Рақымшылық – тек жеке тұлғалар үшін ғана емес, жалпы қоғам үшін де маңызды саяси-құқықтық құрал. Ол Қазақстан Республикасы Парламентінің заңымен бекітіледі және көбіне мерейтойлық даталарға, Тәуелсіздік күні, Конституция күні сынды мемлекеттік маңызы бар оқиғаларға байланысты жарияланады.
Әдетте рақымшылық:
- жазасының аз бөлігін өтегендерге;
- алғаш рет жеңіл немесе орташа ауыр қылмыс жасағандарға;
- кәмелет жасына толмағандарға;
- жүкті әйелдер мен жас балалары бар аналарға;
- қарттар мен мүгедектерге;
қатысты қолданылады. Ауыр және аса ауыр қылмыс жасағандар, террористік әрекеттерге немесе адам өлтіруге қатысы бар тұлғалар, әдетте рақымшылыққа ілікпейді.
2023 жылы Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігінің 30 жылдығына орай бірқатар азаматтарға рақымшылық жасалды. Бұл акт шеңберінде мыңдаған сотталған азаматтың жаза мерзімі қысқарып, кейбірі мерзімінен бұрын бостандыққа шықты.
Рақымшылықтың маңызы қандай?
- Әлеуметтік бейімделуге ықпал етеді.
Бостандыққа шыққан азаматтарға жаңа өмір бастауға мүмкіндік беріледі. Олар арнайы бағдарламалар арқылы қайта әлеуметтенуге, жұмысқа орналасуға және қоғаммен қайта бірігуге бағытталады. - Мейірімділік пен адамгершілік ұстанымдарын күшейтеді.
Мемлекеттің кешірім саясаты қоғамда әділеттілікпен қатар мейірімділік құндылықтарын дәріптейді. - Қылмыстық-атқару жүйесін жеңілдетеді.
Түрмелердегі адам санының қысқаруы – жазаны өтеу жүйесіне түсетін жүктемені азайтады.
Рақымшылық туралы қоғамда түрлі пікірлер бар. Бірі – бұл адамгершілік пен үмітке мүмкіндік беретін бастама десе, енді бірі – бұл қылмыскерлерді ерте босату арқылы қауіп тудыруы мүмкін деп алаңдайды. Сондықтан әрбір рақымшылық актісі жан-жақты сараланып, нақты талаптар мен шектеулер негізінде қабылданады.
Қазақстандағы рақымшылық – мемлекет пен қоғам арасындағы сенімді нығайтудың бір жолы. Ол – заң алдында жазаланғандарға жаңа мүмкіндік беру ғана емес, сондай-ақ бүкіл қоғам үшін кешірім мен үміт философиясын орнықтырудың көрінісі. Алайда рақымшылықтың әділ әрі теңгерімді жүргізілуі – оның тиімділігі мен қоғамдағы қабылдану деңгейін айқындайтын басты шарт.
