Мигель де Сервантес | өмірбаяны
Мигель де Сервантес (9.10.1547, Алькала-де-Энарес — 23.4.1616, Мадрид) — испан жазушысы. Вальядолида қаласында иезуиттер коллегиясында (1557 — 61), Мадридте оқыды. Испан әскері қатарында қызмет етіп, еуропа флотының түріктермен соғысында жараланған (1571, сол қолы семіп қалған). 1575 ж. Отанына қайтып келе жатып теңіз қарақшыларының қолына түсіп, Алжирге құлдыққа сатылған. Тұтқыннан 1580 ж. миссионерлер босатып алды. 1587 жылдан Севильяға ауысып, портта сауда ісімен айналысты, онда 3 рет (1592, 1597, 1602) түрмеге жабылды. Әдебиетке жасы ұлғайған шағында келген Сервантес тұңғыш шығармаларын жастық шақ туралы өлеңдерден бастады. Пасторальдық романы “Галатея” (1585) екі бақташының сымбатты сұлу Галатеяға ғашықтық сезімін бейнеледі. Отызға жуық драмалық шығармасы Мадрид театрларында сахналанған. “Алжир каторгасы” пьесасы испан жігітіне арналған сүйіспеншілікті сөз етсе, “Алжир әдет-ғұрпы” алжирлік жұбайлардың тағдырын бейнеледі. “Нумансия” трагедиясына Рим әскері шабуылына қарсы төтеп берген ежелгі қала тұрғындарының ерлігі негіз болған. “Нақыл новеллалары” (1613) повесінде ерлік пен махаббат, уақыт, мінез мәселелері жайлы толғаныстар, адамгершілік, қайырымдылық, т.б. тақырыптар қамтылған. Оның “Парнасқа саяхат” поэмасы (1614), “Сегіз комедия мен интермедия” (1615), т.б. туындылары бар. Сервантес есімін дүние жүзіне танытқан шығармасы — “Дон Кихот” романы (1-бөлім 1602 — 05; 2-бөлім 1615). Ол романның 1-бөлімін түрмеде отырғанда жазған. Динамизм мен шиеленіскен оқиғаларға толы романда 700-ге жуық кейіпкер бейнеленген. Өрлеу дәуірінің үздік туындыларының бірі саналатын шығарма әлем әдебиетіне зор ықпал етті. Жазушы серілерді сықақтай отырып, Испаниядағы феод. құрылыстың ыдырауы мен қоғамдық қарым-қатынастардың қым-қуыт оқиғаларын бейнелеген. Романда адамгершілік қасиеттері мол, бірақ өмірден мүлде алшақ тұрған қиялшыл идеалист, сері Дон Кихотқа қарапайым да іскер, өмірге бейім атқосшы Санчо Панса бейнесі қарсы қойылған. Дон Кихот бейнесі кейін қиялшылдықты, шынайы өмірден алыстағандықты аңғартатын жалпылама мән алды. Исландия королінің ұлы Персилестің фриз королінің қызы Сигизмунда үшін күресі баяндалған “Персилес пен Сигизмунданың жиһанкездігі” (1616) романын Сервантес өмірінің соңында жазған. Ә.Баженов Сервантес шығармаларының 4 томдығын испан тілінен қазақ тіліне аударған (1979 — 83).
