Салт дәстүрлер

ІІІ.Presentation of the new theme. Жаңа тақырыппен таныстыру.Brainstorming миға шабуыл.

Pupils listen and read the text:

Reading – оқылым дағдысы Тыңдалым — auding қалыптасады.

E.

10 мин

10 мин

10мин

For today we shall have a new lessonIt’s about customs and traditions and beliefs Найзағай ойнап, жауын жауғаннан кейін жаңбыр суына жалаң аяқ жүрсе – адам ауырмайды немесе бұрынғы ауруынан айығады. Жаңа ай туғанда түскен келіншек бала-шағалы болады. Екі жас үйленген түні жұлдыз жиі болса, олардың ұрпақтары да көп болады.Күн алғаш күркірегенде тілеген тілек қабыл болады.Жазда үйге құйын келе жатса үлкен кісілер қолына таяқ алып оны «таздың үйіне бар, пәленше таздың үйіне бар» деп қуалайды.Біреуді үйі өртенсе арты жақсылық болады деп ырымдайды.

Тұсау кесуБала бесіктен белі шығып, еңбектеуден өткен соң аяғын қазқаз баса бастайды. Өз аяғымен туған жеріні топырағын басып, із түсіріп, өз көзімен алдына қарап таңтамаша болады. Бұл баланың ең алғашқы талпынысы, тіршілігі. Мұны ежелден түсінетін қазақ баласының келешегіне ақ жол тілеп, тұсау кесер жасайды. Бұған да мал сойып, жұрт жияды. Баланың анасы алақұла шуда жіптен екіүш қарыс дайындап, оны ауылдағы бір желаяқ пысық әйелге «ал сен кес, өзіндей пысық болсын» деп ұсынады. Ол кісі ала жіпті баланың екі аяғына тұсауша байлап, сонан соң ортасынан кеседі. Бала анадайдағы апасына қарай тәлтіректеп жөнеледі.Міне, осыдан бастап кішкене қазақтың өмір жолының алғышқы ізі жер бетін шимақтайды. Тұсау кесу қазақтың өмір сапарының сәтті болуы үшінақ ниетпен жасаған ырымы, құдайға деген құлшылығы.Осы арада «баланың аяғына не себепті ала жіп байланады, қара, қызыл, көк жіп неге байланбайды?» деген сұрақ туу мүмкін.

Оқушылар мәтінді абзац бойынша оқып шығады және олардың көмегімен түсінгенін айта отырады, өз ойымызды айтамыз.

Бұның мәні мынада: қазақ баласының сөзді естіп ұға алатын, айтқанды ептен істейтін кезінен – осы тұсауы кесілгенннен бастап ұрлыққа, зорлыққа, жырындылыққа барма, жолама деп баулиды. Біреудің ала жібін аттама, бүлінгеннен бүлдіргі алма дегенді әу бастанақ құлағына сіңісті етеді. Аяқтағы жіптің ала болуы да, оның кесілуі де жоғарыдағылаға жолма, ондайдың жолын қолыңнан келсе кес, дүниенің азы біреудің бір құлаш жібіне ең құрығанда бұзауға бас жіп болар деп қызықпа, тұсауындағы жіпті кескендей ондай арам кезіксе кесіпқұртуға тырыс дегені. Бұл – екінші себебі. Біріншісі – баста айтқанымыздай баланың келешегіне жол ашу, ақ жол тілеу.

VI. Үйренуге берілетін тапсырма.

1мин

The use of the modal verbs131 бет and informations about blue spruces10б,в сыныптар үшін 10 а,ә сыныптар үшін informations about saxau

Қосымша материалдар Қазақтың салт дәстүрлері мен ырым тиымдары