Президент Қасым-Жомарт Тоқаев: « Қазақстан француз атом индустриясын қолдайды»

Сейсенбі күні, 5 қарашада Парижде мемлекеттік сапармен жүрген президен Қасым-Жомарт Тоқаев алғашқы атом электр станциясын салу туралы шешім қабылданғаннан кейін Қазақстан француз атоминдустриясын қолдауы мүмкін деп мәлімдеді.  

Президент «Le Figaro» сайтында жариялаған мақаласында Қазір әлемде бұрын-соңды болмаған геосаяситурбуленттілік пен поляризация жағдайында болжам жасау мүмкін еместігін айтты. Оның айтуынша, жағдайды екі үлкен планеталық сын-қатерқиындатады: үдемелі жаһандық жылыну жәнежаппай көші-қон. Бұл факторлар бір-бірін күшейте отырып, бүкіл әлем бойынша миллиондағанадамдарға әсер ететін жойқын салдарға әкеледі.

“Әсіресе, көпжақты институттардың да жиі тығырыққа тірелуі алаңдатады. Біріккен ҰлттарҰйымының мысалы бұл дағдарысты айқынкөрсетеді. Жаһандық ынтымақтастықтың символыретінде қызмет етуге арналған бұл таптырмас жәнебаламасыз ұйым бүгінде үлкен қиындықтармен бетпе бет келіп отыр. Бастапқыда Дүниежүзілікынтымақтастықтың символы ретінде құрылған бұлұйым бүгінде таптырмас болып қала береді жәнекүрделі қиындықтарға тап болуда” — деді Президент.

Сондай-ақ Президент дәстүрлі алпауыт державалар, экономикалық және саяси мастодондар күн тәртібіндегі негізгімәселелер бойынша жиі алшақтайтынын да айта кетті. Бірақ бұл келіспеушіліктердің салдары әсіресе қақтығыстар ұзаққа созылатын аймақтарда қатты сезілетін көрінеді, ал бұл келіспеушіліктерді шешу үшін құрылғанқұрылымдар, ең алдымен БҰҰ, қауқарсыз қалып жатыр.

“Жаңа шындықтың негізгі аспектілерінің бірі -орта державалар тобының өсіп келе жатқан рөлінмойындау. Бұл елдердің экономикалық және саясимаңыздылығын артып келеді, олардың салмақтыжәне сындарлы ұстанымы жаһандық белгісіздікжағдайында артықшылыққа айналады. Ірі державалар консенсусқа қол жеткізеалмайтындықтан, бұл диалог мүмкіндіктерінқолдай отырып және жаһандық ынтымақтастыққадеген адалдықты сақтай отырып, орта державаларделдал рөлін өзіне жиірек алуда”, — деді Президент.

Қазіргі сын-қатерлер мен қақтығыс тәуекелдерінің өсуі жағдайында Қазақстан бітімгершілік процестер мен өркениетаралық диалогты сүйемелдейді. Әсіресе, Әзербайжан мен Арменияға бейбітшілік шарты бойынша келіссөздер жүргізу үшін алаң бере отырып, екі елдің қарым-қатынастарында жаңа парақ ашуға деген ұмтылысын жан-жақты қолдайды. Бұған дейін Астана Сирия проблемасы бойынша келіссөздер жүргізіп, Иран ядролық бағдарламасына қатысты көпжақты келіссөздералаңын ұсынды. Сондықтан Қазақстан сондай-ақ конфессияаралық диалогты ілгерілету үшін бірегейтұғырнама ретінде қызмет ететін әлемдік жәнедәстүрлі діндер көшбасшыларының съездерінұдайы өткізіп тұрады. Бұл күш — жігерынтымақтастықтың, теңдік пен бейбітшіліктің ортақ құндылықтарын, яғни Қазақстан мен Францияға да тән ортақ қағидаттарын көрсетеді.

Қазіргі таңда қоршаған ортаны қорғау саласында Қазақстан жаһандық климаттық күн тәртібін берік ұстана отырып,  планета мен болашақ ұрпақ алдындағы міндеттемелерді растай отырып, Париж климаттық келісімін жан-жақты қолдайды.

“Біз президент Эмманюэль Макронмен бірлесіп, осы жылдың желтоқсан айында су ресурстарына қатысты барлық сын-қатерлер бойынша ынтымақтастықты күшейту мақсатында және БҰҰ-ның орнықты дамуының ең маңызды мақсатына: «барлығына таза су және санитарияға» қол жеткізу жолында One Water Summit бастамасын өткізуге қуаныштымыз.

Қазақстанның тату көршілік қағидатына берік міндеттемесі «Орта дәліз» – Қазақстан мен Каспий теңізі арқылы Азия мен Еуропаны байланыстыратын стратегиялық бағыт сындыжобалар арқылы өңіраралық интеграцияны белсенді дамытуға мүмкіндік береді”, — деді Президент.

Бұл тек сауда жолдарын кеңейту туралы емес;әр түрлі аймақтар арасындағы өзара тиімді экономикалық байланыстарға ықпал ететін ынтымақтастық рухын нығайту болып табылады. Мұндай күш-жігер Еуропа мен Францияның энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін маңызды, бұл екіжақты қарым-қатынастың маңызды аспектісі. Табиғи уран өндірісі бойынша әлемдік көшбасшы болып табылатын Қазақстан француз атом өнеркәсібініңсенімді серіктесі мәртебесін сақтап қалуға үмітті.

“Э.Макронның өткен жылдыңқараша айында Астанаға сапары барысында біздің елдеріміз сирек жер металдары, жаңартылатын энергия көздері және азаматтық атом энергетикасы саласындағы өзара іс-қимылды дамытуға өзара қызығушылық танытты, бұл біздің стратегиялық әріптестігімізді кеңейту үшін жаңа перспективалар ашады. Жақында тәуелсіз Қазақстандағы алғашқыатом электр станциясының құрылысы туралы жалпыұлттық референдумның оң нәтижелері болашақта өзара тиімді ынтымақтастық үшін берікнегіз қалайды. Әрине, бұл жаһандық энергетикалық қауіпсіздікті нығайтуға ықпал етеді”, — деп толықтырды Тоқаев.

Бүгінгі таңда Қазақстан әрдайым белсенді, прагматикалық және теңгерімді сыртқы саясатты жүргізеді, барлық мемлекеттермен ынтымақтастықты нығайта отырып, осы процеске одан әрі белсенді түрде жәрдемдесуге ниетті.

Қазақстан халықаралық аренада сөзсіз беделге ие және үлкен дипломатиялық тәжірибесі бар Франциямен жұмыс істейтініне сенімді.