Тоқаевтың сталиндік саяси қуғын-сүргінге ұшырағандарды ақтау туралы жарлығы қоғамдық талқылауға шығарылды

Қазақстанда саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау бойынша мемлекеттік комиссия құру жоспарлануда.

«Саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық ақтау жөніндегі мемлекеттік комиссия туралы» Қазақстан Президентінің жарлығы жобасы электронды үкімет сайтында қоғамдық талқылауға ұсынылды. Президент жарлығының жобасы саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық оңалту бойынша мемлекеттік комиссияны құруды ұсынылды.

Мемлекеттік комиссияның ережесі мен құрамын бекіту, жарлықтың орындалуын бақылау Президент Әкімшілігіне жүктелсін. Комиссия Президент жанындағы консультативтік-кеңесші орган болады және өз қызметінде Қазақстан Конституциясы мен заңдарын басшылыққа алады деп жоспарлануда.

Жарлық жобасында комиссия келесі функцияларды орындайды:

• саяси қуғын-сүргін және заңсыз қудалау құрбандарына тарихи әділеттілікті қалпына келтіру бойынша жұмыстарды аяқтау;
• үкіметке саяси қуғын-сүргін құрбандарын толық құқықтық және саяси оңалту үшін заң жобаларын және басқа да нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу бойынша ұсыныстар әзірлеу және енгізу;
• жазықсыз сотталған және саяси қуғын-сүргінге ұшыраған адамдарды оңалту процестерін ғылыми зерттеу және іске асыру әдістемесін анықтау;
• өмір мен бас бостандығынан айыру, психиатриялық мекемелерде мәжбүрлеп емдеу, елден шығарып жіберу және саяси нанымына, таптық, әлеуметтік, ұлттық, діни немесе өзге де қатынастарға негізделген құқықтар мен бостандықтарды шектеу;
• Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін құрбандары санаттарының толық тізбесін анықтау, оның ішінде: қолданыстағы заңнамамен қамтылмаған жәбірленушілер санаттары.

Комиссияны Қазақстанның Мемлекеттік хатшысы басқарады деп күтілуде. Комиссия құрамына ғалымдар, мемлекеттік органдардың, ұлттық және мемлекеттік архивтердің басшылары, қоғамдық ұйымдардың өкілдері кіреді.

Президент жарлығы жобасын қоғамдық талқылау 2020 жылдың 5 қазанына дейін өтеді. Осы жылдың мамыр айының соңында Қазақстан басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев саяси қуғын-сүргін құрбандарын оңалту жөніндегі мемлекеттік комиссия құруды тапсырды.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты