Балаларының көзінше 25 рет ұрған: Сот әйелінің бас сүйегін сындырған астаналықтың жазасын жеңілдетіп, бостандыққа шығармақ

Астаналық әйел Алтынай Аюпованың күйеуі оны балаларының көзінше 25 рет ұрып, бас сүйегін оңбай сындырған. Былтыр сот шешімен оның бұрынғы жұбайы Асет Аюповқа 6 жыл, 8 ай жаза мерзімі тағайындалды. Алайда таяуда сот оны «жақсы мінез-құлығы» және іс-шараларға белсене қатысқаны үшін марапаттап үлгерген. Сондықтан ер адамды қоныс колониясына ауыстыруға болады деп шешім қабылданған. Сотталушы бар болғаны 1,3 жыл жазасын өтеп, алты айдан кейін бостандыққа шығуы мүмкін. Істің мән-жайын Kznews.kz тілшісіне жәбірленуші Алтынай Аюпова (Нурсолтанова) айтып беріп, қазақстандықтардан көмек сұрады. Ал адвокат Жанна Оразбақова Жоғарғы соттан іске бейжай қарамауды талап етті.

«Доғал қатты затпен бас сүйегіме соққы жасады»

Күйеуі үйленбей тұрып та абьюзер екенін байқатқан. Алайда Алтынай жақсы көргендіктен болашақ жарын кешіре берген. Үйленгеннен кейін ол балалары үшін кешірген. Ұлдары небәрі 2 және 3 жаста болғандықтан некесін сақтап қалуға тырысқан.

Теперішке шыдамаған әйел 2021 жылдың қазан айында арыз жазғанымен, еш нәтиже шықпаған. Сонымен 2022 жылдың 18 наурызына қараған түні күйеуі екеуінің арасында жанжал туып, ақыр соңында ол әйелін тепкінің астына алған. Айқай-шудан қорыққан балалары анасын ұрмауды өтінген. Ер адам әйелдің ес-түссіз жатқанына қарамастан оны балағаттай түскен.

«Жақын келіп жатқанда ол мені қатты итеріп жіберді. Екеуміз сол жерде ұрысып қалдық. Балалар оянып, жанжал күшейе түсті. Сол мезетте оны итеріп жібердім. Бірнеше минуттан кейін баламмен бөлмеден шығып бара жатқан кезде артымнан келіп, доғал қатты затпен бас сүйегіме соққы жасады. Бұдан соң құлап қалдым. Ол бірден артымнан және денемнен тепкілей бастады. Мен одан тоқтатуын өтініп, кешірім де сұрадым. Бірақ ол доғарған жоқ», – деді жәбірленуші Алтынай.

Балаларының өтінішінен кейін әкелері сыртқа шығып кеткен. Сол кезде дәліз қанға толып, ол ес-түссіз қалған. Алайда Алтынай балаларының қорқып, жылап жатқанын біліп, жуынатын бөлмедегі телефонына еңбектеп жетеді. Ол анасына қоңырау шалып, жедел-жәрдем мен полицейлерді шақырып беруді өтінеді. Алтынайдың анасы оқиға орнына тез жете алмады, себебі ол басқа қалада тұратын еді. Белгілі болғандай, бұрынғы күйеуі ата-анасына қоңырау шалып, анасы мен інісіне тезірек жетуді сұрапты.

Фото Алтынай Аюпованың жеке архивінен алынған

«Қанды жуып, кілемдерді жинай бастады»

«Олар үйге кіріп, барлық жердегі қанды жуып, кілемдерді жинай бастады. Мені ваннаға кіргізіп, үстіме салқын су құйып, қанды жуды. Артынша, жедел жәрдем келгенде, енем оларды күтіп алып, өзінің дәрігер екенін (президент әкімшілігінің медициналық орталығының ауруханасында жұмыс істейді), сондықтан келініне өзі бас-көз болатынын айтып берді. Жанымда тұрған полиция қызметкері бұған ашуланып, енемнің жатын бөлмесінен шығуын өтінді. Содан кейін олар мені киіндіріп, Астанадағы №1 қалалық ауруханаға бас-сүйегімді қалыпқа келтіру үшін жеткізді. Басымды томографияға түсіріп, қабырғалық аймақты тігіп тастады. Өйткені соққыдан кейін қабырғалық аймақта бастың ашық жарақаты болды», – дейді әйел.

Алтынайдың сөзінше, оған біріккен бас сүйек-ми жарақаты, мидың шайқалуы, сол жақтағы зигоматикалық-орбиталық кешеннің сынуы диагнозы қойылған.

«Бұдан бөлек төменгі, медиальды, бүйірлік, үстіңгі қабырғалардың фрагменттерінің ығысуымен, маңдай сүйектерінің, этмоидты, төбе сүйегінің, жоғарғы жақтың, сол жақтағы иық доғасының, самай сүйегінің қиғаш өсіндісінің сызықты және ұсақталған сынықтары тіркелді. Сол жақ маңдай синусының алдыңғы қабырғасы, сол жақтағы жоғарғы жақсүйектің алдыңғы және бүйір қабырғалары ығысып кеткен», – деп жылады Алтынай.

Сонымен қатар қыздың кеудесі мен алдыңғы құрсақ қабырғасының контузиясы, оң жақта жамбас буынының контузиясы, бас терісінің тігілген жарасы бар. Алтынай бүгінде басқалар секілді қалыпты оқи алмайды. Көздері бұлдырланып тұрады. Сол көзі төмен түсіп кеткен. Бетінің сол жақ бөлігі қимылсыз қалған. Тамақ ішкенде, сөйлегенде кедергі келтіреді.

Күйеуі әйелін аффект жағдайында ұрды ма?

Сот отырысында жәбірленушінің бұрынғы күйеуі кінәсін мойындады – «Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру» жазасы тағайындалды. Мұнымен қоймай ол сотта «Аса қатігездікпен» деген бапқа қарсылық танытты. Осы кезде сотталушының қорғаушысы мен інісі оның «аффект» жағдайында болғанын ескертіп, істі қайта саралауды талап етті.

Ал алдын ала тергеу барысында жүргізілген кешенді психологиялық, психиатриялық және сот-психологиялық сараптаманың қорытындысы мұны жоққа шығарды.

«Екі жағдайда да сарапшылар бірауыздан жәбірленушіні ұрып-соғу кезінде сотталушының психикасы уақытша бұзылған және құмарлықтың күйінде болмаған деген қорытындыға келді. Қылмыс жасап, қансыраған жәбірленушіні кішкентай балаларымен қалдырып, пәтерден шығып кеткен. Иә, ол өзінің ауыр қылмыс жасағанын түсініп, кейінірек оны жеңілдететін оқиға ретінде пайдалану үшін қайтадан полицияға хабарласқан», – деп түсіндірді Алтынай.

Алтынайдың бұрынғы күйеуінің олардың жанжалды дауыс магнитофонға түсіріп алуы да сотта көптеген сұрақ туғызды. Сот отырысында айыпкер мұны әйелінің қатесін түсінуі үшін келесі күні жазбаны естірту үшін жасағанын түсіндірді. Сонымен бірге Алтынай олардың жанжалдары жазылған жазбаларды мүлдем қоспағанын атап өтті.

«Ол бұрын да біздің жанжалымызды магнитофонға жазып алған екен. Мен бұл туралы оның телефонының «облакодағы» жазбаларды тапқанда кездейсоқ білдім», – дейді келіншек.

Мемлекеттік айыптаушы сотталушыға 8 жыл талап етті. Прокурор моральдық шығынды екі миллион теңгеге бағаласа, Алтынай мен оның отбасы операцияға, ұшуға және ішінара оңалтуға 12 миллион теңге жұмсаған. Жарыссөзде жәбірленушінің адвокаты сотталушыға ең жоғары жаза тағайындауды, 100 миллион теңгеге бағаланған материалдық және моральдық шығынды толық өтеуді сұрады.

Ал Астана қаласы Есіл ауданының №2 сотының судьясы Адель Ешмағамбетова барлық тарапты, сондай-ақ куәларды тыңдай келе, сотталушыны кінәлі деп танып, 6 жыл 8 айға бас бостандығынан айыру жазасын қауіпсіздігі орташа мекемеде өтеу туралы үкім шығарды.

«Талап бойынша 11 998 160 теңге материалдық залал өтелсін. Талап бойынша тек 4 000 000 теңге моральдық шығын қанағаттандырылғаны өкінішті. Қазір ол тіпті моральдық шығынды да өтемеді», – деді жәбірленуші Алтынай.

Фото Алтынай Аюпованың жеке архивінен алынған

«Қылмыскерді ең төменгі қауіпсіздік мекемесіне ауыстырды»

Ал Адвокат Жанна Оразбақова әйелін аяусыз соққыға жыққан азамат жазасын толық өтеместен бостандыққа шығуы мүмкін екенін айтты.

«Сотта бірде-бір жеңілдететін мән-жайлар анықталмаған. Бірақ бұған қарамастан сотталушыға аз жаза мерзімі тағайындалған. Сонымен бірге әкелік құқығынан айырылуына байланысты сот оның жас балаларының болуын есепке алмаған. Оның үстіне сотталушы балалардың көзінше анасын ұрып-соққанда олардың психологиялық денсаулығын ойламаған. Ең өкініштісі, биыл 12 шілдеде бар болғаны бір жарым жылдан кейін Ақмола облысы Зеренді аудандық соты сотталушының өтінішін қанағаттандырып, оны қауіпсіздігі орташа мекемеден ең төменгі қауіпсіздік мекемесіне ауыстырды. Тіпті оған түрмеде жақсы мінез-құлқы үшін марапат қағаздары берілген», – деп жазды адвокат өзінің желідегі парақшасында.

Адвокаттың айтуынша, прокурор мен Алтынай шешімге қарсылық танытқанымен, сот бәрібір айыпталушының жағына шықты. Апелляциялық шағым сот шешімін күшінде қалдырса, Алтынайдың бұрынғы күйеуі тамыз айында-ақ қаланы жайбарақат аралайды. Қалыпты өмір сүріп, колонияға түнде ғана оралады. Ал тағы жарты жылдан кейін ол тіпті босатылып кетуі мүмкін. Әзірге Алтынайдың беті мен басын жартылай болса да, қалпына келтіру үшін тағы бірнеше күрделі ота жасатады.

«Ота жасалып, бас сүйегі ауыстырылған соң да Алтынай ауруы мазалап жүр. Балалар да Алтынайдың өзі сияқты болған оқиғадан кейін психологқа қаралып жатыр. Жазаның мақсаты әлеуметтік әділдік емес пе?  Сот енді Алтынайға әділ әрекет жасап жатыр ма?  Үкім шыққаннан бері небәрі 1,5 жыл өтті және оны азаптаушы іс жүзінде босатылды. Төреліктің осындай залымдарға деген адамгершілігі туралы Жоғарғы сот ойыңызды айтыңыз!» – делінген Оразбақованың жазбасында.

Ал іске бей-жай қарамаған «Не молчи» қорының дерегене сенсек, сотталушының анасы әйелдер құқығын қорғау комитетін басқарып, келінінің мүгедек болуына себепкер болған. Бұрын шенеунік болған әйелдің құзырлы органдарда да таныстары болуы мүмкін екені айтылды.