Әблязов Ресей билігімен ымыраласқан ба?
Қашқын, қазақстандық банкир, олигарх, ал қазір оппозиционер және «Қазақстанның демократиялық таңдауы» саяси ұйымының көшбасшысы Мұхтар Әблязов өзін «наразылық көшбасшысы» деп атайды. Ол Қазақстанда саяси режимнің өзгеруін белсенді түрде насихаттап, ал қазір өзі Францияда жасырынып жүр. Қазақстанда ол сырттай өмір бойына бас бостандығынан айырылды.
Оның активтерінің және қаржыландыру көздерінің жоғалуына қарамастан, Әблязов Қазақстан халқын митингілер мен наразылықтарға шақыра отырып, белсенді оппозициялық қызмет жүргізуді жалғастыруда. ДВК ұйымдастырушысының қызметіне үшінші ел демеушілік етеді және бақылайды.
Бұған дейін американдық басылым үлкен тергеу жүргізген болатын, оның барысында Аблязов Ресейдің 2016 жылғы АҚШ сайлауына араласқаны үшін айыпталған адамдармен байланысты екендігі анықталды. Желіге орналастырылған құжаттар мен хат-хабарлардың арқасында жұртшылық Қазақстаннан келген олигарх Мұхтар Әблязовтың американдық сайлау кезінде Ресеймен ынтымақтасқан кәсіпкерлермен және шенеуніктермен байланыс орнатып, миллиондаған долларды құрайтын мәмілелер жасағанын білді. Бұл адамдар кейінірек айыпталды.
2018 жылы ұйымдасқан қылмыс пен сыбайлас жемқорлықты қамту жобасы (OCCRP) және Birn тергеуді нәтижесін жариялап, Аблязов бірқатар оффшорлық компанияларды БТА банктегі қаражаттар арқылы Ресей, Сербия, Ұлыбританияда жылжымайтын мүлікті инвестициялау үшін пайдаланғанын жеткізді. Birn мәліметтері бойынша, құны 50 миллион долларға бағаланған Мәскеудегі бір тұрғын үй кешенін Британдық Виргин аралдарында тіркелген Gainsford Investments бақылауындағы компания әзірлеген. Гейнсфордтың 70%-ы өз кезегінде Британдық Виргин аралдарындағы Glinthill Investments Ltd деп аталатын басқа заңды тұлғаға тиесілі болды, онда Мұхтар Әблязовтың 100% үлесі болған.
Әблязов қазақстандық БТА банкінен миллиардтаған доллар жымқырды және бүкіл әлем бойынша жылжымайтын мүлік пен коммерциялық кәсіпорындар арқылы, компаниялардың тармақталған желісі арқылы кірістерді жасырды деп айыпталуда. Бір қызығы, оның Ресейдегі жалпы сомасы 200 миллион долларды құрайтын активтері мен элиталық жылжымайтын мүлігі Қазақстанда және басқа да бірқатар елдерде сақталып қалды, ал Ұлыбритания мен Америкадағы соттар оның активтерін толықтай тоқтатты.
Жабық ақпарат көздерінен белгілі болғандай, Кремльдің мұндай қолдауы Аблязовтың Ресей Үкіметімен ынтымақтасатынын көрсетеді, олар оның «қызметтеріне» айырбас ретінде жалпы сомасы 200 миллион доллардан асатын ресейлік активтерін қайтару процедураларын жүргізбеуге міндеттеді.
Әблязовтың Ресей билігімен ынтымақтастығы арнайы схема бойынша жүреді: ол өзінің риторикасында Ресейге қарсылық білдірмейді, бірақ сонымен бірге Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаевты сынға алып, оны елдің бағытын дамытудың ресейшіл векторын айыптайды.
Батыс элитасы Тоқаевқа үлкен адалдықпен қарайтынын және қазақ Президентінің өзі осы адалдықты барынша қолдауға және нығайтуға тырысатынын ескеру маңызды.
Бұл жерде Әблязовтың бейнесі Ресей билігі үшін өте сәтті, дәлірек айтсақ, бұл оппозиционер Тоқаев пен оның батыс әлеміндегі саясатының беделін түсіру үшін тамаша арна бола алады.
Қазақ экс-банкирін қысқа тізгінде ұстай отырып, Ресей билігі «екі оқпен бір қоянды атады»: қоғамда әлеуметтік-саяси алауыздық туғызады және мүмкіндік болған жағдайда пропоганда жасамақ.
