Денешынықтыру пәні пән емес пе?!.
Ертеректе қара жұмысқа қала баласы ғана қауқарсыз болатын. Күш-қуаттың жоқтығынан емес, істеп үйренбегендіктен. Бұрын жыл он екі ай толас таппайтын шаруаның бабымен шарболаттай шыңдалып өсетін ауыл баласы қазір болбыр.
– Бұрынғыдай емес, ата-аналар да балаларын жел мен күнге тигізбей өсіргілері келеді, – дейді нағашым, – біз бұлардың жасында қол шалғымен шөп шауып, жаз бойы ағаш жаратынбыз. Қазір бұлар дайын асқа тік қасық. Көп жұмсай бермейміз. Үйде ғана емес, мектепте де мұрындарынан шаншылып жатқан жоқ.
Жеткіншектің жетілуіне мектептегі денешынықтыру пәні сеп. Біздің ауылда спорт залы ғұмыры болған емес. Бала кезімізде денешынықтыру пәнінен кез келген сабағы аз мұғалім бере беретін. Түк те қиындығы жоқ, бір допты ортаға тастай салады. Сабақ біткенше соны қуалаймыз. Сонымен тәмам. Өзгерген шығар деп едік, сөйтсек бәз-баяғы қалпында екен. Мәселен Ақмола облысында 560 білім ошағы болса, соның 69-ында спорт залдары жоқ. Оның ішінде Зеренді ауданының 63 білім ошағының 11-і спорт залға зәру. Жалғыз ол аудан ғана емес, Целиноград ауданының 9 мектебі, Астрахан ауданының 8 мектебі, Қорғалжын ауданының 7 мектебі және Біржан сал ауданының 7 мектебі спорт залсыз. Күз бен көктемде әупірімдеп лаждар-ау, ал Сарыарқаның сақылдаған алты ай қысында бұл мектептің оқушылары аталған пәнді жылы жауып қояды-ау.
Барларының да бағы жанып тұрғандары шамалы. Олай айтуымыздың себебі, жалпы білім беретін мектептердің спорт жабдықтарымен қамтамасыз етілу деңгейі өте төмен. Мәселен Ерейментау ауданы мектептерінің спорт залдары 28,2, Атбасар ауданы мектептерінің спорт залдары – 23,3 пайызға қамтамасыз етілсе, қияндағы Жарқайың ауданының білім ошақтарының спорт залдары 41,4 пайыз ғана жабдықталған. Оны айтасыз, облыс орталығындағы мектептердің де бұл тарапта бағы жанып тұрған жоқ. Пікірімізді нақты дерекпен қымтайтын болсақ, қала мектептерінің спорт залдары 42,3 пайыз ғана қажетті спорт құралдарымен жабдықталған.
Әр жыл сайын әскер қатарына шақырылған жастардың жартысы Отан алдындағы борышын өтеуге жарамсыз болып жататындығы ащы да болса шындық. Енді осы кемістіктің түп-тамырын қазбалап, індететін болсаңыз, бір себебі, сөз жоқ, осы тақырыпқа келіп тіреледі. Ал оның арғы жағында мектеп оқушысын спортпен достастыру, саламатты өмір салтына баулу дей-тұғын мәселелер жатыр. Ойлап қарасаңыз, спорт залдары жоқ мектептерде әртүрлі спорт үйірмелерін ұйымдастыру туралы мәселе көтеруге бола ма? Әрине, жоқ. Мектеп оқушылары арасында адам ағзасының әрқилы ауруға шалдығуының да, яки, балалардың иммундық қасиеттерінің төмендігін де осы арадан іздеуіміз керек шығар. Әйтеуір бір дәтке қуаты кадр толық екен. Облыс мектептерінде жоғары және орта арнаулы білімсіз сабақ беріп жүрген бірде-бір мұғалім жоқ. Бірақ олардың қолын байлап отырған жайт жоғарыда біз айтқан спорт залдары мен арнайы құралдардың жоқтығы.
Спорттағы бағын байлау өз алдына, ертең ел қорғайтын ерлердің қарапайым еңбек етуге деген қабілетінің өзі де жастайынан қыранның балапанындай баулынуында емес пе? Кез келген еңбекке қабілетті болуы үшін де мектеп жасындағы жасөспірім қабырғасы қатып, буыны бекір сәтте спортпен айналысуы керек.
Қолы бос бала келеңсіз әдетке де үйір. Ауыл үйдің қотанында сабақтан бос кезінде салаңдап бос жүру жақсылыққа жеткізе қоймайтыны белгілі. Біз осы бір олқылықтың бетін ғана қалқыдық. Індетіп іздегенге денешынықтыру пәнінің талапқа сай өткізілмеуінің кесірі ұшан-теңіз. Сондықтан осы орайда, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамаларына орай жауапкершілік жүгін жете түсініп, бір амалын табу керек тәрізді.
Байқал БАЙӘДІЛ,
«Егемен Қазақстан»
Ақмола облысы
