуналды —
тұрмыстық жүктеме.

Кесте 1.1 — Жел генераторлардың қуат өндіруі және 6 кВ

тарату

құрылғысындағы жүктемелердін жұмыс істеу графигі

1.2 Жел энергиясын пайдалану

Барлық жел қозғалтқыштарының жұмыс істеу принципі бірдей: жел
өзінің қысымы арқылы жер дөңгелегі қалақшаларымен бірге айналады,
сосын айналу моментін білік арқылы генераторға береді. Жел дөңгелегінің
диаметрі үлкен болған сайын, ол үлкен ауа ағынын қамтиды және де
агрегат үлкен энергия бөледі.
Бұл жерде жел қозғалқыштың принциптік қарапайымдылығы, тіпті
тәжірибесіз конструктордың фантазиясына кең өріс береді.
Жел қозғалтқыштың дәстүрлі-көлдене түрде орналасқан айналу
өсікіші өлшемді агрегаттармен қуаттар үшін жаман шешім емес.
Қалақшалардың ұзын болған сайын, нәтижесіз болады, себебі жел әртүрлі
биіктікте әртүрлі бағытта соғады. Бұл жағдайда оларды желдің бағытына
қарай тиімді орналастыру мүмкін емес, оның есесіне агрегаттың
қалақшаларын қиратып алу қаупі туады. Және ірі қозғалтқыштардың
қалақшалары үлкен жылдамдықпен қозғалған сайын олардан туатын
шуыл да өседі. Қалай айтқанмен де жел энергиясын пайдалану
жолындағы ең үлкен кедергі экономикалық тиімсіздігі агрегаттың қуаты
аз, ал оған жұмсалатын пайдалану қаржысы көп. Соңында жел
13 Уақыты, сағат
Жыл мезгілі
0 — 12
12 -20
20- 24
Қыс
80%
100%
80%
Жаз
70%
80%
70%

қозғалқыштарының беретін энергиясының өзімдік құнны дәстүрлі энергия
көздеріне бәсеке туғыза алмайды.
Қалпына келтіретін дәстүрлі емес жел энергиясының келешегі зор,
экологиялық таза, қоры ешуақытта сарқылмайды, әрі арзан, тиімді. Бұларды
пайдалану табиғат баланстарын бұзбайды. Жел энергиясын қолдану таулы
аймақтардың жоғары бөктерінде толқынды теңіз жағалауларында ыңғайлы
екені бәрімізге танымал. Жел энергетикасын дамытуға қолайлы аймақтар өте
көптеп табылады. Жел күші жер бетінің ойлы — қырлы болуына тікелей
байланысты. Мысалы, таулы аймақтың екі бөлігін қарастырайық, Күн көзінің
екі бөлікке түскен энергиясы бірдей болғанымен, жердің кедір -бұдыры әр
қилы болғандықтан, жел күшінің ықпалы, бағыты да әр түрлі болады. Жел
күшінің ықпалы жыл мезгілінің ауысуына, ауа райының өзгеруіне байланысты
өзгеріп отырады. Жел күшінен өндірілетін энергия мөлшері желдің
тығыздығына, жел турбинасының қалақшаларының ауданына, жел
жылдамдығының кубына тәуелді болады .

1.3Желқондырғысыныңэлектрэнергиясын өндірутехнологиясы.

Жел қондырғыларда жел ағынының кинетикалық энергиясы генератор
роторларының айналу процесі кезінде электр энергиясына айналады.
Конструкциясы жағынан желқондырғылардың генераторлары
электростанция -дағы отын жаққанда ток өндіретін генераторларға ұқсайды.
XX ғасырдың басында Н.Е. Жуковский жел двигателі теориясының негізін
қалады, осы теорияны негіздей отырып әлсіз желдің ырғағынан жұмыс
істелетін жоғары өнімді жетілдірілген желагрегаттардың конструкциялары
жасалынды, барлық елдің ғалымдары мен самолет жасаушы конструктор
мамандары өз үлестерін қосты. Барлық жел двигателінің жұмыс істеу
принципі біреу- ақ,онда желдің әсерінен қозғалатын жел қалақшаларының
қозғалысы әсерінен электр энергиясын өндіретін генераторының айналып
тұратын білігіне беріледі. Желдоңғалағының диаматрі үлкен болған сайын
соққан желдің үлкен ағысын қамтиды және агрегат түрлеріне қарап н еғұрлым
үлкен энергия өндіреді.Жел двигателін екі топқа бөледі:

1)
тік осьпен айналатын жел двигателі,оларға карусель

типтес,қалақшалы, ортогональді.

2)
горизонталь осьпен айналатын жел двигателі (қанатты деп

аталады — қанаттарының санына байланысты).
Қалақшалы жел двигателінің айналу жылдамдығы олардың қалақшалар
санына кері пропорционал, сондықтан агрегаттың қалақшаларын үштен артық
жасамайды.
Горизонталь айналдыру осі бар екі немесе үш қалақшадан тұратын
мұнараның басына бекітілген қондырғылар — желқондырғылардың ең көп
тараған түрі болып табылады. Горизонталь айналдыру осі бар турбинаның
роторының басқарушы білігі де көлденең орналасқан. Ал көп қалақшалардан
тұратын горизонталь осі бар моделін монолиттік деп атайды. Бұл

14

қондырғылар төменгі жылдамдықта жұмыс істейтіндіктен, су тарту насосында
пайдаланады.
Тік осьпен айналатын жел двигателінің (Н — типтес) роторының жетекші
білігі вертикаль орналасқан. Турбиналарының қалақшалары өте ұзын, пішіні
доға тәрізді, мұнараның үстіңгі және астыңғы жағына берік орнатылған.
Осындай жел қондырғыларын әлемнің бірнеше компаниясы ғана жасайды.
H — типтес турбинасы роторының ерекшелігі басқарушы білік вертикаль
орналасқандықтан, кез келген бағытта соққан желдің үлкен ағысын қамтиды.
Француз инженері Дарриус тік осьпен айналатын жел двигателінің теория
негізін қалай отырып, конструкциясын жасады. Сыртқы түрлерінің
айырмашылығына қарамастан горизонталь және вертикаль айналу осі бар
желқондырғылардың жұмыс істеу принциптері бірдей.

1.4. Желқондырғылардың негізгі бөліктері .

Желқондырғылары мынандай негізгі бөліктерден

тұрады:1.қалақшалар;2.Ротор;
3.Қалақшалардың айналу бағыты;

4.Демпфер;5.Тік ось; 6.Қалақшалардың
айналу механизмі;

7.Желгенератор;8.Контроллер; 9. 10. Анемоскоп және желдің
датчигі;11.Гондолла;12.Жел генераторының осьі; 13. Турбинаның айналу
механизмі; айналу двигателі; 14. мачта;(1 сурет)

1- сурет.Желгенераторының құрылысы

Турбинаның қалақшалары арқылы соққан желдің үлкен ағысын
қамтиды. Қалақшалар шыны талшығынан, полистролдан немесе
көмірпластиктен жасалынады. Турбинанаың қалақшалары жұмыс істегенде
сол маңайдағы телевизияға кері әсерін тигізеді, өзі қуатты дыбыс
тербелістерін тудырады. Сондықтан қалақшаларын берік сынбайтын және

15

иілгіш шыны пластикадан жасайды (радиотолқындарды шағылдырмайды,
жұтпайды). Қалақшалардың диаметрінің ұзындығы 15 пен 25 метрдің
аралығында болса, салмағы 1000 кг болады.
Ротор орталық білікпен жалғанған қалақшалардан тұрады. Орталық
білік басқарушы білікке трансмиссия арқылы жалғанған. Трансмиссия —
белдік арқылы кинетикалық энергияны генератордың басқарушы білігіне
беріп, электр энергиясын өндіретін механизмдер жиыны. Желқондырғының
бақылау жүйелері алыстан компьютер арқылы басқарып және бақылап
отырады. Бақылау жүйелері қандай да бір бұрышпен көлбеу орнаатылған
және айнымалы, әр бағытта қозғалып тұрады. Сонымен қатар электрондық
бақылау жүйелері жел жылдамдығы өзгерген кезде, өндірілген кернеу
шамасының шамадан асып кетпеуін реттеп отырады.

1.5 Жел қозғалтқыштың түрлері

Қондырғылардың әлемдік тәжірибеде екі типі қолданылып келеді —
көлбеу (қанатты — 2-сурет) және тік (қалақшалы — 3-сурет) айналу осі бар
қондырғы.

2-сурет. Тік ості жел қозғалтқыштары (қалақшалы)

Əлемдік нарықта 95 % пайыз көлденең айналу осі бар
желқондырғылары
-ныңсұлбасықолданылады. Екі сұлбада да бірқатар артықшылықтар бар
— олар ауаны ластамайды,салқындатуға суды қажет етпейді, жылулық ластау
тудырмайды және отындықолданбайды.Барлық айтылып кеткен жел
қозғалтқыштары жұмыс органының айналымы түзілген кезде пайдаболатын,
алдыңғы жағы мен артқы жағындағы қысымның айырмашылығы нәтижесінде
жұмысістейді. Олардың қуаттары желдің энергиясын қаншалықты

түрлендіруі-не
байланысты.Сәйкесінше, түрлендіру мүмкіндігі жел

қозғалтқышының түрлеріне байланысты желкеннің немесеқалақшаның жұмыс
аймағының ауданына тура пропорционал. Бұл желқозғалтқыштар құрылысыәр
түрлі болғанымен жұмыс істеу принципі бірдей — жел энергиясын
механикалық энергияғатүрлендіреді. Кейбір жел қозғалтқыштар орнатылуы
кезінде ауданның жағрафиялық қасиеттеріескерілуі тиіс.
Көптеген желқондырғылары құрылымы өте қарапайым болса да,
өздерінің жел энергиясынқолдану коэффициенті мәні аз болғандықтан көп
таралымға ие болмады.

16

Көлбеу айналу осі бар жел қозғалтқышы жел бағыты өзгермеген
жағдайда кішкентай жәнеаз қуатты қондырғыға тиімді. Олардың
қанаттарының құлашы үлкейген сайын тиімділігі төмендейтүсті, яғни әр түрлі
биіктікте желдің бағыты әр түрлі бағытта соғады. Бұндай жағдайда
қондырғыжел бағытына қарсы басқарылуы қиынға соғып, қанаттарының
бұзылуына қауіп төнеді. Егер дежелқондырғыға жалпы сипаттама беретін
болсақ, жел жылдамдығы 8 мс болғанда тиімділігі азболғандықтан
экономикалық пайдасыз, ал 20-25 мс болғанда апаттан, ақаудан сақтау үшін
олардыавтоматты немесе қолмен тоқтату керек. Қолданылып
жүргенжелқозғалтқыштары-ның қуатынегізінен қанат санына, қанаттың
ұзындығына және желдің сапасына тәуелді. Сол себептінеғұрлым қанаттары

ұзын болып және жел жылдамдығы
жоғары, тұрақты болса,

соғұрлым,пайдаланылатын энергия мөлшері және сапасы жоғары. Осыдан
шығатыны, биіктігі 100 м жәнеодан да биік мачта немесе арнайы
мұнара тұрғызу, диаметрі 90 м, әр қанаттың салмағы 10 тболатын
жұмыс дөңгелегін жасау, осындай биіктікте генераторды, беріліс қорабын
(кейбір үлкен және орташа желқозғалтқыштары үшін), электр сымдарын,
контактілік сақинаны, қауіпсіздік жүйесін және қозғалтқышты тоқтату

жүйесін (немесе дауыл
соққанда қанаттарды желге қарсы
бұратын

бағыттауышын),автоматика-сын орнату қажет. Бұл деген өте қиын, күрделі,
қымбат және қауіпті құрылыс.

3- сурет. Тік ості жел қозғалтқыштары а) қалақшалы, б) ортогоналды

Тік айналу осі бар желқондырғыларына келсек, қанатты
жеқозғалтқыштарыменсалыстырғанда бірқатар тиімді жақтары бар. Мысалы,
солардың кейбіреулеріайналумоментіжоғары, желдің барлық бағыттарында да
жұмыс істейді, қоршаған ортаға әсері аз, пайдаланушығыны аз. Бірақ та,
өзінің бірқатар кемшіліктерімен жел энергетикалық нарықта 5 % — дықамтиды.
Мысалы, номиналды жұмыс режимінде салыстырмалы түрде тиімділігі аз,
айналу моментінің лүпілдеуінің болу генератор -дыңшығыс параметрлерінің
қажетсіз лүпілдеуінің пайдаболуын тудырады.
Тік ості жел қозғалтқыштарының , ортогональді ,желкенді, карусельді
және виндроторлы айналу осі бар қондырғы тәжіриебеде қолданылады.
Мұндай қондырғылардың жетіспушілігіне мыналар жатады:

1.
автотербеліс процестері әсерәнен туындайтын жоғары

бүлінушілігі;

17

2.

айналу процесінің тоұымасынан (пульцациясынан) туындайтын

—
өңдіргіштің көрсеткішінің
(генереторлар
параметрі)
шығысының

пульцасиясы.
Осы себептерден көптеген жел генераторлары көлденең өсьті схемамен
жасалған, алайда тік осьті қондырғылар әлі де зерттеліде.

1.6ЖЭҚ — ның қолданылуы және күтпеген кемшіліктері

Нақты жұмыс істейтін жел агрегаттардың

жағымсыз құбылыстары

анықталды. Мысалы, жел генераторлары көп болған сайын телехабардың
таралуына қиындық туғызады және қатты дыбыстық тербелістер туғызады..
Қанатты жел турбинаның қалақшалары шына пластикадан салына бастады,
себебі олар радио толқындарын шағылыстырмайды және өзіне сіңірмейді.
Бөгет жасаған болатты каркасты қалақшалар және онда орналасқан назағай
соққыларына сақтайтын металл жолақшалары болатын. Олар ультрақысқа
толқындарды шашыратып, шығылыстыратын болатын. Шағылған сигнал
хабарлағыштан тура келетін сигналмен шатысып, экрандарда бөгеттер
жасайды.
Желэнергетикасы дамуы, энергия жетіспейтін аудандарға қуаныш
әкелгенмен, оның зиянды да әрекеті бар. Желқондырғылардың айналып
тұратын қалақшалары, механизмі, айнала ортаға дыбыс шуын шығарады,40
децибелдан асатын дыбыс толқындары, адам организміне зиянды әрекетін
тигізеді. Мысалы шу деңгейінің жоғары болуы дыбыс құлақтың дыбыс
қабылдауын нашарлатып, организмнің жүйке -психологиялық әрекетіне
зиянын тигізеді. Желқондырғылары бір- бірінен мұнара биіктігімен
салыстырғанда 5 -10 есе қашықтықта орналасуы тиіс, осы территорияда
орналасқан желқондырғылар аймағында ешқандай ғимарат, орман болмауын
ескеру қажет.

1.7 Жел генераторларын таңдау

Жел генераторы — жел энергиясын механикалық энергияға және сол
энергияны электр энергияға түрлендіретінқондырғы.
Ротор орталық білікпен жалғанған қалақшалардан тұрады. Орталық
білік басқарушы білікке трансмиссия арқылы жалғанған.Ротордың негізгі

магнит ағындары өтетін
активтық бөлігінде, қоздырғыш катушка

орамдарымен толтырылған. Ораманың ойық бөлігіне магниттік емес, бірақ
берік дюраалюминиден жасалған сыналар бекітіледі. Орамның ойықтарға
жатпаған мынадай бөлігі, ортадан тепкіш күштің әсерінен болатын ығысудан
бандаждың көмегімен қорғалады. Құрсаулар ротордың механикалық
қатынасының ең қысым көп түсетін бөлігі болып табылады, жәнеде магнитті
емес беріктігі өте жоғары болаттан дайындалады. Ротор білігінің екі жақ
шетіне желдеткіш қалақтар орнатылғандықтан ол қалақшалар машинаның
салқындатқыш газдарының айналымын қамтамасыз етеді.

18

Жел генератор статоры оның сыртқы қорабынан және өзекшеден
тұрады.
Оның қорабы дәнекерленіп дайындалады да басқа бөліктерімен
бекітіліп жалғанады. Синхронды генераторлардың роторлдарының
орамалары арнайы тұрақты тоқ көзінен қоректенеді.. Қосымша және реттеуші
құрылғылардың қозу жиынтығы қозу жүйесі деп аталады.Статор өзегінің
қалындығы 0,5 мм. оқшауламаланған электр техникалық болат
табақшалардан жиналады, табақшаларды пакетпен жинайды да, арасына
желдеткіш каналдар қалды-рылады. Статор өзегінің ішкі пазаларына
әдеттегідей екі қабатты үшфазалы орама орнатылады
Жел генераторлардың жылдамдығы оның құрылымының ерекшелік-
терін анықтайды. Бұл жел генераторлар көлденең білікпен орындалады.
Үлкен механикалық және жылу жүктемелерінде жұмыс жасайтын жел
генераторлар роторы тұтас дайындалған магнитті және механикалық
қасиеттері жоғары арнайы болаттан жасалынады.
Берілген мәліметтер бойынша келесі типті жел генераторларын
таңдаймыз: төрт Vestas V39-500 (27)типті жел генераторларын аламыз.Жел
генераторлардың техникалық көрсеткіштері келесі 1.3-кестеде көрсетілген.

1.2 Кесте — Жел генератордың техникалық көрсеткітері

19 Көрсеткіштер
VestasV39-500
Жел генераторының типі:
Номиналды қуаты , кВт
Толық қуаты, кВА
Номиналды кернеуі , В
Cos
Асқын өтпелі индуктивті кедергісі xIId
Номиналды тоғы, А
Айналу жиілігі, обмин
Асинхронды
500
581
400
0.86
0.199
207
1500
Жел генераторының қалақшалары :
Айналу бағыты
Ұзындығы, м
Салмағы, кг (әрқайсысы)
Қалақшалар саны
Жасалыныуы
Номиналды жел жылдамдығы, мс
сағат тіліне қарсы
12,28
1100
3
Қатты шыны пластика
13,5
Трасмиссия:
Түрі
Беру коэффиценті
Үш баспалдақты
1: 31,4
Салқындату жүйесі
Ауамен
Тоқтату жүйесі
Аэродинамикалық фрикционды — дискілі
Мачтасы:
Биіктігі, м
түрі
50
Циліндірлі
Шығарушы ел
Дания

2. ЖЭС-ның электрлік қосылыс қағидалық сұлбаларын таңдау
бойынша техникалық экономикалық есептеулер

2.1.

Құрылымдық сұлбаның нұсқаларын таңдау

Жобалаудың бұл сатысында көрсетілген станцияның құрылымдық сұл-
басының екі нұсқасын салыстырамыз. Нұсқалар жергілікті жүктемені және
өзіндік мұқтажының жүктемесін электрмен жабдықтау тәсілімен ерекшеленеді.

4-сурет. Станцияның құрылымдық сұлбасы(1-ші нұсқа).

Қалыпты режимде
құрастыру.

1-ші нұсқа үшін жүктемелердің баллансын

1)

G1, G2, G3, G4генераторларының қуаттарын өндіру, кВт

Қыс

PG 122,G 3,G 4

(500 500 500 500) 80%
100%

20

1600кВт

01,G

PG121, G202,G 3,G 4

PG201, G242,G 3,G 4

PG 122,G 3,G 4

PG121, G202,G 3,G 4

PG201, G242,G 3,G 4

(500 500 500 500) 100%
100%

(500 500 500 500) 80%
100%

Жаз

(500 500 500 500) 70%
100%

(500 500 500 500) 80%
100%

(500 500 500 500) 70%
100%

2000кВт

1600кВт

1400кВт

1600

1400

Электр станцияларындағы электр энергияны өндірудің айнымалы
графигі кезінде өзіндік мұқтаждықтың қуат шығынын анықтауға болады.

Р (0,4 0,6

Р (t)
i
P

) Р

где Рi ( t ) — t уақытта станцияның шинаға беретін қуаты, кВт;
Рб елг — станцияның белгіленген қуаты , кВт;
Р

2)

G1,G2,G3, G4 ө.м. жүктемесі, кВт

Қыс

PG 122,G 3,G 4 (0.4 0.6

1600 3%
2000 100%

2000 52,8кВт

PG121, G202,G 3,G 4 (0.4 0.6

2000
2000

)

3%
100%

2000 60кВт

PG20G24G 3,G 4 (0.4 0.6

1600
2000

)

3%
100%

2000 52,8

Жаз

2101,G
белг

)
01,G
1, ,

PG 122,G 3,G 4 (0.4 0.6

1400
2000

)

1%
100%

2000 49,2кВт

PG121, G202,G 3,G 4
(0.4 0.6
1600
2000
)
3%
100%
2000 52,8

PG201, G242,G 3,G 4 (0.4 0.6

1400
2000

)

3%
100%

2000 49,2кВт

3)

10кВ-ғы жүктеме, кВт

Қыс

P100 кВ12

P1012 20

P1020кВ 24

200 100%
100%

200 100%
100%

200 100%
100%

Жаз

200кВт

200 Вт

200кВт

P1012кВ 20

P100 кВ12

P1020кВ 24

200 70%
100%

200 70%
100%

200 70%
100%

140кВт

140кВт

140кВт

4) Т1,T2,T3және Т4 трансформаторлардың 10 кВ орамына жүктелуі, кВт
(қосындысы)

Қыс

PT01 ,T122,T 3,T 4 1600 52,8 1547,2кВт

PT121, T20,2T 3,T 4 2000 60 1940кВт

PT201,T 224T, 3,T 4 1600 52,8 1547,2кВт

Жаз

2201,G

PT01 ,T122,T 3,T 4 1400 49,2 1350,8кВт

PT121, T20,2T 3,T 4 1600 52,8 1547,2

PT201,T 24,2T 3,T 4 1400 49,2 1350,8

5) Т1,T2,T3және
орамынажүктелуі,кВт

Т4

трансформаторлардың

әрбірінің

10кВ

Қыс

PT01 ,T122,T 3,T 4 =

1547, 2
4

386,8 кВт

PT121,T 20,2T 3,T 4 =

1940
4

485 кВт

PT121,T 202,T 3,T 4 =

PT01 ,T122,T 3,T 4 =

1547, 2
4

Жаз

1350,8
4

386,8 кВт

337,7 кВт

PT201,T 224,T 3,T 4

1547, 2
4

386,85 кВт

PT201,T 24,2T 3,T 4 =

1350,8
4

337,7 кВт

6)Т5және Т6трансформаторлардың 10 кВ орамынан110 кВ орамына
жүктелуі, кВт (қосындысы)
Қыс

PT05 .T126 1600 52,8 200 1347,2кВт

PT125. T206 2000 60 200 1740кВт

PT120246 1600 52,8 200 1347,2кВт

Жаз

PT05 .T126 1400 49,2 140 1210,8кВт

235.T

PT125. T206 1600 52,8 140 1407,2кВт
PT205. T246 1400 49,2 140 1210,8

7)Т-5 және Т-6 трансформаторлардың әрбірінің 10 кВорамынан110 кВ
орамына жүктелуі, кВт
Қыс

PT05 .T126 =

PT125. T206 =

P20T 24 =

1347, 2
2

1740
2

1347, 2
2

673,6 кВт

870 кВт

673,6 кВт

Жаз

PT05 .T126 =

PT125. T206 =

P20T 24 =
1210,8
2

1407, 2
2

1210,8
2
605,4 кВт

703,6 кВт

605,4 кВт

1.3-кесте. 1-ші нұсқа үшін қалыпты режимде қуат баллансының графигі

24 Анықталған параметрлер
Жыл
кезеңі
Уақыты, сағ
Анықталған параметрлер
Жыл
кезеңі
0-12
12-20
20-24
1. Г1, Г2, Г3,Г4 генераторлары-ның
қуаттарын өндіру(қосындысы), кВт
қыс
жаз
1700
1300
2000
1600
1700
1300
2. Г1, Г2, Г3,Г4 генераторлары-ның ө.м.
қуаты, кВт
қыс
жаз
52,8
49,2
60
52,8
52,8
49,2
3.10 кВ-ғы жүктеме, кВт
қыс
жаз
200
140
200
140
200
140
4. Т1,T2,T3 және Т4 трансфор-
маторлардың 10кВ орамына жүктелуі,
кВт (қосындысы)
қыс
жаз
1547,2
1350,8
1940
1547,2
1547,2
1350,8
5.Т1,T2,T3 және Т4 трансфор-
маторлардың әрбірінің 10 кВ орамына
жүктелуі,кВт
қыс
жаз
386,8
337,8
485
386,8
386,8
337,8
6. Т5 және Т6 трансформаторлардың 10
кВ орамынан 110 кВ орамына
жүктелуі, кВт (қосындысы)
қыс
жаз
1347,2
1210,8
1740
1407,2
1347,2
1210,8
T 5. 6
T 5. 6

7. Т5 және Т6 трансформаторлардың 10 қыс
кВ орамынан 110 кВ орамына жаз

673,6
605,4

870
703,6

673,6
605,4

әрқайсысының жүктелуі, кВт
(қосындысы)
2 нұсқа бойынша қуат баланстарын есептеу

5-сурет. Станцияның құрылымдық сұлбасы(2-ші нұсқа).

Қалыпты режимде
құрастыру.

2-ші нұсқа үшін жүктемелердің баллансын

1)

G1, G2, G3, G4генераторларының қуаттарын өндіру, кВт

PG 122,G 3,G 4

PG121, G202,G 3,G 4

PG201, G242,G 3,G 4

Қыс
(500 500 500 500) 80%
100%

(500 500 500 500) 100%
100%

(500 500 500 500) 80%
100%

Жаз

25

1600кВт

2000кВт

1600кВт

01,G

PG 122,G 3,G 4

PG121, G202,G 3,G 4

PG201, G242,G 3,G 4

(500 500 500 500) 70%
100%

(500 500 500 500) 80%
100%

(500 500 500 500) 70%
100%

1400кВт

1600кВт

1400

Электр станцияларындағы электр энергияны өндірудің айнымалы
графигі кезінде өзіндік мұқтаждықтың қуат шығынын анықтауға болады.

Р (0,4 0,6

Р (t)
i
P

) Р

где Рi ( t ) — t уақытта станцияның шинаға беретін қуаты, кВт;
Рб елг — станцияның белгіленген қуаты , кВт;
Р

2)

G1,G2,G3, G4 ө.м. жүктемесі, кВт

Қыс

PG 122,G 3,G 4 (0.4 0.6
1600 3%
2000 100%
2000 52,8кВт

PG121, G202,G 3,G 4 (0.4 0.6

2000
2000

)

3%
100%

2000 60

PG20G24G 3,G 4 (0.4 0.6

1600
2000

)

3%
100%

2000 52,8кВт

Жаз

PG 122,G 3,G 4 (0.4 0.6

PG121, G202,G 3,G 4 (0.4 0.6

PG201, G242,G 3,G 4 (0.4 0.6
1400
2000

1600
2000

1400
2000
)

)

)
1%
100%

3%
100%

3%
100%
2000 49,2кВт

2000 52,8

2000 49,2кВт

3)

10кВ-ғы жүктеме, кВт

Қыс

2601,G
белг

)
01,G
1, ,
01,G

P100 кВ12

P1012 20

P1020 24

200 100%
100%

200 100%
100%

200 100%
100%

200кВт

200 Вт

200кВт

P100 кВ12

Жаз
200 70%
100%

140кВт

P1012кВ 20

P1020кВ 24

200 70%
100%

200 70%
100%

140кВт

140

4) Т1,T2,T3және Т4 трансформаторлардың 10 кВ орамына жүктелуі, кВт
(қосындысы)
Қыс

PT01 ,T122,T 3,T 4 1600 52,8 1547,2кВт

PT121, T20,2T 3,T 4 2000 60 1940

PT121, T20,2T 3,T 4 1600 52,8 1547,2

Жаз

PT01 ,T122,T 3,T 4 1400 49,2 1350,8кВт

PT201,T 224T, 3,T 4 1600 52,8 1547,2кВт

PT201,T 24,2T 3,T 4 1400 49,2 1350,8кВт

5) Т1,T2,T3және
орамынажүктелуі,кВт

Т4

трансформаторлардың

әрбірінің

10кВ

Қыс

PT01 ,T122,T 3,T 4 =
1547, 2
4

27
386,8 кВт

PT121,T 20,2T 3,T 4 =

1940
4

485 кВт

PT201,T 224,T 3,T 4 =

1547, 2
4

Жаз

386,85 кВт

PT01 ,T122,T 3,T 4 =

PT121,T 202,T 3,T 4 =

1350,8
4

1547, 2
4

337,7 кВт

386,8 кВт

PT201,T 24,2T 3,T 4 =

1350,8
4

337,7 кВт

6)Т5,Т6трансформаторлардың 10 кВ орамынан35кВ орамына
жүктелуі, кВт (қосындысы)

Қыс

0 12
T 5.T 6
1600 52,8 200 1347,2кВт

PT125. T206 2000 60 200 1740

PT120246 1600 52,8 200 1347,2кВт

Жаз

0 12
T 5.T 6
1400 49,2 140 1210,8кВт

PT125. T206 1600 52,8 140 1407,2кВт

PT205. T246 1400 49,2 140 1210,8кВт

7) Т5,Т6трансформаторлардың әрбірінің 6 кВорамынан35 кВ орамына
жүктелуі, кВт
Қыс

PT05 .T126 =

PT125. T206 =

P20T 24 =
1347, 2
2

1740
2

1347, 2
2

28
673,6 кВт

870 кВт

673,6 кВтP
5.T
P
T 5. 6

Жаз

PT05 .T126 =

PT125. T206 =
1210,8
2

1407, 2
2
605,4 кВт

703,6 кВт

P20T 24 =
1210,8
2
605,4 кВт

1.4-кесте. 2-ші нұсқа үшін қалыпты режимде қуат баллансының графигі

29 Анықталған параметрлер
Жыл
кезеңі
Уақыты, сағ
Анықталған параметрлер
Жыл
кезеңі
0-12
8-18
18-24
1. Г1, Г2, Г3,Г4 генераторлары-ның
қуаттарын өндіру
(қосындысы), кВт
қыс
жаз
1700
1300
2000
1600
1700
1300
2. Г1, Г2, Г3,Г4 генераторлары-ның ө.м.
қуаты, кВт
қыс
жаз
52,8
49,2
60
52,8
52,8
49,2
3.10 кВ-ғы жүктеме, кВт
қыс
жаз
200
140
200
140
200
140
4. Т1,T2,T3 және Т4 трансфор-
маторлардың 10кВ орамына жүктелуі,
кВт (қосындысы)
қыс
жаз
1547,2
1350,8
1940
1547,2
1547,2
1350,8
5.Т1,T2,T3 және Т4 трансфор-
маторлардың әрбірінің 10 кВ орамына
жүктелуі,кВт
қыс
жаз
386,8
337,8
485
386,8
386,8
337,8
6. Т5 және Т6 трансформаторлардың 10
кВ орамынан 35 кВ орамына жүктелуі,
кВт (қосындысы)
қыс
жаз
1347,2
1210,8
1740
1407,2
1347,2
1210,8
7. . Т5 және Т6, трансформаторлардың
10 кВ орамынан 35 кВ орамына
әрқайсысының жүктелуі, кВт
(қосындысы)
қыс
жаз
673,6
605,4
870
703,6
673,6
605,4
T 5. 6

қыс
жаз
5-ші сурет — ЖЭС жел генераторларының қуаттарын өндіру графигі

қыс
жаз
6-ші сурет — G1,G2,G3,G4 Ө.М. жүктемесінің қуатының графигі

қыс
жаз

30

7-ші сурет — 36 кВ ТҚ — дағы жүктеме графигі.
1-ші нұсқа үшін апатты режим

Қалыпты режим бойыншаТ-1, Т-2,Т-3 және Т-4 трансформаторларының

шарты

Р Р
cos ном.г.

SТ 1.T 2.T 3.T 4

500 15
0,85

570кВА

1.5 кесте.Трансформаторлардың каталогтық берілгендері [7,120-бет, 3.3 —
кесте].

1) Жүктеменің қысқы максимумда 1-ші Т5 трансформаторын ажыратамыз.
Бұл жағдайда Т6 трансформаторларынан өтетін қуаттың мөлшері:

Қыс

PT05 .T126 1600 52,8 200 1347,2кВт

PT125. T206 2000 60 200 1740кВт

PT120246 1600 52,8 200 1347,2кВт

Жаз

PT05 .T126 1400 49,2 140 1210,8кВт

PT125. T206 1600 52,8 140 1407,2кВт

PT205. T246 1400 49,2 140 1210,8

Бұл кезде Т-6-ден өтетін максималды қуат 1740 кВт

2) Г1 ажыратылады. Бұл жағдайда 110 кВ ТҚ — сына жіберілетін қуат
келесідей болады:

31 Түрі
Sном
кВА
UK,
%
Орама кернеуі
Шығын,
кВт
Бағасы
мың тг.
(4,2 тыс.
Руб) 5 тг.
Түрі
Sном
кВА
UK,
%
ЖК (кВ)
ТК (кВ)
Рб..ж.
Рк
Бағасы
мың тг.
(4,2 тыс.
Руб) 5 тг.
ТСЗ-63010
630
5.5
6,3
0,4
2
7,3
4,2*5=21
SТ 1.T 2.T 3.T 4 ном.г.
о.м. ;
5.T

PT 5,T 6 1500 45 200 1255кВт
Т5 және Т6 трансформаторларын таңдау тәртібі

Қалыпты режим бойынша Т-5 және Т-6 трансформаторларының шарты:

S

о.м. жук

ном.г.

; ,

S

Т 5,6

870
0,85

1011кВА

Апаттық режим бойынша

S

Р

ном.г.

;

S T 6

1740
1.4 0.86

1445 к

1.6 кесте — трансформаторлардың каталогтық берілгендері [7,140-бет, 3.5-
кесте].

2-ші нұсқа үшін трасформаторлар таңдау

Қалыпты режим бойыншаТ-1, Т-2,Т-3 және Т-4 трансформаторын таңдау

SТ 1.T 2.T 3.T 4

Р
cos ном.г.

SТ 1.T 2.T 3.T 4

485
0,85

570кВА

32 Түрі
Sном
МВА
UK,
%
Орама кернеуі
Шығын,
кВт
Бағасы
мың тг.
(12.2 тыс.
Руб) 5 тг.
Түрі
Sном
МВА
UK,
%
ЖК (кВ)
ТК (кВ)
Рб..ж.
Рк
Бағасы
мың тг.
(12.2 тыс.
Руб) 5 тг.
ТМ-2500110
2,5
8
121
6.3
28
115
47*5=235
Т 5,6
Т 5,6
Р Р Р
cos
Т 5,6
Т 5,6
1.4 cos
ном.г. ;

1.7 кесте — Трансформаторлардың каталогтық берілгендері [7,120-бет, 3.3 —
кесте].

1) Жүктеменің қысқы максимумда 1-ші Т5 трансформаторын ажыратамыз.
Бұл жағдайда Т6 және Т7 трансформаторларынан өтетін қуаттың мөлшері:

PT 5.T 6 2000 60 200 1740кВт

2) Г1 ажыратылады. Бұл жағдайда 110 кВ ТҚ — сына жіберілетін қуат
келесідей болады:

PT 5,T 6 1500 45 200 1255кВт

Т5 және Т6 Т7 трансформаторларын таңдау тәртібі

Қалыпты режим бойынша Т-5,Т-6және Т-7 трансформаторларының шарты:

S

Т 5,6.

Р

ном.г.

; ,

S

Т 5,6

870
0,85

1024кВА

Апаттық режим бойынша

S

Т 5,6,7

о. м.

ном.г.

жук

;

S Т 5,T 6,T 7

1740
1.4 0.86

1462,2 кВА

33 Түрі
Sном
кВА
UK,
%
Орама кернеуі
Шығын,
кВт
Бағасы
мың тг.
(4,2 тыс.
Руб) 5 тг.
Түрі
Sном
кВА
UK,
%
ЖК (кВ)
ТК (кВ)
Рб..ж.
Рк
Бағасы
мың тг.
(4,2 тыс.
Руб) 5 тг.
ТСЗ-63010
630
5.5
6,3
0,4
2
7,3
4,2*5=21
Т 6.7
cos
Т 5,6,7
Р Р Р
1.4 cos

1.8 кесте — Трансформаторлардың каталогтық берілгендері [7,138-бет, 3.5-
кесте].

2.4.

Екі нұсқаның блоктық трансформатордағы

электр

энергиясының жылдық шығынын есептеу.

Станцияның географикалық орналасу ауданы — Шығыс Қазақстан:
қыс — 200 тәулік, жаз — 165 тәулік, жылдық балама температурасы +100С.
Энергия шығынының меншікті құны 0,0115 ш.б.кВтсағ — деп қабылдаймыз.

1-ші нұсқа
1-ші нұсқа үшін жылдық шығындар.
1-ші нұсқа үшін трансформатор түрі ТСЗ-63010.
Əрбір трансформатордың болаттағы энергияның жылдық шығыны

Wб Рб..ж. 8760 2 8760 17,52 10 3 кВт саг

ТР-дегі тармақталған мыс орамындағы энергияның жылдық шығыны

W M

S

2
ном
PK T

2
( PТР2 ( 0 8) (18 24) Ky PTP2 (8 18) Ky PTP2 (0 8) (18 24) Жу

РТР2 (8 18) Жу)
7.3
2

2
(386,8 2 14 200 485 2 10 200 337,7 2 14 165 386,8 2

10 165) 34,8 10 3 кВт саг

Трансформатор Т-5 және Т-6 түріТМ-2500110
Бір трансформатордың болатныдағы энергияның жылдық шығыны.

WБ РБ. Ж . 8760 28 8760 245,3 10 3 Вт саг

ТР-дегі тармақталған мыс орамындағы энергияның жылдық шығыны

W M

S

2
ном
PK T

2
(PТР2 ( 0 8) (18 24) Ky PTP2 (8 18) Ky PTP2 ( 0 8) (18 24) Жу

РТР2 (8 18) Жу)
115
2

2
(673,6 2 14 200 870 2 10 200 605,4 2 14 165 703,6 2

10 165) 110,6 10 3 кВт саг

1-ші нұсқа үшін трансформаторлардың барлық жылдық шығыны:

34 Түрі
Sном
кВА
UK,
%
Орама кернеуі
Шығын,
кВт
Бағасы
мың тг.
(3,5 тыс.
Руб) 5 тг.
Түрі
Sном
кВА
UK,
%
ЖК (кВ)
ТК (кВ)
Рб..ж.
Рк
Бағасы
мың тг.
(3,5 тыс.
Руб) 5 тг.
ТМ-160035
1600
6.5
35
6.3
2,75
18
5,2*5=26
cos
630 0,86
cos
2500 0,86

Wм 4 WТСЗ-63010 2 WТМ2500110 4 34,8 103 2 110,6 103 360,4 103 кВт саг

WБ 4 17,52 10 3 2 245,3 10 3 560,68 10 3 кВт саг

W WБ WМ 360,4 10 3 560,68 10 3 821,08 10 3 кВт саг

2-ші нұсқа үшін жылдық шығындар.
2-ші нұсқа үшін трансформатор түрі ТСЗ-63010.
Əрбір трансформатордың болаттағы энергияның жылдық шығыны

Wб Рб..ж. 8760 2 8760 17,52 103 кВт саг

ТР-дегі тармақталған мыс орамындағы энергияның жылдық шығыны

W M

S

2
ном
PK T

2
( PТР2 ( 0 8) (18 24) Ky PTP2 (8 18) Ky PTP2 (0 8) (18 24) Жу

РТР2 (8 18) Жу)
7.3
2
(386,8 2 14 200 485 2 10 200 337,7 2 14 165 386,8 2

10 165) 34,8 10 3 кВт саг

Трансформатор Т-5,Т-6 және Т-7 түріТМ-160035
Бір трансформатордың болатныдағы энергияның жылдық шығыны

WБ РБ. Ж . 8760 2,75 8760 58,1 10 3 Вт саг

ТР-дегі тармақталған мыс орамындағы энергияның жылдық шығыны

W M

S

2
ном

PK T

2

( PТР2 ( 0 8) (18 24) Ky PTP2 (8 18) Ky PTP2 (0 8) (18 24) Жу

РТР2 (8 18) Жу)
18
2

2
(673 2 14 200 870 2 10 200 605,4 2 14 165 703,6 2

10 165) 102,26 10 3 кВт саг

2-ші нұсқа үшін трансформаторлардың барлық жылдық шығыны:

Wм 4 WТСЗ-63010 2 WТМ -160035 4 34,8 103 2 102,26 103 343,72 103 кВт саг

W 4 17,52 10 3 2 58,1 10 3 186,28 10 3

W WБ WМ 186,28 10 3 343,72 10 3 530 10 3 кВт саг

35 cos
630 0,86 2
cos
1600 0,86

1-ші және 2-ші нұсқаларды технико-экономикалық салыстыру

Кесте 2.7 — 1-ші және 2-ші нұсқаларды технико-экономикалық салыстыру

Мұндағы жоғарғы кернеуі 35 кВ трансформатор үшінα=2.(3, 384 бет)
110 кВ трансформатор үшінα=1,7.(3, 384 бет)

Кесте 2.8 — Екі нұсқадағы барлық шығындарды салыстыру.

Энергия шығынының құны

.

1-ші нұсқа үшін трансформаторлардың барлық жылдық шығыны:

36 Шығындар
1-нұсқа
2-нұсқа
1. Есептік қаржы
салымы. Қ, тенге
2. Амортизацияға
шығару
U a U кк , тенге
3. Энергия
шығынының құны,
Uшығ, тенге
4. Минималды
шығынды келтіру
З min, тенге
. 3
917 10
. . 3 . 3
0,084 917 10 =77 10
. . 3 . 3
0,0115 821,08 10 =9,4 10
. . 3 . 3
0,12 917 10 +77 10 +
. 3 . 3
9,4 10 =102,87 10
. 3
271,2 10
. . 3 . 3
0,084 271,2 10 =32,8 10
. . 3 . 3
0,0115 530 10 =7,95 10
. . 3 . 3
0,12 271,2 10 +32,8 10 +
. 3 . 3
7,95 10 =85,3 10
Бөліктердің атауы
Бірліктің есептік
құны, мың тенге
1-нұсқа
2-нұсқа
Бөліктердің атауы
Бірліктің есептік
құны, мың тенге
бір.сан
ы.
дана
Қосынды
мың тенге
бір.саны
.
дана
қосынды
тенге
1.Трансформатор
ТСЗ-63010

4
168

2. Трансформатор
ТМ-2500110

2
799
—
—
3. Трансформатор
ТСЗ-63010

—
—
4
168
4. Трансформатор
ТМ-160035

—
—
2
83,2
Барлығы:

917

271,2
U шыг W , 0.0115 ш.б.кВт сағ

Wм 4 WТСЗ-63010 2 WТМ2500110 4 34,8 103 2 110,6 103 360,4 103 кВт саг

W 4 17,52 10 3 2 245,3 10 3 560,68 10 3

W W W 360,4 10 3 560,68 10 3 821,08 10 3

2-ші нұсқа үшін трансформаторлардың барлық жылдық шығыны:

Wм 4 WТСЗ-63010 2 WТМ -160035 4 34,8 103 2 102,26 103 343,72 103 кВт саг

WБ 4 17,52 10 3 2 58,1 10 3 186,28 10 3 кВт саг

W WБ WМ 186,28 10 3 343,72 10 3 530 10 3 кВт саг

1-ші және 2-ші нұсқалардың шығындарының
айырмашылығы төмендегі өрнекпен анықталады

арасындағы

Зmin %

102,87 85,3 10 3 100% 20,5 5%
85,3 10 3

Зmin 20,5% болғандықтан 2-ші нұсқа тиімді болып табылады

2.6.

Қысқа тұйықталу тоқтарын есептеу

Техникалық-экономикалық салыстыру нәтижесінен бірінші нұсқаны
тандап алдық.
Қысқы тұйықталу тоғын есептеу бізге коммутациалық ақпараттарды
өшірушілік қабілеттілігімен,өткізгіштерді тексеру және ақпараттарды
термиялық және динамикалық беріктілікке есептейді
Қысқа тұйықталу тоғын келесі сатылармен есептеуге болады
1)Кедергілердің алмастыру сұлбасындағы элементтерін есептеу.

2)
Энергожүйедегі алмастыру сұлбансын орнату
(барлық

трансформаторлар,жел генераторлар, кедергі реттінде көрсетіледі).
3) Тұйықталған тоққа қатысты сұлбаны жинаймыз.
4) Қысқа тұйықталу бастапқы апериодикалық құраушыны есептеу.

5)
Қысқа тұйықталу бастапқы апериодикалық құраушыны есептеу

мен квадраттық импульс тоғын есептеу.Əр элементтердің кедергілерінің
алмастыру сұлбасын есептеп көрсетеміз.Есепті салыстырмалы бірлік
бойынша шығарылады

37

8сурет — . Станцияның құрылымдық сұлбасы, есептелінетін сұлбасы.

9 — сурет. Алмастыру сұлбасы.

38

К-1 нүктесі бойынша қысқа тұйықталу тогын есептеу

Базалық қуат кезінде S б 5 МВА жүйенің кедергісін анықтаймыз.
G1, G2, G3G4 генераторларының кедергісі:(ш.б.)

x1 x2 x3 x4 xd

Sб
S HOM

0,199

5 103
581.4

1.59

Т1, Т2,T3,T4күштік трансформаторларының кедергісі:

… жалғасы