Кремль — Әзербайжан мен Армения арасындағы қақтығыстан жалғыз пайда табады — генерал
Таулы Қарабақтағы әскери қақтығысты қайта бастауда Ресейдің «қол табы бар», немесе жағдайдың тұрақсыз болып қалғаны Ресей содан ұтады. Мұндай пікірді Американың отставкадағы генерал-лейтенанты, АҚШ-ның Еуропадағы күштерінің бұрынғы қолбасшысы Бен Ходжес білдірді.
Таулы Қарабақтағы жағдайдың шиеленісу жағдайында Ресей үшін басты мүдде — Қара теңіз аймағында тұрақсыздықты қалыптастыру. Мұндай пікірді америкалық отставкадағы генерал-лейтенант, Еуропадағы АҚШ әскерлерінің бұрынғы қолбасшысы, Ирак пен Ауғанстандағы соғыстардың ардагері Бен Ходжес берген сұхбатында айтты.
«Кремльдің қызығушылығы — Қара теңіз аймағында тұрақсыздық тудыру. Демек, Әзербайжан мен Армения арасындағы қақтығыстан тек Кремль ғана ұтады. Ресейдің стратегиялық ұмтылысы әрдайым айналасында болып жатқан оқиғаларға әсер ете алатындай әсер ету аймақтарын, сондай-ақ шекарасындағы тұрақсыздықты сақтау болды. Сондықтан мен бұл қақтығысты бастауда олардың да қолдары болғанына сенімдімін, немесе, әрине, жағдайдың тұрақсыз болып қалуы пайда әкеледі», — деді Ходжес.
Ол Америка Құрама Штаттары тез арада атысты тоқтатып, нақты қақтығыстың орнына келіссөздерге көшуді қалайтындығын баса айтты. «Екі тарап та әрқашан әдеттегідей артықшылыққа ие бола аламыз деп сенеді. Егер олар сырттан қару-жарақ пен оқ-дәрілерді алса, бұл екі жақта да болып жатқан сияқты болса, ол созылуы мүмкін. Демек, жазықсыз адамдар өлтіріледі және одан жақсылық болмайды. Сондықтан ОБСЕ/ЕҚЫҰ және басқа халықаралық органдар бұл мәселені тезірек келіссөздер арқылы шешуге тырысуы керек деп ойлаймын», — деді американдық генерал.
Ол Кавказ Еуропа мен Еуразия арасындағы энергияның үлкен көлемі мен Шығыс пен Батыс арасындағы сауда-саттықтың үлкен көлеміне арналған портал екенін түсіндірді. «Демек, инфрақұрылымы шектеулі бұл таулы аймақ көпшілік үшін өте маңызды. Сондықтан қақтығысты бейбіт жолмен шешу, сонымен қатар, әрине, жазықсыз адамдарды қорғау өте маңызды», — деп қосты Ходжес.
1991 жылы Таулы Қарабақ Арменияның қолдауымен Әзербайжаннан тәуелсіздігін жариялады. Бұл 1994 жылға дейін созылған соғыс қимылдарына әкелді. Қарулы қақтығыс бітімгершілік пен атысты тоқтату туралы Бішкек хаттамасына қол қоюмен аяқталды, бірақ ара-тұра тараптар арасында қарулы қақтығыстар басталады.
Жанжал кезінде облыста 30 мыңнан астам адам қаза тапты. Әзірбайжан Таулы Қарабақты Армения басып алған территория деп санайды. 2020 жылдың 27 қыркүйегінде Таулы Қарабақта соңғы жылдардағы ең үлкен жанжал басталды.
Әзірбайжан қорғаныс министрлігі Арменияны «ауқымды арандатушылық жасады», Әзірбайжан армиясының позицияларын оқ жаудырды деп айыптап, «жедел қарсы шабуыл» басталғанын жариялады. Армения билігі өз кезегінде Әзірбайжан әскері Таулы Қарабаққа қарсы шабуыл бастағанын мәлімдеді.
Қақтығыс кезінде тараптар танкілерді, ауыр артиллерияны және авиацияны пайдаланады. Бейбіт тұрғындар өлтірілгені және жараланғаны туралы хабарланды. Әскери жағдай Арменияда да, Әзірбайжанның кейбір аймақтарында да енгізілді. Қақтығысқа қатысқан екі ел мобилизация туралы жариялады.
Керімсал Жұбатқанов
