СІМ Қытайдағы қандастарға не үшін көмектесе алмайтындарын айтты
Сурет: Манас Қайыртайұлы
ҚР сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Шахрат Нұрышев Қазақстан не себепті Қытайдағы қандастардың жағдайын араласа алмайтынын жеткізді. Вице-министр екі ел арасындағы саяси және экономикалық ықпалдастықтың маңыздылығын тілге тиек ете отырып, Қазақстан билігі этникалық қазақтардың мәселесіне келгенде қауқарсыз екенін ашып айтты. Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасарының мақаласы «Егемен Қазақстан» басылымының сайтында жарияланды.
Қазақстан мен Қытай қатынастарының соңғы жылдары қарқынды дамуына қызғанышпен қарайтын «үшінші күштердің» де белсенді жұмыс істеп жатқанын естен шығармау керек, дейді вице-министр. Оның айтуынша, соңғы жылдары Шыңжаң-Ұйғыр автономиялы ауданындағы ахуалға қатысты түрлі ақпараттың таралуына байланысты Қытайда тұратын қандастардың жағдайы өзекті мәселеге айналған.
«Ресми деректерге сүйенетін болсақ, ҚХР аумағында 1,6 млн қазақ тұрады. Олардың барлығы – Қытай Халық Республикасының азаматтары. Арасында түрлі заң бұзушылық үшін сот шешімімен түрлі мерзімдерге бас бостандығынан айырылған кісілер де бар.
Біріккен Ұлттар Ұйымының жарғысы бойынша ешбір мемлекеттің басқа мемлекеттің ішкі істеріне қол сұғуға құқығы жоқ. Сондықтан да біз ҚХР азаматтары – қандастарымызға қатысты олардың Қазақстан азаматтары болып табылатын туыстарынан өтініш түскен кезде Қытай тарапына бөлініп қалған отбасылардың бірігуіне қолғабыс көрсету туралы сауал жібереміз», — деді ол.
Бұған қоса, министр орынбасары шетелдегі қандастарға көмектесуді талап еткенде кейбір азаматтар Қазақстанда тұрып жатқан жүзден аса басқа ұлт өкілдерінің бар екенін естен шығарып алатынын айтады.
«Қазақстанда тұратын ұлттардың өз тарихи отаны бар. Ертең басқа ұлт өкілі болып табылатын Қазақстан азаматына қатысты басқа мемлекет тарапынан оның құқықтарын қорғау жөнінде талап түсіп отырса, біздің реакциямыз қандай болмақ? Әрине, біз оның Қазақстан азаматы болғандықтан, шет мемлекеттен біздің мемлекеттің ішкі істеріне араласпауын талап етеміз», — дейді Шахрат Нұрышев.
Сөзінше, мемлекет қандастардың барлығын Қазақстанға жаппай көшіруді мақсат етіп қойып отырған жоқ.
«Қытайдағы қандастарымыздың арасында Қазақстанға қоныс аудару мүмкіндігін қарастыратындары да, қарастырмайтындары да бар. Кіндік қаны тамған, ата-бабалары ғасырлар бойы тұрған мекеннен басқа жаққа неге көшу керек деген сұрақ та қояды. Көшуді қалайтын, заңды тұрғыдан рұқсаттары бар кісілерге Қазақстанның шетелдегі мекемелері тарапынан тиісті қолғабыс көрсетіледі. Мысалы, 2018-2020 жылдары Қытайдағы консулдық мекемелерде 60 мыңға жуық қандасымызға виза ресімделді. Кейбір қандастар біздің елге келген соң Қазақстан азаматтығын қабылдаған. Бірақ арасында бір бөлігі ҚХР азаматтығынан шығу рәсімдерін орындамағандықтан, Қытайға кері қайтқан кезде түрлі қиыншылыққа тап болған», — дейді шенеунік.
Сондай-ақ, вице-министр 2018-2019 жылдары 7 мың қандас Қазақстанда жүріп, Қытайдың Нұр-Сұлтандағы елшілігі және Алматыдағы Бас консулдығы арқылы ҚХР азаматтығынан шығу рәсімдерін бітіруге мүмкіншілік алғанын атап өтті. Десек те қазіргі күні бұл жұмыс пандемияға байланысты уақытша тоқтап қалған.
«Бірақ жағдай түзелген соң бұл бағыттағы жұмыс жалғастырылатын болады. Сондықтан да Қазақстанға көшуді қалайтын қандастарға айтылатын өтініш – Қытайдан кетпей тұрып, ресми түрде ҚХР азаматтығынан шығу қажет. Сол кезде азаматтыққа кіру, зейнетақы алу және шекарадан өтуге қатысты мәселелер туындамайды», — деді ол.
