Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша әлемдегі ең бай елдер

Жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі бойынша әлемдегі ең бай елдер — экономикасы жоғары дамыған елдер. Орташа алғанда, бұл мемлекеттердің әрбір азаматы жыл сайын он мың долларға тауарлар мен қызметтерді өндіреді. Экономикалық жағынан дамыған 10 елдің қатарына Люксембург, Ирландия және Бруней кіреді, деп хабарлайды KzNews.

Люксембург

Люксембург Ұлы Герцогі жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) бойынша әлемде көшбасшы болып табылады. Бұл көрсеткіш орта есеппен жылына бір адам қанша тауар мен қызмет өндіргенін көрсетеді. Бұл көрсеткіш неғұрлым жоғары болса, соғұрлым ел экономикасы дамиды.

ХВҚ статистикасы бойынша Люксембургтің көрсеткіші бір адамға 118 мың долларды құрайды. Люксембург — жоғары дамыған индустриалды ел. Сонымен бірге герцогтықтың халқы 626 мың адамды құрайды, ал ауданы небары 2,5 мың км² құрайды.

Ел экономикасының ірі саласы — банк жүйесі. Лондон мен Цюрихтен кейінгі бәсекеге қабілетті қаржы нарығы бар. Люксембургтың экономикадағы маңызды орын металлургия алып жатыр. Мемлекет аумағында бірқатар ірі металлургиялық холдингтер жұмыс істейді. Бұл кезде елде темір рудасын өндіру және домна пештерінің жұмысы тоқтатылды, тек екінші реттік шикізаттан экологиялық болат құю жүзеге асырылады.

Сингапур

Әлемдегі екінші орынды бір адамға шаққандағы 97 мың доллар көрсеткішімен Сингапур Республикасы алады. Сингапур — Азиядағы ең дамыған экономикалардың біріне ие. Елдің халқы шамамен 5,7 миллион адамды құрайды, ауданы тек 728 км², Сингапур 63 аралда орналасқан.

Сингапурдың адам дамуының индексі өте жоғары — 0,935. Республика дамудың феноменальды секірісін жасаған «төрт азиялық жолбарыстарға» — шығыс азиялық экономикаға жатады. Сингапурдың экономикасы әлемдегі ең ашық, ал мемлекет ең аз жемқорлардың бірі.

Экономиканың негізгі саласы — қаржылық қызметтер секторы. Сингапур — әлемдегі алтыншы қаржы орталығы. Ел тіпті «Азия Швейцариясы» деп аталады. 2000 жылдардың басынан бастап Швейцарияның бірқатар банктері Сингапурге қоныс аударды.

Ирландия

Ирландия бір адамға шаққанда 94 мың доллар көрсеткішімен үшінші орында тұр. Ирландия экономикасы Еуропадағы ең жоғары технологиялардың бірі болып табылады және тікелей шетелдік инвестициялар ағыны бойынша көшбасшы болып табылады.

Ирландияның халқы 5 миллионға жуық адамды құрайды, ауданы 70 мың км² құрайды. Ирландия Республикасы Ирландия аралын алып жатыр. Ирландия экономиканың ең ірі саласы — авиация лизингі секторы екен.

Ирландия компаниялары әлемдегі авиациялық парктің 22 % иеленеді, ал олардың ұшақтары әлемдегі барлық жалдау шарттарының 40 % құрайды. Алкогольдік сусындар өндірісі нарығы да үлкен деп саналады: 2020 жылы тек бір ирландиялық сидр 58 миллион еуроға сатылды.Фармацевтикалық компаниялар да үлкен табыс әкеледі.

Катар

Әлемдегі жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша төртінші орында тұр 93,5 мың доллар көрсеткішімен Катар мемлекеті. Табиғи газдың дәлелденген қоры бойынша ел әлемде үшінші орында тұр. Мұнай мен табиғи газ Катар экономикасының негізі болып табылады және олар мыналар: жалпы мемлекеттік кірістердің 70 %; Экспорттан түсетін кірістің 85 %; ЖІӨ-нің 60 %.

Катар мұнай өңдеу өнеркәсібі тәулігіне 3000 м³ қуаттылықпен жұмыс істей алады. Химиялық өндіріс, тыңайтқыштар өндірісі және электр қуатын өндіру жақсы дамыған. Экономиканың маңызды саласы — қаржы.

Сонымен қатар Катарда исламдық деп аталатын қаржы дамып келеді — банктік және қаржылық қызмет шариғатқа сәйкес жүзеге асырылады. Мұндай экономикалық схеманы классикалық әлемдік банктер қабылдай бастады — олардың Катардағы еншілес компаниялары шариғат шеңберінде жұмыс істейді.

Швейцария

Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша бесінші орынды 73 мың доллар көрсеткішімен Швейцария Конфедерациясы алады. Швейцария экономикасы әлемдегі жетекші нарықтық экономикалардың бірі болып табылады. Швейцария — жан басына шаққандағы ЖІӨ-нің ең бай елі. Швейцарияның ауданы — 41 мың км², халқы — 8,5 млн адам.

Швейцария экономикасының негізгі саласы — банк саласы. Швейцария — халықаралық деңгейде танылған банктік орталық. Жергілікті банктерге шетелдік инвестицияның өзі 5 триллион швейцарлық франк құрайды.

Экономиканың маңызды саласы — сағат жасау. Швейцария жылына 20 миллиард доллардан асатын сағаттарды экспорттайды. Туризм, фармацевтика, тамақ өнеркәсібі және ауыл шаруашылығы мемлекетке үлкен кірістер әкеледі.

Норвегия

Жан басына шаққанда 65 мың доллар көрсеткішімен алтыншы орынды Норвегия Корольдігі алады. Оның аралас типтегі өте дамыған экономикасы бар (жоспарлы және нарықтық экономика элементтерімен).

Монархияның халқы 5,3 миллион адамды құрайды, ауданы 385 мың км². Жоғары дамыған экономиканың арқасында Норвегия мемлекеті әлеуметтік қауіпсіздіктің жоғары стандарттарын сақтайды. Бұл көбінесе Солтүстік теңізде мұнай өндіруге байланысты.

Норвегия экономикасында мұнай өнеркәсібінен басқа салалары: кеме жасау; химиялық өнеркәсіп; балық аулау; целлюлоза-қағаз өнеркәсібі. Бір қызығы, жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі бойынша Еуропадағы ең бай елдер — Швейцария мен Норвегия — Еуропалық Одақ құрамына кірмейді.

АҚШ

Әлемдегі жетінші орынды Америка Құрама Штаттары иеленіп, адам басына 63 мың доллардан келеді. Америка Құрама Штаттары осы ондыққа енген ең ірі мемлекет: оның ауданы 9,5 миллион км², ал халқы 330 миллион адамнан асады.

Америка Құрама Штаттарында жоғары дамыған аралас экономика бар. Американдық экономика номиналды ЖІӨ бойынша әлемдегі ең ірі экономика болып табылады. Ол жоғары дәлдіктегі технологияға негізделген.

Америка Құрама Штаттары экономиканың мынадай салаларында қарқынды дамып келеді: аэроғарыштық өндіріс; қорғаныс өнеркәсібі; компьютерлік өндіріс және жасанды интеллект. АҚШ доллары — халықаралық саудадағы танылған валюта. АҚШ экономикасын елдің ауқымды ресурстық базасы және дамыған инфрақұрылымы қолдайды. АҚШ-тың табиғи ресурстарының қоры 45 трлн. доллар құрайды.

Бруней

Бруней әлемдегі жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі бойынша сегізінші орында. Оның статистикасы жылына 62 мың долларды құрайды. Бруней — Борнео аралындағы (Калимантан) шағын мемлекет. Мемлекеттің тұрғындары 464 мың адамды құрайды, ауданы 5,8 мың км².

Кішкентай болғанымен, Бруней өте ауқатты ел. Экономика шикі мұнайды экспорттауға негізделген — бұл елдің ЖІӨ-нің жартысынан астамын құрайды.

БҰҰ мәліметтері бойынша Бруней-Даруссалам Оңтүстік-Шығыс Азиядағы үшінші ірі мұнай өндіруші болып табылады: елде күн сайын 163 мың баррель өндіріледі. Ел сұйылтылған табиғи газ өндірісі бойынша әлемде төртінші орында тұр.

Гонконг

Гонконг адам басына 59 мың доллар көрсеткішімен әлемде тоғызыншы орында. Гонконг заңды түрде ҚХР-дың арнайы әкімшілік аймағы болып саналады, бірақ іс жүзінде бұл тәуелсіз құрылым. Гонконг — әлемдегі экономикалық еркіндік деңгейі ең жоғары мемлекет.

Гонконг «Төрт Азия жолбарыстары» тобына енген. ХХ ғасырдың екінші жартысында оның экономикасы 200 есеге жуық өсті. Гонконг — әлемдегі ең маңызды қаржы орталығы. Оның порты жүк тасымалдау бойынша әлемдік көшбасшылардың бірі болып табылады. Гонконг Дүниежүзілік Сауда Ұйымының толық мүшесі.

Дания

Дания Корольдігі жан басына шаққандағы ЖІӨ-нің көлемі бойынша 58,9 мың доллар көрсеткішімен алғашқы ондықты жабады. Данияның халқы 5,8 миллион адамды құрайды, ауданы 43 мың км².

Данияда өз азаматтарына жайлы және лайықты өмір сүруге мүмкіндік беретін дамыған аралас экономика бар мемлекеті. Данияның ЖІӨ-нің 75 % құрайтын қызмет көрсету саласы халықтың 80 % жұмыс істейді. Дания тұрақты валюталары бар және инфляциясы өте төмен әлемдегі ең тұрақты экономикалардың біріне ие. Копенгаген қор биржасы жұмыс істейді.

Үздік 10 елдің әрқайсысы дамыған экономикасымен мақтана алады. ЖІӨ-нің жоғары деңгейін табиғи ресурстар, банк қызметі және сыбайлас жемқорлықтың төменгі деңгейі қолдайды.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты