“Өз халқын сорлы қып көрсетуден бірінші орын” — Ғалым қазақ киносын қатаң сынға алды
Жуырда қазақстандық “Талақ” фильмі Қытайда жүлде иеленді. Бірақ филология ғылымдарының докторы Ляззат Дүйсембекова Facebook парақшасында киноны қатаң сынады.
“Өз халқын сорлы қылып көрсетуден бірінші орын беруге болады. Кешелі бері мына кино Қытайдан жүлде алып келіпті деп жатыр. Олар не үшін бергенін білмеймін жүлдені, бірақ мына суреттерге қарап бұл киноға қазақты қорлаудан бірінші орын беруге болатын шығар деп ойлап отырмын.
Әңгімедегі кейіпкерлер мына кинодағы сияқты ел көрмей, тамақ пен киім көрмей қаңғып жүрген қайыршы құсатып, алба-жұлба киім кигізіп түсіретіндей емес. Әңгімеде өздеріңің қоңырқай тұрмыстары бар адамдар суреттеледі. Айдарбек талдан керіп тор тоқып, Зейнеп пешке арқасын сүйеп ұршық иіріп отырады. Қыздары Күләмза қуыршағын киіндіріп ойнап отырады. Әп-әдемі етіп түсіруге де болады ғой соны, алба-жұлбаларын шығармай. Әлде өз ұлтын жамандап, берекесін кетіріп түсірсе, бірден марапат бере ме екен? Жоқ, кинодағы қазақтардың аянышты түрлерін көріп берді ме? Қазақтар киімнің түр-түрінен кенде болған жоқ, қолдарында ұстаған малдарын ұқсатып, жіп иіріп, тері илеп киінген жоқ па? Оның сыртында саудагерлерден алған матаның түр-түрі бар. Қазақ әйелдері қолдарына ине ұстай алған. Осыдан жүз жыл бұрын ғана болған оқиға ғой Бейімбет Майлиннің әңгімесінде суреттелген жай. Бұдан 400-500, тіпті 1000 жыл бұрынға ата-бабалары туралы кино түсіреді түріктер, гректер, қытайлар т.б. Үстеріндегі киімдеріне адам қызығады. Мынандай алба-жұлбасы шығып жүрген жоқ. Соншалықты жабайы, надан, бейшара етіп көрсететіндей не болды сонша, өз ұлтын өзі қорлап. Әртістер өз халқын масқаралағанды кәсіп қылып алған. Ана жерде Тұрсынбек Қабатов тұрады телеарналардың төрін бермей, қазақты мазақ қылып. Баяғыда КВН командасы болатын Москваға барып, қазақтарды мазақ қылып ыржаң-ыржаң күлетін. Оны бүкіл Советтік кеңістікке тарайтын арнадан көрсетіп жататын” , — дейді автор.
Сондай-ақ ол Бейімбет Майлиннің “Талақ” әңгімесінің сюжетін де қоса баяндаған. Фильмдегі актерлерге де өз бағасын береді.
“Бұл киноға өз халқын сорлы қылып көрсетуден жарыс болса, бірінші орын беруге болады. Анандай қардың ортасында отыратын жері жоқ еді ғой әңгіменің. Неге бұрмалайды? Әңгімеде бір-ақ күн суреттеледі. Айдарбек тоқымды төсеп жіберіп есік алдында отырады, соған қарағанда күн жылы уақыт.
Кино шетелден орын алыпты деп, бөрікті сонша аспанға атудың да қажеті жоқ. Жыл сайын шетелде қаншама фестиваль болып, қаншама киноға орын беріледі. Кейбір фестиваль қатысатын режиссер таппай, келіп қатысыңдаршы деп жалынып жүреді. Қазақфильмнің, өз бетінше түсірген режииссерлардың қаншама киносы бар орын алып келген. Ешкім көрмейді. Жатыр”, — деп жазды профессор.
