Қазақстанда су басу қаупі жоғары аймақтардың тізімі жарияланды

3 ақпанда "Қазгидромет" мамандары 2025 жылдың көктеміне арналған су тасқынының алдын ала болжамын ұсынды. Онда су басу қаупі жоғары аймақтар аталған. Бұл туралы Kznews.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.

Абай ауданы

• Жоғары тәуекел: Ақсуат, Аягөз, Бесқарағай, Бородулиха, Жарма, Көкпекті, Үржар, Мақаншы, Семей аудандары.


• Тәуекел деңгейі орташа: Абай, Жаңасемей, Курчатов аудандары.

Есіл, Қалқұтан, Жабай, Селеті өзендерінде, Есіл өзенінің арнасының бойында орналасқан учаскелерде судың критикалық деңгейінен асып кету қаупінің жоғары екенін көрсетеді.

• Жоғары тәуекел: Целиноград, Аршалы, Атбасар, Астрахан, Зеренді аудандары.


• Тәуекел деңгейі орташа: Бұланды, Жарқайың, Сандықтау, Ерейментау, Қорғалжын, Бурабай, Шортанды, Есіл, Жақсы аудандары, Көкшетау, Қосшы қалалары.


• Төмен тәуекел: Ақкөл, Егіндікөл, Біржан сал және Степногорск аудандары.

Болжамдық теңдеулердің алдын ала есептеу нәтижелері Тамды, Бестамақ ауылдарының гидрологиялық бекеттерінде және Елек өзенінің Ақтөбе бойында және Қобда ауданының Қобда және Қоғалы ауылдарының гидрологиялық бекеттерінде, Үлкен Қобда өзенінің бойында судың шекті деңгейлерінің асу қаупінің жоғары екенін көрсетеді.

Хромтау, Алғын, Мұғалжар, Ойыл, Темір және Мәртөк аудандарының аумақтары арқылы өтетін Ор, Темір, Ембі өзендері мен Елек өзенінің төменгі ағысында осы кезеңде су тасқынының белсенділігінің орташа қаупі бар.

Көктемгі су басу қаупі төмен деп келесі өзендер саналады: Ырғыз, Шиелі, Қарғалы, Қосітек, Ақтасты, Қарақобда, Көкпекті.

Алматы облысы

Алматы қаласы мен Алматы облысындағы гидрологиялық бекеттердің көпшілігін көктемгі су тасқын қаупі төмен санатқа жатқызуға болады.

Өткен су тасқыны мен гидрометеорологиялық жағдайларды талдау негізінде аймақты шартты түрде келесі тәуекел санаттарына бөлуге болады:

• орташа тәуекел: Балқаш, Талғар, Кеген, Жамбыл аудандары;


• ең аз тәуекел: Алматы, Қонаев және Қарасай, Еңбекшіқазақ, Ұйғыр, Іле, Райымбек аудандары.

Болжамға сәйкес, Атырау облысы аумағында көпжылдық орташа деңгейден асатын су тасқыны кезеңі күтіліп отыр. Болжамдық теңдеулердің алдын ала есептеу нәтижелері Жылыой (Ембі өзені) және Қызылқоға (Үйіл, Сағыз, Ноғайты өзендері) аудандарында су тасқыны белсенділігінің жоғарылағанын көрсетеді. Ембі өзені – Аққызтоғай ауылының гидрологиялық бекетінің мәліметі бойынша көктемгі су тасқынының шекті деңгейі нормадан 3-49 см жоғары және қауіпті деңгейге жақындауы мүмкін.

Шығыс Қазақстан облысы

• Жоғары тәуекел: Зайсан, Тарбағатай, Күршім, Самара, Алтай, Ұлан, Глубоковский аудандары.


• Тәуекел деңгейі орташа: Қатонқарағай, Үлкен Нарын, Марқакөл аудандары, Риддер қаласының әкімшілік аумағы.

Болжам бойынша Мерке, Жуалы және Талас аудандарындағы өзен тасқыны орташа тәуекелдерді көрсетеді.

Жетісу облысы

• Жоғары тәуекел: Алакөл, Ескелді, Кербұлақ, Көксу аудандары.


• Тәуекел деңгейі орташа: Панфилов, Сарқан аудандары.


• Төмен тәуекел: Талдықорған және Қаратал, Ақсу аудандары.

Болжамға сәйкес, Батыс Қазақстан облысының аумағында Жайық өзендерінің бойында жоғары және орташа көтерілумен су тасу кезеңі күтілетінін көрсетеді. Бұл ретте облыстың солтүстік, шығыс және орталық бөліктерінде топырақ бетінде қалыңдығы 20 мм-ге дейін жететін мұз қыртысы байқалады.

• Орал қаласы, Тасқала, Қазталов, Теректі, Бөрлі, Шыңғырлау, Сырым, Қаратөбе, Ақжайық аудандары мен Бәйтерек ауданы су басу қаупі жоғары аймақтар санатында.


• Жанғала және Жәнібек аудандары – орташа тәуекел.


• Бөкейорда ауданы – төмен тәуекел.

2024 жылы көктемгі су тасқынынан көлдер мен түрлі ойпаңдардың еріген сумен толтырылуын ескеру қажет. Бұл ауа райы жағдайларының кенеттен өзгеруі жағдайында айтарлықтай теріс әсер етуі мүмкін. 2025 жылы көктемгі су тасқынын болуы мүмкін аймақтар:

• тәуекелі жоғары: Арқалық және Жангелді, Амангелді, Наурызым, Қарасу, Әулиекөл, Сарыкөл, Ұзынкөл аудандары;


• орташа тәуекел дәрежесі бойынша: Жітіқара, Қамысты, Федоров, Қостанай аудандары және Бейімбет Майлин атындағы аудан;


• тәуекел деңгейі төмен: Қостанай, Лисаковск, Рудный және Денисовский, Қамысты, Меңдіқара, Қарабалық аудандары.

Қызылорда облысындағы Сырдария өзенінде, Төменарық теміржол вокзалының гидрологиялық бекетінен төмен, алғашқы мұз құбылыстары – жағалаулары байқалды. Шиелі, Сырдария аудандарында, Қызылорда қаласындағы Тасбөгет гидрологиялық бекетінде мұздың қалыңдығы 8-ден 20 см-ге дейін жеткен.

Қармақшы ауданы мен Жосалыда мұз жағалары мен мұздың жылжуы байқалды. Олар кейінірек мұз жамылғысына айналды. Қазалы ауданындағы Қазалы гидрологиялық бекетінде де толық емес мұз қабаты тіркелді. Алайда, Арал ауданында мұз жамылғысының қалыптасуы аз қарқында дамыды. Бұл осы аумақтағы Сырдария өзенінің жылу режиміне Ақлақ су электр кешені мен Кіші Арал теңізінің әсерімен байланысты болды. Өзен Қазалы және Тасбөгет гидрологиялық станцияларында наурыздың басы мен ортасында ыдырайды. Жергілікті атқарушы органдар жүргізген бірлескен барлау жұмыстарының қорытындысы бойынша 29 қауіпті аумақ анықталды.

Су тасқыны кезеңінде судың қауіпті деңгейіне жеткенде елді мекендерді, жайылымдық жерлерді, жолдарды және инфрақұрылымды су басу қаупі бар:
жоғары тәуекел: Жалағаш ауданы;
орташа тәуекел: Жаңақорған, Шиелі, Сырдария, Қармақшы, Қазалы аудандары және Қызылорда;
ең төменгі тәуекел: Арал ауданы.

Қарағанды ​​облысы

Болжамға сәйкес Нұра, Шерубайнұра өзендерінде, Нұра өзенінің арнасының бойында орналасқан учаскелерде судың шекті деңгейден асу қаупінің жоғары екені анықталды:

• жоғары тәуекел: Ақтоғай, Қарқаралы, Бұқар жырау аудандары;


• орташа тәуекел: Нұра, Осакаров аудандары;


• ең аз тәуекел: Абай, Шет аудандары.

Маңғыстау облысында су тасқыны қаупі аз. Егер жауын-шашын көп жауса су тасқыны қаупі төнуі мүмкін.

Павлодар облысы

20 қаңтарда Павлодар облысындағы Ертіс өзенінің гидрологиялық бекеттерінде көктайғақ, төбешіктер және сайларда мұз қатуы байқалды. Мұздың қалыңдығы 38 см-ден 50 см-ге дейін.

жоғары тәуекел: Баянауыл ауданы;
орташа тәуекел: Май, Аққұла, Павлодар, Ақтоғай аудандары, Ақсу қаласы және оған іргелес ауылдық аумақ, Екібастұз қаласы және оған іргелес ауылдық аумақ;
төмен тәуекел: Шарбақты, Успен, Железин, Ертіс, Тереңкөл аудандары.

Солтүстік Қазақстан облысы

Болжамға сәйкес, Сергеевское су қоймасынан кейін орналасқан аумақтарда судың өз деңгейінен асып кету қаупі жоғары.

• жоғары тәуекел: Ғ.Мүсірепов, Шал ақын, Есіл, Қызылжар аудандары;


• орташа тәуекел: Тайынша, Уәлиханов, Ақжар, Тимирязев, Айыртау аудандары;


• төмен тәуекел: Мамлют, Жамбыл, М.Жұмабаев, Аққайың аудандары.

• Жоғары тәуекел: Арыс өзені – Шәуілдір ауылы (Отырар ауданы).


• Тәуекел деңгейі орташа: Көкбұлақ өзені – Пістелі ауылы, Машат өзені – Кершетас ауылы, Арыс өзені – Жаскешу ауылы (Түлкібас ауданы), Келес өзені – Қазығұрт ауылы (Қазығұрт ауданы), Ақсу өзені – Көлкент ауылы (Сайрам ауданы), Шұбарсу өзені – Шұбарсу ауылы (Ордабасы ауданы), Келес өзені - сағасы (Келес ауданы), Шаян өзені - Ақбет өзенінің сағасынан 3,3 км төмен (Бәйдібек ауданы), Боралдай өзені - Боралдай ауылы (Бәйдібек ауданы), Қарашық өзені - Хантағы ауылы, Ашылған өзені - Майдантал ауылы (Сауран ауданы).


• Төмен тәуекел: Жабағылысу өзені – Жабағылы ауылы (Түлкібас ауданы), Ақсу өзені – Сарқырама ауылы, Сайрам өзені – Тасарық ауылы, Болдыбрек өзені – Мемлекеттік табиғи қорық кордонының маңында (Төлеби ауданы), Бөген өзені – Екпінді ауылы (Арыс ауданы), Қаттабөзен өзені – Жарықбас, Арыстанды өзені – Алғабас ауылы (Бәйдібек ауданы), Арыс өзені – Арыс бекеті (Арыс ауданы), Бадам өзені – Қызылжар ауылы (Шымкент қаласы), Боралдай өзені – Васильевка ауылы (Жамбыл облысы, Жуалы ауданы).