SWIFT-тен ажырату Ресейдің қаржы жүйесін жойып жібереді
SWIFT-ті халықаралық төлемдер жүйесі ретінде сипаттауға болады. Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications — Дүниежүзілік банкаралық қаржылық телекоммуникация қоғамы. Кез-келген адам ұлттық немесе шетел валютасындағы қаражат сомасын өз мемлекетінің шет елдеріне немесе оның аумағы арқылы жібере алады. Бұл ең ыңғайлы және кең таралған ақша аудару жүйесі. Ақшаны контрагентке тез және салыстырмалы түрде арзан аударуды қажет ететіндерге қолайлы.
Көп жағдайда SWIFT халықаралық аударымдар үшін арнайы қолданылады. Аударым жіберілетін елде осы жүйеге қосылған бір немесе бірнеше банктің болуы маңызды. Ал аударымдар әлемнің барлық елдеріне мүмкін емес. Жүйе қолма-қол ақша аударылған кезде қолданылады. Бұл Бельгияның ұлттық заңдарына сәйкес құрылған корпоративтік қоғам. Бас кеңсе мен басшылық Брюссельде тұрақты орналасқан.
Күніне жүйеде ондаған миллиард долларлық 15 миллионнан астам транзакциялар жасалады. Бағалы қағаздар және облигациялар Жүйеге қатысушылар жыл сайын 4 миллиардтан астам төлем және басқа тапсырыстар жасайды. SWIFT құрылғалы бері көптеген аналогтары іске қосылғанына қарамастан, әзірге оның сенімділігі мен қызмет көрсету жылдамдығы бойынша теңдесі жоқ. Жүйеге қатысушылар саны біртіндеп өсіп келеді, бұл оны әлемдегі ең ірі қаржы қауымдастықтарының біріне айналдырды.
Ресейдің SWIFT банктік ақпарат алмасу жүйесінен ажырауы Ресейге халықаралық есеп айырысулардағы күрделі мәселелермен қауіп төндіреді дейді сарапшылар. Біріншіден, бұл төлемдердегі шығындар және халықаралық төлемдердің кешігуі. Жалпы, бұл Ресейдегі халықаралық төлемдер жүйесін аяқтауы мүмкін.
«Универ Капитал» ИК капитал нарығы департаментінің атқарушы директоры Артем Тузов ПРАЙМ-ге берген сұхбатында басқаша пікір білдірді. Ол сайланған президент Джо Байденнің әкімшілігі (оның инаугурациясы 20 қаңтарға жоспарланған) Ресейге жаңа шектеулер енгізетініне күмәнданбайды, ал жақында Ресейге жасалған хакерлік шабуыл сылтау болды.
Алайда, Тузов: «АҚШ-ның штаб-пәтері Бельгияда орналасқан SWIFT-ке тек гипотетикалық ықпал етеді», — деп атап көрсетеді. «Екіншіден, Ресей американдық банктер мен саясаткерлерге қарсы едәуір қатаң санкциялар қолдана алады, бұл дағдарыстан шыққан ел үшін қолайсыз», — деп түсіндіреді сарапшы. Сонымен бірге ол «2014 жылы Ресей SWIFT-ке балама — қаржылық хабарламаларды жіберу жүйесін (SPFS) жасады» деп баса айтады.
«Оған барлық жетекші ресейлік банктер мен компаниялар, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) кіретін шетелдік банктер қосылды», — дейді талдаушы. Сонымен қатар, Тузов атап өткендей, келесі жылы Ресей Банкі цифрлық рубльді енгізетіндігін мәлімдеді.
Бұл жағдайда халықаралық төлем жүйесіне деген қажеттілік мүлдем жоғалады, өйткені контрагенттер SWIFT-ті қолданбай төлем жасай алады, дейді сарапшы. Оның пікірінше, мысалы, ертең Ресей SWIFT-тен кенеттен ажыратылған болса да, валютаның дүрбелеңі болады.
Экспорттаушылар SWIFT баламалы жүйелері арқылы еуро және юаньмен есеп айырысуға ауысады, — деп қорытындылайды сарапшы. Сонымен бірге Ресейдің қаржы министрі Антон Силуанов Ресейге 2021 жылы санкциялық қысымның арту қаупі бар екенін мойындады.
«Келесі жылы санкциялар қысымының деңгейі ұлғаюы мүмкін деген қауіп бар. Бұл біздің бюджет тапшылығын қаржыландыру үшін үнемі үлкен мөлшерде несие ала алмайтындығымыздың бір қатері», — деп ескертті Ресей министрі.
Оның үстіне, егер ол санкциялардың күшеюіне байланысты «егер шетелдіктер кетіп бара жатса, егер қосымша шектеулер енгізілсе, біз тек қаржылық институттарымызбен келіссөздер жүргізуіміз керек болады» деп атап өтті.
Керімсал Жұбатқанов
