Егер НАТО мен ЕО-ға рұқсат етілсе, Киев батысқа көп нәрсе бере алады – Украина СІМ

1991 жылдың қарашасында Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін Орталық Еуропадан Орталық Азияға дейінгі аумақты «посткеңестік кеңістік» деп атайды. Мұндай көзқарас әрқашан белгілі бір проблемаларға толы болды, және оны енгізгеннен кейін 30 жыл өткен соң, оны тастауға уақыт келді. Бұл тұжырым жаңылыстырады және әр түрлі елдер, соның ішінде Украина арасындағы саяси, әлеуметтік және экономикалық келісімнің белгілі бір дәрежесін білдіреді.

Одан да қорқыныштысы — оны қолдану саясаткерлер мен аймақтың сыртындағы қоғамды осы елдерге белгілі бір призмадан қарауға шақырады, деп жазады Украинаның қазіргі сыртқы істер министрі Дмитрий Кулеба 2 тамызда Foreign Affairs — де жарияланған мақаласында.

Бұл редукциялық (редуктивті — «арқаны төмендету» дегенді білдіреді) тәсіл және ол «Кремльдің империалистік мақсаттарына» қызмет етеді. Ресей президенті Владимир Путин украиндықтар мен орыстар «бір ұлт» деген жалған тарихи әңгімені насихаттауға бар күшін аямайды. Оның жақында 5 300 сөзден тұратын мақаласы орыс әскері үшін міндетті түрде оқылатын материал болып саналады. Путин бұрынғы Кеңес Одағы елдерін жинап, «ХХ ғасырдың ең үлкен геосаяси апаты» деп аталатын жағдайды өзгерткісі келеді.

«Бірақ аймақтағы миллиондаған адамдар үшін Кеңес Одағының ыдырауы апатқа айналған жоқ. Бұл азаттық болды», — деп атап өтті украиналық дипломат. Украина Орталық және Шығыс Еуропа мен Қара теңіздегі ойыншы ретінде НАТО — ға аймақтық қауіпсіздік мәселелері бойынша көп нәрсе ұсына алады.

Украинаның қуатты қарулы күштері «2014 жылғы шабуылдан кейін орыс әскерлерімен соғысқан» баға жетпес жауынгерлік тәжірибеге ие. НАТО — ның қазіргі мүшелерінің ешқайсысында мұндай тәжірибе жоқ. Ал киберқауіпсіздік пен дезинформацияға қарсы тұруға келетін болсақ, Украинаның ресейлік тактиканы бір мезгілде тану мен оған қарсы тұру қабілетіне бәсекелесе алатын елдер аз.

Украинаның Еуропаның энергетикалық тәуелсіздігін қамтамасыз етуде де маңызы зор. Ондаған жылдар бойы Украина Еуропа елдеріне газ жеткізетін сенімді транзиттік ел болды. Ресей «Солтүстік ағын — 2» газ құбыры сияқты жобалармен украиналық жүйені айналып өтуге тырысқанымен, Киев бас тартқысы келмейді.

Украинаның бірегей энергетикалық инфрақұрылымы бар, оның құрамына әлемдегі үшінші ірі жерасты газ сақтау қоймасы мен 37 мың шақырымдық құбыр кіреді және ол мұны Батысқа ұсынуға дайын.

«Біз сот, қорғаныс және қауіпсіздік секторлары мен басқа да институттардағы сыбайлас жемқорлықпен күресу үшін қаншалықты көп жұмыс істеу керектігін білеміз. Қазіргі саяси ерік күші мүдделі тараптардың үлкен қарсылығына қарамастан жасалған соңғы батыл қадамдардан айқын көрінеді», — деді Кулеба.

Украина президентінің басшылығымен Украина өзінің еуропалық және трансатлантикалық серіктестерінің үмітіне сәйкес реформаларды жеделдетуге толық бейілді. Мұны Украина халқы қалайды және олар өз таңдауын қорғау үшін үлкен құн төледі. Тарихи процесс енді олардың жағында болып жатқан сияқты.

Бірақ ЕО, НАТО және осы екі ұйымға мүше мемлекеттердің қолдауынсыз Украинаның өз күш -жігері табысқа жетпейді. Қадамдар өзара жауап беруі керек және барлық тараптар Украинаның екі ұйымға мүше болу мақсатына жету үшін жұмыс жасауы керек. АҚШ пен Еуропа Украинаның Батыстың бір бөлігі екенін мойындауы тиіс. Сонда ғана қазіргі күш — жігер бекер болмайды.

Ең басты Д. Кулебаның ойы – бұл Украинаның НАТО мен Еуроодаққа мүше болуы Украинадағы ілгерілеуді күшейтіп қана қоймайды, сонымен қатар Батысты тағы да біріктіруге көмектеседі.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты