Быстрее жителей большинства других стран: в каком возрасте стареют казахстанцы — Қазақстан жаңалықтары

Қазақстандықтар Жаңа Гвинея тұрғындарынан әлдеқайда алда келе жатқанымен, бірақ әлемдік орташа деңгейден артта қалып отыр. Яғни, қартайғанның белгісі болатын аурулардың дамуы тұрғысынан алсақ,  қазақстандықтар 59 жастан бастап қартая бастайды, деп жазады Stan.kz.

195 мемлекеттің жалпы рейтингінде Қазақстан 161-ші орынды иеленіп, АҚШ пен Еуропаны ғана емес, сондай-ақ 160-шы орында тұрған Ресейді, тіпті көптеген көрсеткіштер бойынша бұрынғы кеңестік республикалардың ішінде ең қолайсызы болып саналатын, тізімде 147 болып жайғасқан Тәжікстаннан да артта қалып қойды. 

АҚШ, Норвегия және Испания ғалымдарының бірлесіп жүргізген зерттеуі өзінше бірегей болып табылады және ауқымы бойынша да таңғалдырып отыр. Ғалымдар әлемнің 195 елінде және аумағында 1990 жылдан 2017 жылға дейін зерттеу жүргізіп, шамамен 30 жыл бойы адамдардың денсаулық жағдайы туралы деректерді талдады.

Әдетте, қартаю мәселесін өмір сүру ұзақтығын арттыру тұрғысынан қарастырады. Дегенмен, мұнда зерттеушілер түбегейлі әртүрлі әдісті қолдана отырып, «кәрілік ауруларына» баса назар аударды. Яғни, даму қарқыны жас келген сайын шаршы алаңда өсуі мүмкін ауруларды анықтап, білді.

Ғалымдар зерттеу нәтижесінде науқастың физикалық немесе ақыл-ой қабілеті қайтымсыз нашарлап кететін 92 диагнозды анықтады. Соның ішінде, жүрек-тамыр ауруларының 13 түрі мен алты тыныс алу жолындағы созылмалы аурулар, қатерлі ісіктің 35 түрі, қант диабеті, созылмалы бүйрек аурулары, жарақаттар мен нейродегенеративті аурулар, сондай-ақ есту және көру қабілетінің нашарлауы секілді аурулар да бар. 

Ал талдау көрсеткендей, «кәрілік аурулары» ғаламшардың бүкіл ересек тұрғындарының денсаулығындағы қиындықтардың жартысынан астамын құрайды, бірақ деректер әр елде әртүрлі және қарттық та әр түрлі жаста келеді.

Біз қаншалықты тез қартаямыз? Егер жасты төлқұжатқа қарап емес, адамның өзін қалай сезініп тұрғанына қарай анықтайтын болса, қарттықты қалай өлшеуге болады?

Халықаралық ғалымдар тобы әртүрлі елдердің тұрғындарының қай жаста инсульт пен Паркинсон ауруынан, есту қабілетіне байланысты қиындықтардан және жаяу жүру кезінде болған жарақаттанудан кәрілік ауруларына ұшыра бастайтыны туралы деректерді зерттеп, осы сұраққа жауап тапты. Ол зерттеу нәтижелері Lancet журналында жарияланды.

Бір қызығы, біз дәстүрлі түрде қартаюмен байланыстыратын аурулар жиынтығы түрлі елдердің тұрғындарында әртүрлі жаста дамиды екен. Ал рейтингте көш бастағандар мен аутсайдерлер арасындағы алшақтық айтарлықтай үлкен және 30 жылдан асады.

Жалпы, ғаламшардың орташа жастағы тұрғыны 65 жасқа қарай аурудың түр-түрін жинайды.

Алайда, Франция немесе Сингапурда бұл кейінірек орын алады. Денсаулық жағдайы тұрғысынан алатын болсақ, егде жастағы француздар мен сингапурлықтар «76 жаста» өздерін 65 жастағыдай сезінеді.

Бірақ, Папуа-Жаңа Гвинея тұрғындары денсаулыққа байланысты ұқсас қиындықтарға 45 жасынан бастап ұшырай бастайды.

Stan.kz сайтын Telegram арқылы оқыңыз. Арнамызға жазылыңыз.