Қонақжайлылық индустриясындағы басқару этикасы | туралы қазақша

Кез келген ұйымның негізгі құрамдастары осы ұйымға кіретін адамдар, оларды шешу үшін осы ұйым бар міндеттер және оның алдында тұрған міндеттерді шешу үшін ұйымның әлеуетін қалыптастыратын, жұмылдыратын және қозғалысқа әкелетін басқару болып табылады.

Менеджмент (жеңілдетілген түсінікте) – бұл еңбек, интеллект, басқа адамдардың мінез-құлқын пайдалана отырып, қойылған мақсаттарға қол жеткізе білу. Адам-әлеуметтік мәні, ол қоғамнан тыс қалыпты жұмыс істей алмайды. Бір қоғам мінез-құлық нормаларынсыз өмір сүре алмайды, әйтпесе хаос болады. Ұйым-бұл қоғамдағы қоғам, «ұйым» сөзінің өзі қандай да бір хаосты жоққа шығарады. Сөздің кең мағынасында Этика-бұл көптеген ұрпақтан құралған кодекс, адамдардың қарым-қатынас ережелерінің жиынтығы. Мінез-құлықтың этикалық нормаларын құқықтық нормалардан айырмашылығы мемлекет емес, ар-ождан (моральдық және адамгершілік) белгілейді.

Бизнестегі Этика, өмір мен өлім мәселесін айтуға болады. Көптеген ұйымдар пайданы кез келген бағамен арттыруға ұмтылуда, қоршаған ортаны саналы түрде ластауға, өз жұмысшыларының денсаулығына келтіретін зиян туралы деректерді жоюға дайын. Заңды сақтау-бұл этика нормаларын сақтау емес. Пайда-бұл ұйымның өзі, бірақ ол үшін бәріне баруға болмайды. Қоршаған ортаға, адамдардың денсаулығы мен өміріне әдепсіз қарым-қатынас кәсіпорынның соңғы өнімін де, пайдасын да пайдалануға әкелуі мүмкін.

Фирманың нарықтағы әдепке сай емес мінез-құлқы оның пайдасына теріс әсер етуі мүмкін, яғни қоғамдық соттау, қорлау оның имиджін бұзады және тиісінше оның сатылу деңгейі төмендейді. Фирма сондай-ақ бизнес бойынша серіктестерін жоғалтуы мүмкін.

Фирманың ішіндегі бағыныштыларға әдепсіз қарым-қатынас адамдардың жұмысқа қабілеттілігін төмендетіп, ақырында құнды қызметкерлерді жоғалтуға әкеп соқтыруы мүмкін. Ал адамдар — кез келген ұйымның басты байлығы, сондай-ақ ең қымбат ресурс.

Тақырыптың өзектілігі басқару этикасы қазіргі нарықтық жағдайдағы ұйым жұмысының тиімділігіне әсер етуінен тұрады.

Курстық жұмыстың мақсаты: заманауи жағдайда қонақ үй сервисі саласындағы кәсіпорын үшін басқару этикасы қаншалықты маңызды екенін қарастыру.

Жұмысты орындау барысында міндеттер қойылды:

1) Басқару әдепіне анықтама беру;

2) Қазіргі Ресейдегі этика мен нарықты қарастыру;

3) қонақжайлылық индустриясындағы басқару этикасын сипаттау;

4) «Аркадия» қонақ үйінің мысалында басқару этикасын қарастыру.

Зерттеу нысаны басқару этикасы ұғымы болып табылады.

Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

этика басқару қонақжайлылық қонақ үй

1. Басқару этикасының теориялық аспектілері

1.1 басқару этикасы ұғымы

Дұрыс мінез-құлықтың пайдасына таңдау жасау үшін этика туралы бастапқы түсінікке ие болу маңызды. Белгілі бір қоғамда бар этикалық нормалар тарихи дамудың әртүрлі кезеңдерінде іскерлік қарым-қатынасты реттеді.

Грек тілінен аударғанда этика әдет-ғұрыпты, адамгершілікті білдіреді. Этика дұрыс немесе дұрыс емес мінез-құлықты анықтайтын қағидаттарға байланысты. «Этика» термині алғаш рет антикалық дәуірде өмір сүрген және адамдар дұрыс, адамгершілік іс-әрекеттер жасау үшін не істеу керек деген мәселені көтерген Аристотельді еске салды. Бүгінде этиканы мораль мен адамгершілік туралы ілім ретінде түсінеді. Этика пәнінің негізін ерекше әлеуметтік құбылыс ретінде мораль табиғаты туралы, қоғам өміріндегі мораль рөлі туралы ілім құрайды, өйткені мораль адамдардың жеке және қоғамдық қызметін реттейтін және нормалайтын факторлардың бірі болып табылады. Мұны білу басшыларға өндірісті басқаруды жүзеге асыру кезінде, адамдардың іс-қимылдарына мақсатты адамгершілік сипат беру үшін қажет. [8]

Этиканың маңызды санаттары: «жақсылық»; «зұлымдық»; «әділдік»; «борыш»; «ар-ождан»; «жауапкершілік»; және т. б.

Біздің елімізде этикалық ережелер заңнамада бекітілген. Іс жүзінде барлық құқықтық нормалар заңдарды қабылдау кезінде заң шығарушы болған этикалық көзқарастың көрінісі болып табылады.

Осылайша, әр түрлі заңдар, оның ішінде азаматтық және еңбек заңнамалары бар, нормалар, айқын байқалатын этикалық бағыттылығы. Мысалы, РФ Азаматтық кодексінің 10 азаматтық құқықтарды жүзеге асыру шектерін белгілейтін. Оған сәйкес азаматтардың еркіндіктері белгіленген: қызметке басқа адамға зиян келтіру ниетімен ғана тыйым салынған, сондай-ақ құқықты өзге де нысандарда теріс пайдалануға тыйым салынған. Бұдан басқа, бәсекелестікті шектеу мақсатында азаматтық құқықтарды пайдалануға, сондай-ақ нарықтағы үстем жағдайды теріс пайдалануға тыйым салынады. Ст. Азаматтардың ар-намысын, абыройын және іскерлік беделін қорғау туралы РФ Азаматтық кодексінің 125, егер мұндай мәліметтерді таратқан адам шындыққа сәйкес келетіндігін дәлелдемесе, оның ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін мәліметтерді теріске шығаруды талап етуге сот бойынша азаматқа құқық береді. РФ Азаматтық кодексі азаматқа тек абырой мен қадір-қасиетін ғана емес, іскерлік беделін қорғауға құқық береді.

Алайда, этикалық принциптерді іс жүзінде жүзеге асыру оңай емес. Нарықтық экономикада, оның қатысушыларына, іскерлік адамдар алдында олардың қызметі, қарым-қатынас барысында еркін әрекет ететін моральдық дилеммалар жиі туындайды. Олар өмірдің өзіне қарама-қайшылықтардан туындайды: бір жағынан, адам адамгершілік идеалына бағдар ала отырып, тиісті түрде өзін – өзі ұстауға ұмтылады, ал екінші жағынан ол өз қажеттіліктерін қанағаттандыру қажет, бұл көбінесе адамгершілік нормалардың бұзылуымен байланысты. Осылайша, идеалды нормалар адамдардың іс жүзіндегі мінез-құлық нормаларымен қақтығысқа түседі, биік идеал практикалық есеппен сәйкес келмеуі мүмкін. [12]

Кең мағынада басқару-ұйымның мақсаттарын қалыптастыру және қол жеткізу үшін қажетті жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация және бақылау процесі.

Ұйымдағы жұмыстың тиімділігі еңбектің тігінен даму деңгейімен және деңгейімен анықталады деп есептеледі. Шын мәнінде, әңгіме ұйымдастыру туралы еңбек басшыларының қызметін үйлестіру жөніндегі құрылымдық бөлімшелері мен орындаушылар. Басқару еңбегі қоғамдық еңбектің ерекше санатына бөлінді. Осының салдарынан жұмыс басқару бойынша ажыратылады неуправленческой жұмыс, өйткені мен басқару қызмет түрі ретінде тән кез келген бірлескен еңбек.

Басқару еңбегі-бұл қоғамдық еңбек түрі, оның негізгі міндеті бірлескен еңбек процесінің жекелеген учаскелерін, сондай-ақ жалпы еңбек ұжымдарын мақсатты, Үйлестірілген қызметті қамтамасыз ету болып табылады.

Басқару еңбегінің ерекше ерекшеліктерін бөліп көрсетуге болады:

— умственный труд аппаратының қызметкерлерін басқару:

— ұйымдастыру-әкімшілік және тәрбие жұмысы (ақпаратты қабылдау және беру, шешімдерді орындаушыларға жеткізу, орындалуын бақылау);

— аналитикалық және конструктивті жұмыс (ақпаратты қабылдау және тиісті шешімдерді дайындау);

— ақпараттық-техникалық жұмыс (Құжаттамалық, Оқу, есептеу және формальды-логикалық операциялар));

— материалдық игіліктерді тікелей емес, жанама түрде басқа тұлғалардың еңбегі арқылы жасауға қатысу);

— еңбек пәні-ақпарат;

– еңбек құралдары-ұйымдастыру және есептеу техникасы;

— еңбек нәтижесі-басқарушылық шешімдер. [8]

Басшыда техникалық-ұйымдастырушылық және экономикалық міндеттер ұжымның адамгершілік қалыптасуының, адамдардың рухани өрлеуінің міндеттерін тоқтатпауы тиіс. Басқарушылық міндеттерді шешу кезінде адамның қадір-қасиетіне нұқсан келтірмейтін, әлеуметтік әділдікті бұзбайтын құралдарды ғана пайдалану қажет. Мораль мұндай басқарушылық әрекеттердің аморальды және заңға қарсы сипаты туралы айтпағанда, басқаларға зиян келтірудің бір жолмен игіліктер жасау мүмкіндігін жоққа шығарады.

Басқару этикасы-бұл негізгі этикалық ұғымдар туралы басшының практикалық қажеттіліктеріне бейімделген мәліметтер. Ұжымдық қатынастардың қалыптасу заңдылықтары туралы; адамдарға әсер ететін адамгершілік құндылықтар туралы; жұмыс стилі мен басшының бейнесіне қойылатын моральдық талаптар туралы. [4]

Басқару этикасы бойынша білім басқару психологиясымен қатар басшылардың адамтану білімінің негізін құрайды. Мұндай Білім-олардың ғылыми-кәсіби құзыреттілігінің ажырамас элементі.

1.2 фирманы басқару этикасының ерекшеліктері

Бизнес этикасы басқарушылар мен басқарушылардың мінез-құлқының кең спектріне шоғырланған. Оның үстіне, оның назар аударуы-мақсаттар мен оларға қол жеткізу үшін пайдаланылатын құралдар. Заңды бұзатын басшылардың немесе қатардағы қызметкерлердің іс-әрекеттерін де әдепсіз деп бағалаған жөн. Алайда, Заңды бұзбайтын іс-әрекеттер құндылықтардың жеке жүйесіне байланысты қаралуы мүмкін, ал әдепсіз деп қаралмауы мүмкін. Этикаға жатпайтын мінез — құлық нұсқалары-бұл пара беру, қорқытып алу, сыйлықтар. Сондай-ақ төлеу қатысушыға бөлігінде заңсыз жолмен алынған ақша; мүдделер қақтығысы салдарынан қақтығыс; жалпы заңдардың бұзылуы; алаяқтық; компанияның құпияларын ашу; «өз» тобының мүшелерінен сенімде алған ақпаратты пайдалану; саяси ұйымдарға заңсыз төлемдер; фирманың мүдделері үшін құқыққа қарсы мінез-құлық. Заңның анық бұзылуы бар адамдардың әдепсіз іс-әрекеттеріне мемлекеттік реттеу қызметтеріне жіберілетін құжаттарды бұрмалау, қаражат беру, жұмыс ортасында нәпсіқұмарлық қудалау жатады. Қоршаған ортаның ластануына, өнімнің қауіпсіздігіне және еңбек қауіпсіздігіне қатысты заңды бұза отырып жасалған іс-әрекеттерді де әдепсіз деп санаған жөн. [8]

Күмәнді этиканың мысалы «Менвил» корпорациясының әрекеттерімен ұсынылуы мүмкін, ол онжылдықтарда асбестті шаңды жұту жұмыс фирмаларын өлтіретінін куәландыратын деректерді бұғаттады. Нью-Джерси штатының соты «Мелвил «корпорациясы басқа адамдардың құқықтарына толық немқұрайлы қарамайтын денсаулық үшін қорғау немесе қалпына келтіру шараларын қабылдамау туралы іскерлік шешімдерді саналы және хладнокровно қабылдады» деп анықтады.