Қытай билігі коронавирустық қауіпті азайту үшін жүз мыңдаған интернет-тролльдерді пайдаланды

2020 жылдың басында Қытай билігі коронавирустың қаупін азайту және жағдайды бақылауда ұстағандай әсер беру үшін интернет-тролльдерді қолданды. Бұл туралы 3200-ден астам үкіметтік директивалар мен хакерлерден 1800 жадынама алған The New York Times пен ProPublica бірлескен тергеуде айтылған.

Құжаттарға сәйкес, Қытайдың Киберкеңістігі Әкімшілігі — елдің Коммунистік партиясы Орталық Комитетіне тікелей бағынышты агенттік — мұндай директиваларды қаңтардың басында шығара бастады, сол кезде ресми мәліметтер бойынша күніне бірнеше адам ғана ауырып жатты.

Құжаттардың түпнұсқалары жаңалықтар веб-сайттарына тек үкімет мақұлдаған және жарияланған материалдарды қолдануды және 2002 жылы пайда болған SARS эпидемиясын салыстыруды болдырмауды бұйырды — бұл ДДСҰ екі аурудың ұқсастығы туралы айтқанына қайшы.

Ақпан айының басында ҚХР Төрағасы Си Цзиньпиннің қатысуымен өткен Қытайдың жоғарғы басшыларының кездесуінде киберкеңістік әкімшілігіне әлемдік қоғамдық пікірге әсер ету міндеті жүктелді. Директивалар нақтырақ бола бастады: олардың көпшілігі вирус туралы кез-келген жағымсыз жаңалықтарды «қоғамда дүрбелең туғызбау үшін» насихаттауға болмайтынын атап өтті.

Атап айтқанда, тақырыптар мен түсініктемелерден вирусқа қатысты «емделмейтін» немесе «өлімге әкелетін» деген сөздерден аулақ болу, сондай-ақ карантиндік шаралар туралы әңгіме кезінде «оқшаулау» сөзін қолданбау талап етілді. Жаңалықтар мен комментаторларға дәрігерлердің ерлік күш-жігерін атап өту, сондай-ақ вируспен күрестегі коммунистік партияның рөлін атап өту тапсырылды.

The New York Times атап өткендей, қытайлық цензуралар дәрігер Ли Вэнлянның 6 ақпанда қайтыс болғаннан кейін ең үлкен қиындықтарға тап болды. Желтоқсан айында ол жаңа аурудың қаупі туралы көпшілік алдында ескертті. Әлеуметтік желілердегі наразылық толқыны жаңалықтар сайттарына оның қайтыс болғаны туралы хабарлама жіберуге тыйым салумен, сондай-ақ оның есімі жазылған хэштегтерді әлеуметтік желілерден біртіндеп өшіру арқылы басылды.

Сонымен қатар, мыңдаған троллдар басқа тақырыптарды талқылаудың басына шығарды, ал әлеуметтік медиаторлар WeChat қосымшасындағы жабық топтарға бақылауды күшейтті. Зерттеушілердің бағалауы бойынша Қытайда жүз мыңдаған адамдар интернет-тролль ретінде жұмыс істейді, олардың көпшілігі мемлекеттік және төменгі деңгейдегі партия қызметкерлері, сондай-ақ университет студенттері мен профессорлары.

Өз жұмысына ыңғайлы болу үшін билік мемлекеттік сатып алу шеңберінде ірі бағдарламалық жасақтама жасаушылармен келісімшарт жасасады — әзірлеушілер тролльдер өздеріне керек посттарға лайктар мен түсініктемелерді тез қосуы үшін қолданушыларға ыңғайлы интерфейсі бар қосымшалар жасайды, ал олардың менеджерлері оларға міндеттер қояды, олардың барысы мен төлемдерін қадағалайды.

Гуанчжоу қаласының тролльдеріне арналған директивалардың бірінде 400 таңбадан асатын түпнұсқа пост үшін тролльдер 25 долларға дейін алатынын, ал жағымсыз пікір қалдырғаны үшін тағы 40 центті алатынын көрсетілген. Қажетті посттың репосты 1 цент деп бағаланды.

Керімсал Жұбатқанов