Қытай консулдығы алдында пикетке шыққандар 10 тәулікке қамауға алынды

Алматыдағы Қытай консулдығына Шыңжаңның байырғы халықтарының «геноцидін тоқтату» талабымен пикетке шыққан белсенді Байболат Күнболатұлы 10 тәулікке әкімшілік қамауға алынды. Алматы соты 9 ақпан күні кешке Күнболатұлына қатысты «бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібі туралы заңды бұзғаны үшін» айыпты деп тану туралы қаулы шығарды. Бұл туралы Азаттық хабарлады.

Еске салсақ, осы аптада Алматыдағы Қытайдың дипломатиялық өкілдігі алдында екі митинг өткен. Олар бірауыздан «Шыңжаңдағы туыстары негізсіз айыппен сотталды, Қытай билігі олардың төлқұжаттарын тартып алғандықтан, Қазақстанға келе алмай отыр» дейді.

Сейсенбіде Күнболатұлы басқа этникалық қазақтармен бірге консулдыққа барып, Шыңжаңдағы жақындарын босатуды талап етті. 9 ақпан күні кешке полиция қызметкерлері Күнболатұлын үйден алып кеткен. Басқа наразылық білдірушілерді тұтқындады деген хабар жоқ.

1 ақпанда Байболат Күнболатұлы бейбіт жиналыстар өткізу тәртібін «бұзғаны» үшін ескерту алған. Өткен аптада да пикетке шығып, ұсталған.

Қытайда туып-өскен, Қазақстанға көшіп келген және азаматтығын алған Күнболатұлы журналистерге оның бауыры 2018 жылы наурызда Шыңжаңның Гүлжа уезіндегі Қарағаш ауылында ұсталғанын айтты. Кейін «саяси қайта тәрбиелеу лагеріне» жіберілген. Содан кейін бауыры белгісіз айыптармен 10 жылға сотталды. Күнболатұлы Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі оның туысына тағылған айыптар «Қытайдың ішкі мәселесі» деп айтты дейді. Ал Қытай дипломаттары оған ешқандай жауап бермеген.

БҰҰ-ның бағалауы бойынша, Шыңжаңда «исламды мойындайтын түрік тілдес этникалық топтардың: ұйғырлар, қазақтар, қырғыздар және басқалар» миллиондаған өкілдері «саяси қайта тәрбиелеу лагерлеріне» жіберілген. Куәгерлердің айтуынша, «лагерлердегі» тұтқындар өз мәдениетін, діні мен тілінен бас тартуға мәжбүр етіп, иландыруға ұшырайды. Шыңжаңдағы интернатурадан басқа мұсылмандар қадағалау мен мәжбүрлі еңбекке тартылады.

Халықаралық құқық қорғау ұйымдары мен Батыс елдері Пекинді азшылықтың құқығын бұзды деп айыптайды. АҚШ Шыңжаңда болып жатқан оқиғаларды «геноцид» деп те атады.

Қытай билігі бұл бағамен келіспейді. Олар өздеріне тағылған айыптарды теріске шығарып, терроризм мен экстремизмнің алдын-алу үшін қажетті қайта даярлау мен білім беру орталықтары деді.