АҚШ федералдық тергеу бюросының экс-қызметкері Тәтішевтің өлімі қасақана болғанын дәлелдейтін деректерді ұсынды

23 тамызда Алматыда кәсіпкер Еркін Тәтішев пен АҚШ федералдық тергеу бюросының бұрынғы басшысы Луи Фри 20 жыл бұрын “ТұранӘлем” банкінің негізін қалаушы Ержан Тәтішевтің өліміне арналған баспасөз мәслихатын өткізді. Бұл туралы Kznews.kz ақпарат агенттігі Informburo.kz сайтына сілтеме жасап хабарлайды.

2017 жылы Луи Фри тергеуді басқарды. Оның сөзінше, Ержан Тәтішевті оның бизнесін тартып алу үшін қылмыстық топ жалдап өлтірген. Бұрынғы федералдық тергеу бюросы (ФТБ) мамандарының тәуелсіз тобы қару кездейсоқ атылуы мүмкін емес екенін анықтаған. Алайда сол кезде айыпталған тарап керісінше сараптама жасады.

ФТБ бұрынғы директорының айтуынша, қылмысты Мұхтар Әблязов жоспарлаған.

«Әділ тергеу жүргізу қажет еді, өйткені ұйымдасқан қылмыстық топтың құрбаны тек Тәтішев емес. Қылмыстық топ жылдар бойы лаңкестік жасап, адамдарды өлтіріп келген. Қорытынды мен есептерді оқып шықсаңыз, бұл аң аулау кезінде кездейсоқ болған нәрсе емес, банкті басып алу мақсатында ұйымдасқан қылмыстық топтың ұзақ уақыт жоспарланып жасалған қасақана кісі өлтіру екенін түсінесіз. Сот әділ әрі шынайы өтеді деп сенейік «, – деп қосты Луис Фри.

Фридің тергеу қорытындысына сәйкес, Тәтішев 2004 жылы аңшылық кезінде мерт болған. Онымен бірге көлікте Мұратхан Тоқмади мен оның күзетшісі Сергей Козликин болған. Тергеу бойынша, оқ Тоқмәди отырған көліктің артқы орындығынан атылған.

«Басында Тоқмәди оқ кездейсоқ атылғанын мәлімдеген, бірақ 2018 жылы ол өз кінәсін мойындап, Әблязовтың бұйрығымен әрекет еткенін мәлімдеді. Ол кісі өлтіргені үшін Әблязовтен 4 миллион доллар алғанын айтты. Олар әдейі атылды деп көрсету үшін қаруды ауыстырып тастаған», – делінген Фридің командасы жасаған есеп бойынша.

Тәтішев қаза болғаннан кейін Әблязов БТА банктегі басшылық қызметке қайта оралып, ірі көлемдегі алаяқтық ұйымдастырған. Банк миллиардтаған доллар жоғалтты, оның көп бөлігі АҚШ банктері арқылы жылыстатылған. Әблязов Қазақстанда алаяқтық жасағаны үшін сырттай сотталды, бірақ ол әлі де соттан жалтарып келеді.

«Тәтішевті өлтіру банкті тонау жоспарының бір бөлігі болды. Ол Тоқмадидің жазасын жеңілдетіп, соттан жалтару жазасын қамтыды» – делінген.

Марқұм банкирдің ағасы Еркін Тәтішев Мұратхан Тоқмәдидің екі рет шартты түрде бостандыққа шығуға әрекеттенгенін айтты.

Оның айтуынша, Тоқмәди ісі үшін өкінбейді, тіпті түрмеден қашпақ болған.

«Ол 6-7 жыл түрмеде отырса да, кінәсін түсінбеді, әлі күнге дейін өзін ақтауға тырысады Қазақтарда «ұятсыз» деген сөз бар, бұлар сондай», – деді ол.

Сондай-ақ Еркін Тәтішев Тоқмәдиді шартты түрде мерзімінен бұрын босатуды мақұлдайтын процессуалдық келісімге қол қоймағанын айтты.

«Біз ешқандай процессуалдық келісімге қол қойған жоқпыз. Біз қарсымыз, бұл мәселе бұл жерде тіпті талқыланбайды. Ертең болсын, алты айдан кейін болсын, біз қанішерлерді шартты түрде мерзімінен бұрын босатуға қарсымыз, мейлі ол Тоқмәди болсын, басқа қанішер болсын. Менің принципті ұстанымым – бұл ең қорқынышты қылмыс жасағандарды жазалау”, – деді марқұмның бауыры.

Айта кетейік, бұған дейін Банкир Тәтішевтің өліміне қатысты сотталған Мұратхан Тоқмәди мерзімінен бұрын босап шығатыны хабарланған еді.

Еске сала кетейік, кәсіпкер Мұратхан Тоқмәди 2017 жылдың маусым айында қамауға алынған еді. Сол жылдың қазан айында ол орташа қауіпсіздік мекемесінде үш жылға сотталды. Сот Тоқмәдиді бопсалау және қаруды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттар мен жарылғыш құрылғыларды заңсыз алу, беру, өткізу, сақтау, тасымалдау немесе алып жүру бойынша айыпты деп таныды.

Кейін КТК телеарнасына берген сұхбатында Тоқмәди Тәтішевті өлтіргенін мойындады. Ол “Тұран Әлем банкінің” (кейін БТА банк) бұрынғы басшысын өлтіруге Мұхтар Әблязов тапсырыс бергенін мәлімдеді. 2018 жылдың наурыз айында Тоқмәди он жарым жылға бас бостандығынан айырылды.

Банкир Ержан Тәтішев 2004 жылы 19 желтоқсанда Отар стансасы маңында аң аулап жүріп қайтыс болды. Toyota Land Cruiser көлігімен далада жыртқыш аңдарды қуған. Аңды қуып жеткен ол 12 калибрлі мылтықты қасында отырған Мұратхан Тоқмәдиге берген.

Сарапшылардың қорытындысына сәйкес, сол сәтте жол талғамайтын көлік соқпақтан өтіп, мылтық өздігінен атылған. Оқ банкирдің тікелей басына тиген. Тәтішев басының оң жақ бөлігінен оқ жарақатын алған. Оқ сол жақ көзден өтіп кеткен. Олар мұны сол кезде «жазатайым» оқиға деп атаған.