Тоталитаризм жағдайындағы тарих советтік режимді қолдайтын функцияны орындады
Қазақ халқының бай тарихы бар, оның тарихы Орталық Азия мен Еуразияның тарихымен тығыз байланысты, оның аумағы адамзат өркениетінің ең көне орталықтарының бірі болып саналады. Тарих ретінде ғылым — адамның және қоғамның рухани дамуының ажырамас бөлігі. Отаршылдық пен советтік унитаризм жағдайында қазақ халқының тарихи сана-сезімі қатты деформацияланғанын атап өту керек. Тарихи ғылыми ізденістің мүмкіндіктері сыныптың үстемдігі, идеологиялық көзқарастар салдарынан айтарлықтай қатты зардабын тартқан еді.
Тоталитаризм жағдайындағы тарих советтік режимді қолдайтын функцияны орындады. Бүгінде Қазақстан тарихы жаңа даму мен гүлдену процесіне тап болды. Тәуелсіздік тұрғысынан алғанда, қоғамның рухани күйін қалпына келтірудің белсенді процесі болғанда, оның ұлттық ерекшелігі мен ұлттық мақтанышының, тарихи жадысының өсуі, Қазақстанның ежелгі заманнан бастап қазіргі заманға дейін объективті және шынайы тарихын қалпына келтіру өте маңызды және мемлекеттік деңгейде жұмыс. Уақыт өткеннің тарихи тәжірибесін объективті және сыни бағалауды талап етеді, өйткені онда біздің уақытымыздың көптеген күрделі мәселелеріне жауаптар табамыз.
Қазақстан тарихын әлемдік тарихи процестермен байланыстырумен дұрыс түсіну керек, ол тек Орталық Азия аймағында ғана емес, бүкіл әлемде орын алған процестермен қатар Қазақстан тарихын жан-жақты зерттеуді талап етіп отыр. Қазақстан тарихын зерделеу барысында ол әртүрлі тарихи дәуірдің жағымды және жағымсыз бағаларын объективті талдау және олардың қоғам мен мемлекеттің дамуына қосқан үлесімен философиялық санаттармен, материалды жеткізудің логикалық түрімен тығыз байланыста көп өлшемді тарихи процесс ретінде ашылуы керек.
Ұлттық құндылықтарды, халық дәстүрлерін, салт-дәстүрлерін, діни нанымды ескеру маңызды. Қазақстан тарихын зерттеуде шешуші орынды әдістемелік маңыздылығы бар Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә.Назарбаевтың еңбектері үлкен рөл атқарады. Олардың ішінде Президенттің «Егеменді Қазақстанның қалыптасуы мен даму стратегиясы», «21 ғасырдың басында», «Тәуелсіздік дәуірі», «Болашаққа көзқарас: қоғамдық сананы жаңғырту» және «Ұлы даланың 7 қыры» атты Елбасының мақалалары жариялаған шығармаларын атаған жөн. Олар әлемдік-тарихи үдеріс аясында Қазақстанның тарихи үдерісін жан-жақты зерделеуге, оны зерттеудің басым бағыттарын айқындауға бағытталған.
Осы мақсатта Қазақ-Орыс Халықаралық университеттің ректоры, психология ғылымдарының докторы, профессор Темірхан Байбосынұлы Бердімұратовтың жетекшілігімен біздің университетінде ғылыми-зерттеу тобы құрылды, оның құрамында — Б.Ө.Өтемісов, Е.И.Медеубаев, С.А.Уталиев, К.Ж.Жұбатқанов — біздің университетіміздің ғылыми қызметкерлері мен тарихшылары бар.
Осы топтың жұмысының мақсаты — Мемлекет басшысының ұлттық тарихы бойынша бағдарламалар аясында Қазақстан мен Ақтөбе облысының тарихында ортағасырлық және жаңа замандардың тарихын жан-жақты зерттеу. Қазірдің өзінде әртүрлі материал-құжаттар жинақталып, талдау жүргізіледі, 2019 жылдың бірінші тоқсанында Қазақстан мен Орталық Азия бойынша ғылыми экспедициялар жоспарлануда. Келесі жылдың мамыр айында университеттің мұражайын ашу жоспарланып отыр, онда облыстың материалдық, рухани және мәдени өміріне қатысты көптеген экспонаттар қойылады.
Керімсал Жұбатқанов
