Ізтай Мәмбетов | өмірбаяны

Ізтай Мәмбетов (1929-1974ж.ж.) — қазақтың лирик, эпик ақыны, журналист, аудармашы. 1953 жылы ҚазМУ-ді бітірген. «Жұлдыз» журналы, «Қазақ әдебиеті» газеті редакцияларында, Қазақ мемлекеттік көркем әдебиет баспасында, Қазақ КСР Телевизия және радиохабарын тарату жөніндегі мемлекеттік комитетінде, Қазақстан Жазушылар одағы поэзия секциясында қызмет істеген.

Ақынның алғашқы жыр жинағы «Тұңғыш» деген атпен 1955 жылы жарық көрді. Одан кейін «Бақытты балалық», «Сыр», «Табантал», «Өсиет», «Жалын», «Тарланбоз», «Жылы жел», «Ұзақ жыл», т.б. өлең кітаптары, бірнеше дүркін таңдамалысы баспа жүзін көрген.

Бірқатар шығармалары туысқан халықтар тіліне тәржімаланған. Лермонтов, Пушкин, Байрон, Блок, Брюсов, т.б. жырларын қазақ тіліне аударған.

Ізтай Мәмбетов Алға өңірінің Табантал деген өзенінің бойында дүниеге келіп, туған шешесінен жастайынан жетім қалған. Көп қиындық көрген өзінің мұңын, жетім бала психологиясын «Өгей шеше» өлеңіне сыйғыза білді. Бұл өлең жөнінде жазушы Сәбит Мұқанов жазушылардың бір жиналысында: «Өгей шеше талай заман бойы әдеби шығармаларда жақсы ұғымға ие болған емес еді. Ізтай бірінші рет ол туралы керемет өлең жазды. Онда ол нағыз кісілігі жетіп тұрған әйел өгей шеше бола алмайтынын дәлелдеп шықты», — деген.

Ізтай Мәмбетов ширек ғасырлық ақындық жолында жиырмаға жуық өлең кітап жазып, әлем әдебиеті мен орыс классиктерінің қыруар маржандарын өз ана тіліне аударған іскер азамат ақын. Кезінде Ізтай Мәмбетовпен тұстас өмір сүрген замандасы белгілі қазақ ақыны Ғафу Қайырбеков ол туралы: «Оны замандастары мен біз көбірек білеміз. Оның ақ көңілділігі, баладай тәуекелшіл сенімшілділігі, ер-жомарттығы, тура кететін шыншылдығы — бәрі жұртты еріксіз баулап әкететін қасиеттер еді», — деген.