Еділов: Мәминнің орнына келетін премьер – келесі президент болады

Қазақстан премьер-министрі Асқар Мәминнің штаттан тыс кеңесшісі Ербол Еділов Үкіметтің толығымен отставкаға кетуіне әлі ерте екенін айтып берді, деп хабарлайды Orda.kz сайты.

«Үкімет көп жағдайда сынға ұшырады. Бірақ көп жағдайда ол және министрлер кабинетінің жекелеген мүшелері, тіпті кейде мемлекет басшысының шағымдарынан кейін ғана жедел әрекет еткенін мойындау керек. Жалпы, менің ойымша, Мәмин үкіметі 2021 жылы болған қиындықтар мен дағдарыстарды жеңе білді.

«Осы тұрғыдан алғанда, менің ойымша, үкіметтің толық отставкаға кетуі және соның салдарынан кейбір саясаттанушылар немесе «диван сарапшылары» айтқандай, үкіметтің тарауы туралы айтуға әлі ерте. Менің ойымша, жақын арада – кем дегенде алты ай немесе тіпті бір жыл ішінде премьер-министр ауыспайды» деді саясатанушы өзінің Telegram-арнасындағы хабарламада.

Еділовтың ойынша, Мәминнен кейін болатын премьер-министр болашақта президент лауазымын алады.

«Жақын болашақтағы кейбір саяси себептермен мысалы, мен үкіметтің келесі басшысының (Мәминнен кейін) елдің келесі президенті болуға үлкен мүмкіндігі бар деген пікірді қолдаймын. Әрине, көптеген жағдайлар, субъективті және объективті сәттер бар, олар туралы бөлек айту керек» деді Ербол Еділов.

Саясатанушы премьер-министр лауазымына мүмкін үміткерлер туралы ойлары мен қызметке алынатын болса қандай рөл атқаратынымен бөлісті.

Әлихан Смайылов

Президент Тоқаевпен бірге сыртқы істер министрлігінде жұмыс істегендіктен және Қазақстан үкіметіндегі дәстүр бойынша премьер министрдің бірінші орынбасары болып тағайындалған Смайыловтың лауазымды алуға үлкен мүмкіндігі бар.

«Үміткерлердің бірі – Әлихан Смайылов. Бұл, айталық, техникалық нұсқа. Бір жағынан, премьер-министрдің бірінші орынбасары болып жұмыс істеген кезде ол айтарлықтай тәжірибе жинады, ал екінші жағынан, бірінші вице-премьер жоғары көтеріліп, премьер-министр болған кезде ерекше дәстүр сақталуы мүмкін. Сондай-ақ, 2003 жылы ол Тоқаевтың сыртқы істер министрлігіндегі орынбасары болғанын атап өткен жөн» деп ойлайды Еділов.

Ерболат Досаев, Өмірзақ Шөкеев және Нұрлан Нығматулин

Досаев үкімет басшысы болса, мемлекеттің эконимикалық мәселелерін шешуі мүмкін.

«Ерболат Досаевтың да үкіметті басқаруға жақсы мүмкіндігі бар, әсіресе, егер жаңа министрлер кабинеті күрделі экономикалық міндеттерді шешуі тиіс екенін ескерсек, Досаевтың тәжірибесі бұл жерде өте жақсы көмектесе алады».

Ал Шөкеев жасына байланысты премьер бола алмайды.

«Көптеген адамдар үміткер ретінде Өмірзақ Шөкеевті атайды. Ол ұзақ жылдар бойы осы лауазымға ие болады деп болжанды. Иә, ол өзін Түркістан облысының әкімі ретінде өте жақсы көрсетті – ең алдымен идеологиялық тұрғыдан. Түркістан Түркі әлеміндегі өз ұстанымын нығайтып, бүкіл әлемнің (тек түркітілдес емес) назарын өзіне аударды. Бірақ Шөкеевтің мүмкіндіктері, шынын айтқанда, соншалықты үлкен емес, ол жасына да байланысты».

Нығматулин лауазымды мәжіліс қолдауы арқылы алды.

«Нұрлан Нығматулин, әсіресе, премьер-министр лауазымына үміткерді бекітудегі Мәжілістің рөлін еске алсақ, осы тұрғыдан алғанда үлкен мүмкіндіктерге ие. Бірақ мен қайталаймын – жақын болашақта Мәминнің кетуін күту екіталай, егер бұл жақын болашақта бол қалса, онда Смайылов нақты кандидат болып табылады. Ал алыс болашақта сіз «келесі премьер – келесі президент» формуласын есте сақтауыңыз керек» деп есептейді саясатанушы.

Кәрім Мәсімов және Бауыржан Байбек

Еділовтың айтуынша, ҰҚК басшысы Мәсімовтың қайтадан премьер-министр болу мүмкіндігі өте аз және ол «өтпелі кезеңде» өзіне жүктелген мәселені шешеді.

«Үкімет басшысы лауазымына Кәрім Мәсімовтің ұсынылады деген пікірлерді көрдім. Иә, егер ол осыған байланысты үлкен тәжірибеге ие болса және әрқашан осындай жауапкершілікке дайын болса. Бірақ менің ойымша, бұл екіталай. Сонымен қатар, Кәрім Қажымқанұлы ҰҚК төрағасы қызметінен кетуі мүмкін. Объективті түрде айтқанда, ол «өтпелі кезеңді» құру және өткізу бойынша өзіне жүктелген міндетті сәтті орындады. Сонымен бірге ұлттық қауіпсіздік бойынша, оның ішінде геосаяси мәселелерге байланысты басқа да көптеген міндеттерді орындады. Мәсімов қауіпсіздік кеңесі хатшысы орындығын алуы мүмкін».

Ал Алматының экс-әкімі Байбек қандай лауазымға ауысатыны белгісіз.

«Бауыржан Байбек өзінің саяси қызметінен кетеді дегенді үлкен ықтималдықпен айтуға болады. Бірақ ол нақты қайда барады, әзірге айту қиын. Оған шыдамды әлеуметтік блокты басқаратын үкімет басшысы орынбасарының орындығы беріледі деп болжауға болады, бірақ, ең алдымен, саяси өмірбаяны және Nur Otan төрағасының бірінші орынбасарының жинақталған тәжірибесі оны бірінші вице-премьердің ұстанымынан төмен етуге мүмкіндік бермейді. Бірақ сонымен бірге, әлеуметтік-экономикалық мәселелерге жетекшілік ету бойынша тәуелсіз өкілеттіктерді жүктей алады» деп түйіндеді Еділов.