Орыс тіліне «шет тілі» мәртебесін беру керек — БАҚ

Бұл пікірді ақын, әдебиетші Ықылас Ожайұлы «Азаттық рухы» сайтына берген сұхбатында айтты.

Қазір елімізде орыс тілінің пәрмені қазақ тілінен де асып кетті дейді Ықылас Ожайұлы.

«Біз ұлттық мемлекетпіз бе, әлде федерациялық па? Егер кешегі Алаш арыстары армандаған «әрбір істе қазақ иісі аңқыған» деген ұлттық мемлекет болсақ, онда қазір орыс тілінің пәрмені өте жоғары, ал қазақ тілінің пәрмені төмен деңгейде деп айтуға болады. Жалпы, біз бір нәрседе қателесетін секілдіміз, ол тілге коммуникация құралы деп қарау көзқарасы. Тіл ешқандай коммуникация емес. Ол – болмыс, тағдыр. Тілге деген құрмет – өзіңнің ішкі «меніңе», эгоңа, антологиялық, биологиялық болмысыңа деген құрмет. Егер тіл білу төмендесе, тұтас болмыс төмендейді», – дейді Ықылас Ожайұлы.

Спикер қазақ тілінің әлсіздігінен ұлтымыздың рухани болмысы әлсіреп бара жатқанын айтты.

«Күйшінің, әншінің, этнографтың – қазақ тілді кез келген сала маманының ахуалы әлсіз. Өкінішке қарай, тілмен бірге тұтас ұлт жұпыны халге түсіп тұр. Француз философы Эмиль Шарон: «Адам елде емес, тілде өмір сүреді. Ел дегеніміз бар болғаны тілдің өзі ғана» дейді. Біз өзі елміз бе? Ел болатын болсақ, мына жағдай болмайды.

Менің түсінігімде, орыс тілі Қазақстанда бейне бір бізге қосамжар жаратылған, сөйлемесек болмайтын тіл. Ал дұрысында, мемлекеттік туын тіктеген Қазақстан үшін орыс тілі тек шет тілі болуы керек. Ағылшын тілі сияқты тек шет тілі деңгейінде оқытылуы керек. Пән ретінде оқытудың қажеті жоқ. Өйткені, ол біздің тіліміз емес. Жалпы, біздің ұлттық мемлекетті армандайтын болсақ, орыстан кіндігімізді үзу мәселесін көтеру керек. Бізді ел қылмай тұрған нәрсе – орыспен тілдік, ақпараттық, экономикалық байланыс – эмпатиялық күш. Жалпы, тәуелсіздік дегеніміздің өзі орысқа ғана қатысты дүние. Сондықтан, әуелі осы мәселенің басын ашу керек», — дейді ақын.