Ұлы Жібек жолының тармақтары.
Ұлы Жібек жолының тармақтары.
Бағыты: Басқа Бөлімі: Сабақ жоспары Сыныбы: 5 сынып
5 сыныпқа арналған сабақ жоспары тарих пән мұғалімдерге соңымен қатар жас мамандарға да көмек болады деп ойлаймын
Сабақтың тақырыбы: Ұлы Жібек жолының тармақтары.
Ұлы Жібек жолының Қазақстан үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды Ұлы Жiбек жолының Қазақстандағы тармақтарымен және сiлемдерiмен таныстыру, Оңтүстiк Қазақстанның Батысқа Шығатын, Жетiсудың Шығысқа шығатын басты қақпа ретiндегi маңызын түсiндiру. Жiбек жолының Қазақстан жерiндегi қалалардың
Дамытушылық:дамуындағы рөлi туралы, әлеуметтiк-экономикалық маңызы туралы түciнiктіi қалыптастыру;
Оқиғаларға қатысты тарихи танымын қалыптастыра отырып, ойлау, талдау, қорытындыжасау қабiлеттерiн дамыту. Өзiндiк жұмыстар жасай бiлуге дағдыландыру;
Тәрбиелік:Барлық салада Отанының iлгерi дамуы үшiн үлес қосуға, ұлтжандылыққа, адамгершiлiкке тәрбиелеу.
Бірінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең: Мергеншілер. тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алманы алып артындағы сұрақтарға жауап береді.
Екінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең:Мергеншілер тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алма теру. Алманы алып ондағы сұрақтарға жауап беру.
Бірінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең: Мергеншілер. тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алманы алып артындағы сұрақтарға жауап береді.
Екінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең:Мергеншілер тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алма теру. Алманы алып ондағы сұрақтарға жауап беру.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
1 – кезең: 3 топтың топтан бір-бір оқушыдан тақтаға шығып үй тапсырмасын айту.
1-топ: 2-кезең: Сұрақтарға жауап береді.
Неге байланысты Жібек Жолы Аталған? /Жібек саудасына/
Ұлы Жібек жолы қай өлкелермен байланысып жатқан? /Шығыс және Батыс /
Үйсіндер мен Қыталардың қарым-қатынастары қай ғасырда болоды?/Б.з.б I-II ғасырларда/
Қытайға Батыстағы елдер қандай керуендер жол бойлап келген? / Жібек артқан керуендер/
2-топ: 2-кезең: Сұрақтарға жауап береді
Ұлы сөзінің мағынасы неде? /Жолдың кең байтақ шығыс пен батыс өлкелерін байланыс тұруынан/
Жібек жолыны қай жақтан басталады? /Қытай жеріндегі Хуанкэ өзенінің аңғарындағы аймақтан басталады/
Жапонияның қай қаласында жібек сататын орындар болды?/Астанасы Нарға/
Жібек өндіру қай елде жандана бастайды? /Жапон елінде,Кавказ жерінде2-топ: 2-кезең: Сұрақтарға жауап береді
Ұлы сөзінің мағынасы неде? /Жолдың кең байтақ шығыс пен батыс өлкелерін байланыс тұруынан/
Жібек жолыны қай жақтан басталады? /Қытай жеріндегі Хуанкэ өзенінің аңғарындағы аймақтан басталады/
Жапонияның қай қаласында жібек сататын орындар болды?/Астанасы Нарға/
Жібек өндіру қай елде жандана бастайды? /Жапон елінде,Кавказ жерінде
III. Жаңа сабақтың Жоспары
Жетісу-Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын басты қақпасы. Қазақ жері батыс пен шығсты байланыстырып жатқан тоғыз жол торабы спеттес. Қазақстанның Оңтүстік шығысындағы Жетісуі жері-керуен жолының шығысқа шығатын негізгі қақпасы.Жетісу жеріне Шығысқа шығатын Ұлы Жібек жолының бірінші бағыты болған. Жетісу аймағындағы орта ғасырлық қалалар мен бұл аймақтағы кейінгі орта ғасырдағы қазақ қыстауларының орналасқан жерінен, сондай-ақ шығысқа қарай шығып жатқан тас және темір жолдарының іздерінен байқауға болады.Орта ғасыр қалалары мен қыстаулары Жібек жолы бойына жақын салынған тас және темір жолдары бұрынғы керуен жолдарының іздерімен салынған.Тараз қаласы арқылы Алматыға жеткен.Солтүстік шығыс бағыты Қапшағайдан өтіп Шеңгелді Алтынемел,Дүгене, Қойлық қалаларын басып өтіп Алакөлмен Жоңғар қақпасы арқылы шығысқа қарай өтеді. Үшінші бағыт Тараздан шығып Сарқан жері арқылы Солтүстік – шығыс Қазақстанға бет алады.
Оңтүстік Қазақстан –Ұлы Жібек жолының Батысқа шығатын басты қақпаларының бірі.Жібек жолы Таразда түйісіп , Оңтүстік Қазақстанда Испиджаб қаласына жеткен. Бұл қалалар жеріміздегі сауданың орталықтары саналады. Оған дәлел -археологиялық зерттеу жұмыстары жүргізілген кезде қалыптасқан әр елдің тұтыну бұйымдары, теңгелер мен әшекей сәндік бұйымдар табылған. Отырар қаласы керуен жолдары торабында орналасқан . Отырардан шыққан бір жол-Шауғарға,екіншісі-Сырдария арқылы өтіп,Васидж қаласына барған. Жетісудағы Тарағ қаласы арқылы жол Испиджапқа келгеннен кейін басты екі тармаққа бөлінеді
Ұлы Жібек жолының әлеуметтік-эканомикалық маңызы. Сонымен Қазақстан арқылы Батысқа шығысқа бағыт алған саудагерлер қазақ жеріндегі қалаларға соқпай өтпейтін болған.Ерте орта ғасырларда пайда болып,орта ғасырлардың соңына дейін өмір сүрген Тараз,Сайрам, Талғар,Отырар сияқты атақты қалалар эканомикалық жағынан өркендеп, көркейе түсті. Таразда түйісіп , Оңтүстік Қазақстанда Испиджаб қаласына жеткен. Бұл қалалар жеріміздегі сауданың орталықтары саналады. Оған дәлел -археологиялық зерттеу жұмыстары жүргізілген кезде қалыптасқан әр елдің тұтыну бұйымдары, теңгелер мен әшекей сәндік бұйымдар табылған. Отырар қаласы керуен жолдары торабында орналасқан . Отырардан шыққан бір жол-Шауғарға,екіншісі-Сырдария арқылы өтіп,Васидж қаласына барған. Жетісудағы Тарағ қаласы арқылы жол Испиджапқа келгеннен кейін басты екі тармаққа бөлінеді.
Әлемдік діндердің пайда болуы
Будда
Б.з.д. І ғасырдың ортасында
Үндістанда пайда болып тарады.
Ұлы Жібек жолының Қазақстан үшін әлеуметтік-экономикалық маңызы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды Ұлы Жiбек жолының Қазақстандағы тармақтарымен және сiлемдерiмен таныстыру, Оңтүстiк Қазақстанның Батысқа Шығатын, Жетiсудың Шығысқа шығатын басты қақпа ретiндегi маңызын түсiндiру. Жiбек жолының Қазақстан жерiндегi қалалардың
Дамытушылық:дамуындағы рөлi туралы, әлеуметтiк-экономикалық маңызы туралы түciнiктіi қалыптастыру;
Оқиғаларға қатысты тарихи танымын қалыптастыра отырып, ойлау, талдау, қорытындыжасау қабiлеттерiн дамыту. Өзiндiк жұмыстар жасай бiлуге дағдыландыру;
Тәрбиелік:Барлық салада Отанының iлгерi дамуы үшiн үлес қосуға, ұлтжандылыққа, адамгершiлiкке тәрбиелеу.
Бірінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең: Мергеншілер. тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алманы алып артындағы сұрақтарға жауап береді.
Екінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең:Мергеншілер тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алма теру. Алманы алып ондағы сұрақтарға жауап беру.
Бірінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең: Мергеншілер. тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алманы алып артындағы сұрақтарға жауап береді.
Екінші топтың шарттары:
1-кезең: үй тапсырмасын айту.
2-кезең:Мергеншілер тақтада тұрған шарларды дәлдеп атып оның ішіндегі сұрақтарға жауап береді.
3-кезең:Алма теру. Алманы алып ондағы сұрақтарға жауап беру.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
1 – кезең: 3 топтың топтан бір-бір оқушыдан тақтаға шығып үй тапсырмасын айту.
1-топ: 2-кезең: Сұрақтарға жауап береді.
Неге байланысты Жібек Жолы Аталған? /Жібек саудасына/
Ұлы Жібек жолы қай өлкелермен байланысып жатқан? /Шығыс және Батыс /
Үйсіндер мен Қыталардың қарым-қатынастары қай ғасырда болоды?/Б.з.б I-II ғасырларда/
Қытайға Батыстағы елдер қандай керуендер жол бойлап келген? / Жібек артқан керуендер/
2-топ: 2-кезең: Сұрақтарға жауап береді
Ұлы сөзінің мағынасы неде? /Жолдың кең байтақ шығыс пен батыс өлкелерін байланыс тұруынан/
Жібек жолыны қай жақтан басталады? /Қытай жеріндегі Хуанкэ өзенінің аңғарындағы аймақтан басталады/
Жапонияның қай қаласында жібек сататын орындар болды?/Астанасы Нарға/
Жібек өндіру қай елде жандана бастайды? /Жапон елінде,Кавказ жерінде2-топ: 2-кезең: Сұрақтарға жауап береді
Ұлы сөзінің мағынасы неде? /Жолдың кең байтақ шығыс пен батыс өлкелерін байланыс тұруынан/
Жібек жолыны қай жақтан басталады? /Қытай жеріндегі Хуанкэ өзенінің аңғарындағы аймақтан басталады/
Жапонияның қай қаласында жібек сататын орындар болды?/Астанасы Нарға/
Жібек өндіру қай елде жандана бастайды? /Жапон елінде,Кавказ жерінде
III. Жаңа сабақтың Жоспары
Жетісу-Ұлы Жібек жолының Шығысқа шығатын басты қақпасы. Қазақ жері батыс пен шығсты байланыстырып жатқан тоғыз жол торабы спеттес. Қазақстанның Оңтүстік шығысындағы Жетісуі жері-керуен жолының шығысқа шығатын негізгі қақпасы.Жетісу жеріне Шығысқа шығатын Ұлы Жібек жолының бірінші бағыты болған. Жетісу аймағындағы орта ғасырлық қалалар мен бұл аймақтағы кейінгі орта ғасырдағы қазақ қыстауларының орналасқан жерінен, сондай-ақ шығысқа қарай шығып жатқан тас және темір жолдарының іздерінен байқауға болады.Орта ғасыр қалалары мен қыстаулары Жібек жолы бойына жақын салынған тас және темір жолдары бұрынғы керуен жолдарының іздерімен салынған.Тараз қаласы арқылы Алматыға жеткен.Солтүстік шығыс бағыты Қапшағайдан өтіп Шеңгелді Алтынемел,Дүгене, Қойлық қалаларын басып өтіп Алакөлмен Жоңғар қақпасы арқылы шығысқа қарай өтеді. Үшінші бағыт Тараздан шығып Сарқан жері арқылы Солтүстік – шығыс Қазақстанға бет алады.
Оңтүстік Қазақстан –Ұлы Жібек жолының Батысқа шығатын басты қақпаларының бірі.Жібек жолы Таразда түйісіп , Оңтүстік Қазақстанда Испиджаб қаласына жеткен. Бұл қалалар жеріміздегі сауданың орталықтары саналады. Оған дәлел -археологиялық зерттеу жұмыстары жүргізілген кезде қалыптасқан әр елдің тұтыну бұйымдары, теңгелер мен әшекей сәндік бұйымдар табылған. Отырар қаласы керуен жолдары торабында орналасқан . Отырардан шыққан бір жол-Шауғарға,екіншісі-Сырдария арқылы өтіп,Васидж қаласына барған. Жетісудағы Тарағ қаласы арқылы жол Испиджапқа келгеннен кейін басты екі тармаққа бөлінеді
Ұлы Жібек жолының әлеуметтік-эканомикалық маңызы. Сонымен Қазақстан арқылы Батысқа шығысқа бағыт алған саудагерлер қазақ жеріндегі қалаларға соқпай өтпейтін болған.Ерте орта ғасырларда пайда болып,орта ғасырлардың соңына дейін өмір сүрген Тараз,Сайрам, Талғар,Отырар сияқты атақты қалалар эканомикалық жағынан өркендеп, көркейе түсті. Таразда түйісіп , Оңтүстік Қазақстанда Испиджаб қаласына жеткен. Бұл қалалар жеріміздегі сауданың орталықтары саналады. Оған дәлел -археологиялық зерттеу жұмыстары жүргізілген кезде қалыптасқан әр елдің тұтыну бұйымдары, теңгелер мен әшекей сәндік бұйымдар табылған. Отырар қаласы керуен жолдары торабында орналасқан . Отырардан шыққан бір жол-Шауғарға,екіншісі-Сырдария арқылы өтіп,Васидж қаласына барған. Жетісудағы Тарағ қаласы арқылы жол Испиджапқа келгеннен кейін басты екі тармаққа бөлінеді.
Әлемдік діндердің пайда болуы
Будда
Б.з.д. І ғасырдың ортасында
Үндістанда пайда болып тарады.
Христан
І ғ-да Рим империясында пайда болды.
Манихей
ІІІ ғ-да Иранда пайда болды.
Зороастризм
Б.з.б. VII – VI ғ-да
ежелгі Еуразия даласында пайда болды.
Ислам
VII ғ-да Арабия түбегінде пайда болды.
Ұлы Жібек жолымен тек бұйымдар ғана емес, халықтардың мәдени жетістіктері де таралады. Жібек жолымен діни сенімдер де таралады, әр алуан уағыздаушылар (миссионерлер) өздерінің діндерін құрлықтың арғы бетіндегі елдерге ала барды.
V Қорытындылау:
Эканомикалық жағынан өркендеп көркейген қалалар Тараз,Сайрам,Талғар,Отырар,Иасы болды.
Қарым-қатынастың арқасында қалалар ерте ғасырдан пайда болып,орта ғасырдың соңғы кезеңіне дейін жеткен.
Ұлы Жібек жолы Қазақстанның шығыс пен батыс бағыттары арқылы сауда жасаған.Эканомикасы жақсы дамыған деуге болады.Қалалар бір-бірімен сауда саттықты жақсы ауыз біршілікпен жүргізген.
ҮІ. Үй тапсырмасы.
Тақырыпты оқу.
Тест құрастыру.
VII. Бағалау.
Өз пікіріңізді қалдыру үшін тіркелу қажет.
