Мұқалмас мінезі көпке үлгі | «Айқын» газеті

Құралай Байменова – тағдырында кездескен қиындыққа мойымай, бар жігерін мүгедек жандардың өмір сапасын арттыруға арнаған адам. Ол көп жетістікке қол жеткізіп, өзі қатарлы азаматтарға үлгі бола білді. Жиырма бес жылдан бері адамгершілік қағидатына беріктік танытып, табандылық пен қайсарлықтың қандай болатынын дәлелдеумен келеді.  

Үміт сыйлайтын орталық
Құралайды Қазақстан мен ел сыртында өзі құрған Ақтөбе қаласының мүгедек азамат­та­рына қолдау көрсету орталығының жетек­шісі ретінде таниды. Бұл орталық мүге­дектігі бар мыңға жуық азамат пен олар­дың жанұя­сы­ның басын біріктірген. Мүмкіндігі шектеу­лі жандардың барлық қа­жет­тілігі ескеріліп салынған ғимаратта олар өзара пікір алмасып, ортақ жетістігін атап өтеді.
Орталық жергілікті және халықаралық деңгейде әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асыруда үлкен тәжірибеге ие. Мұнда жоғары деңгейлі материалды-техникалық база жасақталып, білікті мамандар таңдал­ған. Орталық мемлекеттік әлеуметтік тап­сы­­рыс аясында арнаулы қызмет түрлерін ұсынады.
Құралай Байменова жоба жұмысын бір жүйеге келтірген. Мұнда стационарлық деңгейде қоғамдық қабылдау, әлеуметтік қыз­меттер, ұйымдастыру бөлімдері мен мүге­дек­терді белсенді реабилитациядан өткі­зу бөл­месі, «Д.А.Р.» еріктілер клубы жұмыс істей­­ді. Мүгедектер арбасын жөндеу жұмы­сы жол­ға қойылып, тігін цехтары ашылған. 2005 жыл­дан бері инва-такси қызметі іске қосылған.
Мемлекет пен үкіметтік емес ұйым бірле­сіп жасаған үздік әлеуметтік жобалар­дың бірі – Ақтөбеде екі арнаулы коммунал­ды үй салу. Екіқабатты тұрғын үйдің бірінші қабатында мүгедектігі бар 73 адамның отба­сы тұрады. Ғимаратта қоғамдық ұйым­дар­дың кеңселері, процедура мен массаж, физикалық емдеу бөлмелері, ойын және оқыту кластары бар. Осы еңбегі үшін Құралай бірнеше рет «Ақтөбе облысының жыл адамы» атанды. Сонымен қатар Құра­лай Байменова – Ақтөбе және Қанды­ағаш қалаларының құрметті азаматы, Ақтөбе облысы әкімінің мүгедектер ісі жөніндегі кеңесшісі.
Өмір мен өлім арпалысы
Бала күніңнен білетін адам туралы жазу қиын. Газет беті барлық ойды сыйғыза алмайды, ал Құралай туралы бөліскім келетін ақпарат көп. Пионер жасынан бастап, біздің тәрбиемізді мойнына алған азамат осы жылдар ішінде бірде-бір рет көңілімізді қалдырған емес. Керісінше, Құралайға қарап, «Үнемі еңбек ортасында жүріп, жастарды жаңа бастамаларға қанаттандыруға күшті қайдан алады?» деген ойға қаламын. Өскелең ұрпақ бойында патриотизм сезімін қалыптас­ты­рып, өзгерістерге тез бейімделуге, туған елінің дамуына үлес қосуға баулитын жан өміріндегі ең қиын сәтті былай еске алады.
– Апат болған кезде жан шыдатпас ауру сезіміне қарамастан, жылауға, сынуға болмай­тынын есте ұстадым. Басым ауыр жарақат­танып, жеті жерден сынған сүйегім қозғалуға мұрша бермеді. Сонда да күлуге тырыстым, – дейді ол.
«Әжем қайғылы, аштық қысқан 30-жыл­дар туралы жиі айтып отыратын. Бірде атам жалғыз түйемен отбасын Атыраудан Ресейге көшірген. Сол жылы қыс қалың болып, жолда өлі адамдардың денесін көрдік деп отыратын. Атам өзіне үлкен жауапкершілік алып, жанұясын құтқарып қалды. Оның осы қасиеті маған берілген деп ойлаймын» деген Құралай әжесінің әңгімелерін «тәрбие құралы» деп есептейді. Қазақтың «атасы мен әжесінің қолында өскен бала ақылды, қайратты, ерекше тұлға болып бой түзейді» дейтіні тегін емес сияқты. Қарт адамдардың немересіне сыйлайтын махаббаты мен мейірімі олардың бойында мұқалмас мінез қалыптастыратын болса керек. Мүгедектер арбасында отырған рухы биік әйелдің әңгімесін тыңдап отырып, менің санама осындай ойлар келді.
Жасөспірім күнінде кішкентай балалар­мен тастай суық өзенде қалып қойып, Құралай төменгі сынып оқушыларының өмірін құтқарып қалғаны бар. Қазір ондай ерлік жасаған адамға алғыс жариялап, оны журналистер назарына ұсынады. Ал ол кезде Құралай өзінің бұл ісін қалыпты әрекет деп қабылдап, аса мән бермегенін айтады.
– Он екі жасымда кішкентай Вороши­лов­ка­дан аудан орталығына мектептің іс-шара­сы­на бардық. Екі-үш мұғалім, мен және өзімнен кіші бірнеше оқушы мұз жолмен жүріп келеміз. Арбамыз трактордан ажырап, суға құладық. Үлкендер шығып үлгерді де, балаларға жолда кездескен шопан көмектесті. Бізге лақтырған арқан­мен кішкентай бала­лар­ды байлап, құтқар­дым. Кезек маған келгенде ағыс алып кетті. Су ағынының таяз тұсына жеткенде ғана аман қалуға мүмкіндік туды, – дейді өмір мен өлім арпалысын еске алған Құралай.
Өзінің өмірмен қарым-қатынасы арқы­лы Құралай мемлекетіміздің идеологиясына маңызды үлес қосып жүр. Бүкіл мемлекет деңгейінде алғанда оның өмір салты мен қолға алған жобалары «кішкентай кірпіш» деп бағаланатыны белгілі. Бірақ біз оны «заман батыры» деп атай аламыз. Өзі де замандас мүгедек азаматтарына лайықты құрмет көрсетуді үнемі ұсынып жүреді.
Құралай Байменова ойы мен мақсаты бір азаматтардың командасын құрды, ерекше пікіріне мыңдаған адамды қосып, көзқарасын өзгертті. Шәкірттерінің бірі Шахан Жолдас­бе­ков жақында өткен Азамат­тық форумда Президент алдында сөз сөйледі. Оны көп алдында еркін пікір білдіруге Құралай жеке өзі дайындады.
Мүмкіндігі шектеулі жандар әр минут сайын өмір қиындықтарымен күресіп, батылдық танытады. Ал Құралай сияқты азаматтардың арқасында олар өмірге оң көзқараспен қарауды үйренеді.

Жанат СИСЕКЕНОВА