Украина Қырымды қайтару үшін бәрін жасап жатыр — Зеленский
Украина билігі Ресей басып алған Қырымды бақылауды қалпына келтіру үшін көп жұмыс істейді. 18 мамырда Қырым татарларының геноциді құрбандарын еске алу күні Украина президенті Владимир Зеленский Twitter-де жазды.
«77 жыл бұрын бүкіл Қырым татар халқы Қырымнан жер аударылды. Осыған байланысты ол өз халқының шамамен 50 % жоғалтты. Осыдан жеті жыл бұрын Қырымды Ресей басып алды. Украина ол жақта езілгендердің құқығын қорғау және түбекті қайтару үшін бәрін жасайды. Сондықтан біз Қырым платформасын құрдық», — деп жазды Зеленский.
Украинада Қырым татарларының геноцид құрбандарын еске алу күні 18 мамырда, Қырым татарларын 1944 жылы Қырымнан күштеп жер аудару күні болып белгіленді. Осыдан 77 жыл бұрын, 18 мамырға қараған түні Қырым татарлары тарихының соңғы беті болды. Байырғы халық барлық уақыттағы ең жаман трагедиялардың бірі — депортация тап болды. Екі күннің ішінде 180 мың Қырым татарлары үйлерінен қуылды. Кеңес үкіметі байырғы халқын Қырым тарихынан түбегейлі жою үшін бар күшін салды. Қазір Қырым татарлары өте қиын заманда өмір сүріп отыр.
Ресейлік басқыншылығы күші байырғы халықтарға қысым жасайды, қудалайды, түрмеге отырғызады. Сталиннің ұрпақтары Кремльде Қырым түбегін жаулап алуы салдарынан байырғы халық тағы да үйлерін тастап кетуге мәжбүр. Бірақ, Қырым – бұл Украина, басқыншылардың уақыты жақында өтеді.
1944 жылы 11 мамырда КСРО басшысы Иосиф Сталин барлық Қырым татарларын Қырым аумағынан шығару туралы жарлыққа қол қойды. Депортацияның негіздемесі КСРО Ішкі істер халық комиссары Лаврентий Берия жеке меморандумда дайындады. Қырым татарларының көпшілігі Өзбекстанға көшірілді.
Олар 1990 жылдан кейін Қырымға орала бастады. 2015 жылғы қарашада Украинаның Жоғары Радасы Қырым татарларының депортациялануын геноцид деп таныды және 18 мамырды Қырым татар геноцидінің құрбандарын еске алу күні етіп қойды. 2017 жылы Бүкіләлемдік Қырым татарларының конгресі депортацияны геноцид деп тану туралы үндеуді әртүрлі елдердің үкіметтеріне жолдады.
Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті
