Бүгін Қасым Жәкібаевтың туған күні
Бүгін – актер, Қазақстанның халық әртісі Қасым ЖӘКІБАЕВТЫҢ (1929-2011) туған күні.
Қасым Әбекұлы Жәкібаев 1929 жылы 12 желтоқсанда Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Шолаққорған ауылында дүниеге келген. Әкесі соғысқа кеткен, Қасым қа-зіргі Панфилов паркінде орналасқан «Красная звезда» артелінде жұмысшы болды. 15 жасында әкесі Әбек Ұлы Отан соғысында қаза табады. Әке өлімінен соң, көп ұзамай анасы Сарқыт та марқұм болады. Өмірдің қиын-қыстау кездерін, ауыртпашылығын ерте көрген Қасым 1944 жылы Алматыдағы Театр және көркемсурет училищесіне түсіп, 1948 жылы оны бітіріп шығады. Сол кезде Халық әртісі Яков Виктор Иванович пен қазақ өнерінің майталманы Мәнтай Сыздықовтан дәріс алды.
- Қасым Жәкібаевты алғаш өнерге әкелгендердің бірі – Наталия Ильинична Сац болатын. Наталия Сац бір топ өрендермен (Ақыл Құланбаев, қазақ теледидары мен театрына еңбегі сіңген Ыдырыс Қасымовтармен) бірге, Қасымды да театрға шақы-рады. Алғашқы қойылым А.Толстойдың «Алтын кілт» спектаклінде Қасым Базилио мысықтың рөлін сомдайды. Ал, одан кейінгі рөлі Мұсатай Ақынжановтың «Алтын сақасындағы» бай баласы Сарман болды.
- Тума дарын театр сахнасында жүріп 300-ден аса рөлді сомдайды. Соның ішінде, Полоний (В.Шекспирдің «Гамлетінде»), Вурле (Ф.Шиллердің «Зұлымдық пен махаббатында»), Қайрақбай (С.Мұқановтың «Мөлдір махаббатында»), Бүкір (С.Бодықовтың «Отырар ертең қирайдысында»), Тоқай (Ғ.Мүсірепов пен Қ.Ысқақтың «Ұлпан енисейінде»), Шыңғыс хан (Ш.Айтматов пен М.Шахановтың «Миғұла терісі үстіндегі сотында»), Қонқай (Ғ.Мүсіреповтің «Ақан сері – Ақтоқ-тысында»), Әлібек (Ш.Айтматовтың «Арманым, Әселімінде») т.б. Қасым Жәкібаев–ойнақтаған жеті жасар баладан, қартайған жетпістегі шалға дейінгі рөлдерді сомдап, қазақ театр тарихында өзіндік қолтаңбасын қалдыра білген дарынды тұлға.
- Қасым Жәкібаев сахна өнері үшін туғандай. Сахнагердің бойындағы шеберліктің тағы бір ерекшелігі – оның суырып-салмалылық (импровизация) өнерін жете меңгергендігі еді. Ол әрқ сахнадағы таптауырындылықтан алшақ болуға тыры-сып бақты. Қайталана беретін сахналық әдіспен көрермендерді де, әріптестерін де, тіпті өзін де жалықтырып алмаудың амал-тәсілін іздеумен болды.
- Жәкібаев кино саласына да елеулі үлес қосқан танымал актер. “Дерсу Узала”, “Жансебіл”, “Қан мен тер”, “Үшеу”, “Дәнекер”, “Отырар”, “Махаббат станциясы”, “Тоғысқан тағдырлар” фильмдеріндегі рөлдері — кино өнері тарихында қалды.
- 1944-1948 жылдары Алматы көркемсурет училищесін бітірген.
- 1948-1984 жылдары Ғабит Мүсірепов атындағы Қазақ Мемлекеттік Академиялық балалар мен жасөспірімдер театрының актерлік құрамында болды;
- 1984 жылдан өмірінің соңына дейін Ш.Айманов атындағы Қазақфильм киностудиясының штаттағы актері болды.
- 1994 жылдан өмірінің соңына дейін Ғабит Мүсірепов атындағы Қазақ Мемлекеттік Академиялық балалар мен жасөспірімдер театрының сахнасында өнер көрсетті.
Марапаттары
- 1966 жылы (Қазақ КСР) Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі құрметті атағы;
- 1996 жылы (ҚР) Қазақстанның халық әртісі құрметті атақтары берілген.
- 2001 жылы «Парасат ордені»;
- 2004 жылы Қазақ кино және театр өнеріне сіңірген айрықша еңбектері үшін Тәуелсіз «Платинды Бас Тарлан» сыйлығының лауреаты атанды;
- 2008 жылы «Құрмет ордені»;
- Қазақ Ұлттық киноакадемиясының «Құлагер» Ұлттық кино сыйлығының иегері.
- Қазақстанның мәдениет саласындағы мемлекеттік степендиясының иегері.
