САЛЫҚ МӘСЕЛЕсІ ШЕШІЛДІ | «Айқын» газеті

Палата cпикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен Мәжілістің жалпы отырысында депутаттар Түркістан мен Шымкенттің жаңа мәртебесіне қатысты құжатты – «Кейбір конституциялық заңдарға Қазақстанның әкімшілік-аумақтық құрылысы мәселелері бойынша өзгерістер енгізу туралы» жаңа конституциялық заң жобасын ілеспе түзетулерімен екінші оқылымда мақұлдап, Сенатқа жолдады.

Заң жобасы Елбасы Жарлығын орын­дау мақсатында әзірленген. Жарлыққа сәйкес, еліміздің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізілді. Шым­кент қаласы енді Астана мен Алматы қа­тарлы «республикалық маңызы бар қала» санатына жатқызылды, ал ОҚО атауы «Түркістан облысы» деп өзгертіліп, оның әкімшілік орталығы Шымкенттен Түр­кістан қаласына көшірілді. Сондай-ақ Шымкентке жаңа мәртебесіне сай салық салуға, бірақ бұл ретте оған «өтпелі кезең» беруге қатысты Салық кодексіне тиісті түзетулер енгізілді.
Сонымен қатар осы жиында депутаттар бірқатар халықаралық келісімдерді рати­фикациялайтын заң жобаларын да құптап, Жоғарғы палатаға ұзатты. Атап айтқанда, Қазақстан мен Хорватия үкіметтері ара­сындағы «Табысқа салынатын салықтарға қатысты қосарланған салық салуды бол­дырмау және салық салудан жалтаруға жол бермеу туралы келісімді және оған Хатта­маны ратификациялау туралы» заң жобасы мақұлданды.
Қаржы министрі Әлихан Смайыловтың айтуынша, екі ел арасындағы тауар айна­лымы соңғы он жылда, яғни 2008-2018 жыл­дар аралығында 1,4 миллиард дол­лар­ды құрады. Қазақстан мен Хорватия ара­сындағы өзара сауда көлемі 2017 жылы едә­уір ұлғайып, 317 млн долларға жеткен. Оның ішінде біздің өткізген экспорты­­мыз – 304 млн доллар, ал импорт 13 млн дол­лар болды. Тауарайналым ауқымының артуы Қазақстанның бұл елге мұнай өнімдерін көптеп жеткізе бастауымен байланысты. Салыстыру үшін айтсақ, 2016 жылы жалпы сауда айналымы небәрі 38,5 млн доллар межесіне әзер шықты.
Өзара алыс-берістің артуы соған тар­тылған кәсіпкерлерімізді қорғау мәселесін күн тәртібіне шығарып отыр. Еліміз хорваттарға негізінен, мұнай өнімдері мен алюминий сатады. Ал ол елден таситын импорт құрылымында фармацевтика өнімдері, косметикалық заттар, тоқыма өнімдері басымдыққа ие.
Қос мемлекет арасында бекітіліп отырған келісім ЭЫДҰ-ның модельдік конвенциясының негізінде жасалған. Осындай халықаралық шарттар шетелдік инвесторлар үшін кепілдік рөлін атқарады әрі салық салу құқығын екі мемлекет арасында әділетті бөлісуге жол ашады.
– Келісім келесі мақсаттарды көздейді. Біріншіден, алдағы уақытта салықтың барлық түрлері бойынша ақпарат алма­су­ды қамтамасыз етіп, екі елдің салық қыз­мет­тері арасындағы ынтымақтастықты ны­ғайтпақ. Екіншіден, резиденттікті анық­тау бойынша екі мемлекетте бірдей қол­данылатын тәртіпті белгілейді. Үшін­шіден, дивидендтер, пайыздар, роялти сияқты пассивті табыстарға шекті став­каларды бекітеді. Төртіншіден, мемлекет­те­ріміздің құзыретті органдары арасын­дағы салықтық дауларды шешу үшін құқықтық негіз қалыптастырады, – деді бас қаржыгер.
Депутаттар осыған «мақұл!» деді. Олар бұдан бөлек, Қазақстан мен Қытай үкі­меттері арасындағы «Қазақстанға тікелей инвестициялар салуды жүзеге асыратын Қытай – Қазақстан өндірістік қуаттары­ның ынтымақтастығы қоры кірісінің же­ке­леген түрлерін салық салудан босату туралы келісімді» ратификациялайтын заң жобасын құптады.
Инвестициялар және даму министрі Жеңіс Қасымбектің түсіндіруінше, 2016 жылғы желтоқсанда Қазақстан мен Қытай мемлекет басшыларының уағдаластықтары аясында KAZAKH INVEST пен қытайлық «Жібек жолы қоры» (ЖЖҚ) арасында бірлескен жобаларға инвестициялау үшін 2 миллиард доллар болатын қор құрылды.
– Қазіргі уақытта ол – Қазақстанға ин­вес­тиция салатын ірі инвестициялық қорлардың бірі. Жалпы, Қазақстан ЖЖҚ-мен ынтымақтасудың оң тәжірибесіне ие. Ол қор «Астана» халықаралық қаржы ор­талығы биржасының жарғылық капи­та­лына кірді, үлесі 5%. Жалпы капитал­дан­дыру сомасы 55 млрд долларды құрайтын «Жібек жолы қоры» – көлемі жағынан Қытайдағы ең ірі қор. Сол себепті, оның АХҚО биржасына акционер ретінде қатысуы Қытайдан ірі инвесторларды тартуға ықпал етуге тиіс, – деді министр.
Қазақстан аумағындағы жобалардың негізгі капиталына тартылатын инвести­цияның ықтимал көлемінің үлкен бола­тыны ескеріліп, екі елдің бірлескен қо­рын дивидендтерге салынатын са­лық­­тан боса­ту туралы шешім қабыл­данған. Бұл ке­лісімді Қытай ратифи­кациялап болыпты.
Қазақстан бұған дейін дәл осылай Еуропалық қайта құру және даму банкі, Азиялық инфрақұрылымдық инвестиция банкі секілді халықаралық қаржы инс­титуттарын және елордадағы «Абу-Даби Плаза» секілді жеке жобаларды да салық­тан босатқан.
Жалпы, отырыс соңында депутаттар орталық мемлекеттік органдар басшы­ла­рына депутаттық сауал жолдады.

Айхан ШӘРІП