Ресей Түркияны Украинаға Bayraktar дрондарын сатпауға шақырды

Ресей Түркияға Украина армиясына Bayraktar ұшқышсыз дрон сатпауды ескертті. Ресейдің сыртқы істер министрі Сергей Лавров бұл туралы 12 сәуірде Египеттің сыртқы істер министрі Самех Шукримен бірлескен баспасөз мәслихатында айтты.

«Біз қарым-қатынас жасайтын барлық жауапты елдерге (Түркия солардың бірі) жағдайды, Киев режимінің мәңгілік жауынгерлік мәлімдемелерін талдауға кеңес береміз. Біз оларды осы милитаристік көңіл-күйді қолдаудан сақтандырамыз», — деді Ресей министрі.

Түркия Ресейдің серіктесінен ықтимал қарсыласқа айналды. НАТО елдері Қара теңіздің батыс бөлігінде өткізген әскери жаттығулар, түрік тарапының пікірінше, Ресей мен Украина арасында болуы мүмкін жанжал туындаған жағдайда іс-әрекеттерді үйлестіре оқытуға бағытталған.

Айтпақшы, түрік жағы Ресей мен Украина арасында Қара теңіз суларында қарулы қақтығыс болған жағдайда Украинаның Әскери-теңіз күштерін өз кемелерімен қолдайтындығына назар аударды.

«НАТО Қара теңізде бастаған «Посейдон-2021» жаттығуы Кремльді қозғалысқа келтірді. Мәліметтер бойынша, жаттығу Ресейге қарсы бағытталған. Жаттығудың мақсаты – Украинаны қолдау», — деп хабарлайды «Milliyet» түрік әскери басылымы.

Былтыр, қақтығыстардың майданында Әзірбайжанның Карабақта жеңіске жетуін және бірнеше рет қамтамасыз етілген түрік ұшқышсыз ұшатын дрондары туралы бәріміз естедік. Қарабақтағы соғыс Әзірбайжанның жеңісімен аяқталды және соған үлкен үлес бауырлас Түркия елі қосты. Онымен қоса, Түркия Закавказье аймағында өз геосаяси және геостратегиялық позицияларды күшейтті.

Ал, 11 сәуірде Түркия президенті Режеп Тайып Ердоған Украина президенті Владимир Зеленскиймен кездесуден кейін Анкараның Украинаның территориялық тұтастығы мен егемендігін қолдайтынын растады.

«Түркия Украинаның аумақтық тұтастығы мен егемендігін мықты қорғайды. Біз Қырымның заңсыз аннексиясын мойындамайтынымызды растадық», – деді ол кездесуден кейінгі баспасөз конференциясында. Ердоған Украинаның бастамасымен құрылған Қырым платформасына қолдау білдірді.

«Біздің басты мақсатымыз – Қара теңізді бейбітшілік, тыныштық пен әділеттілік теңізі ретінде сақтау. Біз кез-келген түрде дәрежені және қысымды арттырғымыз келмейді. Бүгін мен және менің әріптесім Украинаның шығысындағы жағдай туралы ой бөлісті. Біз сенімдіміз, біз (Украинаның) аумақтық тұтастығын сақтау үшін жағдайды халықаралық құқық шеңберінде бейбіт жолмен шешу қажет деп санаймыз», – деп қосты Түркия Президенті.

Ол Украинаның шығысындағы эскалацияны тезірек тоқтату қажеттігін мәлімдеді. «Біз Донбасстағы шиеленістің азайғанын және Минск келісімдері талаптарының орындалуы аясында бітімгершіліктің болғанын қалаймыз. Біз бұл мәселе бойынша кез-келген қолдау көрсетуге дайынбыз», – деді Ердоған. Сонымен, Түркия Украинаны қолдайды және Қырым платформасына қосылуға дайын.

«Біздің ортақ шекарамыз бүкіл теңіз болса да, сенімді көршіміздің болғаны жақсы. Түркия қарқынды алға жылжып келеді және дамуға және адамдарға жайлы өмір сүру үшін барлық мүмкіндіктерді пайдалануға түрткі болады. Мен бір-бірімізді дос деп атайтынымызға мақтанамын. Түркия Украинаның егемендігі мен аумақтық тұтастығын қолдайды және Қырым платформасына қосылуға дайын. Бұл Ресейдің іс-әрекеттері Қара теңіз аймағы елдері үшін де қиындық тудыратын маңызды сигнал. Анкара әлемде мойындалған шекарада күшті тәуелсіз Украинаның болуына мүдделі», – деді Зеленский. Қазіргі уақытта Украина мен Түркия арасындағы тауар айналымы 5 миллиард долларды құрайды, бірақ оны екі есеге арттыруға барлық мүмкіндіктер бар.

Сөзсіз, ұзақ уақытқа созылған украин-ресей қақтығысының себебі – украин және орыс мемлекеттілігінің құрылымдық негіздерінің үйлесімсіздігі екені анық. Украина Ресейден алшақтау арқылы ғана егемен мемлекет бола алады (украиндықтардың көпшілігі мұны қалайды). Егемендік дегеніміз – Украинаның Еуропаға қарай жылжуы. Мәскеулік Донбассты Украинамен біріктіретін мемлекеттіліктің «гибридті» нұсқасы елді ресейлік жағасы бар сәтсіз мемлекетке айналдырады.

Өз кезегінде, Ресей империялық сезімді сақтай отырып, Украинаның тәуелсіздігімен келісе алмайды. Бұл Ресейді еуразиялық кеңістіктегі бағыттаушы рөлінен айырады. Путин және бүкіл ресейлік элитасы «орыстар мен украиндар бір халық» деп санайды және Ресей элитасы үшін Украинаның шығуы төзгісіз. Демек, бұл халықтың бір бөлігін кесіп тастау Ресей мемлекетіне соққы болып табылады.

Ең бастысы, Ресейдің агрессивтілігі көрші мемлекеттер тарапынан оның сенімділігіне ықпал етуі екіталай. Украина Ресей үшін тұзаққа айналды: оны елемеуге болмайды және оны өз ақиқатын қабылдауға мәжбүрлеу мүмкін емес. Біз қазіргі путиндік Ресей үшін  қазіргі Украина – кешіктірілген уақыттының минасына айналғанын көріп отырмыз.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ – Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты