Әлемде үлкен инфляция болуы мүмкін — сарапшы
Планетада орын алған климаттық апаттар әлемдік экономикаға азық-түлік инфляциясын одан әрі жеделдетуге мүмкіндік береді, бұл 10 жылда рекордтық көрсеткішке айналды. Еуропадағы су тасқыны, Оңтүстік Америкадағы суық ауа райы, Канада мен АҚШ-тағы құрғақшылық дақылдардың құлдырауына және негізгі азық-түлік тауарларының бағасының жоғарылауына қауіп төндіреді.
ФАО-ның (ФАО — БҰҰ-ның азық-түлік және ауыл шаруашылық ұйымы) азық-түлік бағаларының индексі 2020 жылдың мамырынан 2021 жылдың мамырына дейін үздіксіз өсіп отырды және маусым айындағы жағдай бойынша өткен жылғы көрсеткіштерден 33,9 % жоғары болды.
Дәнді дақылдар жылдағыдан 33,8 %-ға өсті, жүгерінің әлемдік бағасы 72 %-дан көтеріліп, 2013 жылдан бастап ең жоғары деңгейге жетті, ал бидай 31 %-дан өсті. Өсімдік майларының құны өткен жылмен салыстырғанда 82 %-ға өсті, сүт өнімдері индексі 22 %-ке, ет 15,8 %-ке, қант 58 %-ке өсті.
Маусымда ФАО индексі бір жыл ішінде бірінші рет төмендей бастағанымен (үштен біріне көтерілгеннен кейін 2,5 % төмендеді), азық-түлік өндіруші елдердегі ауа райының күрт өзгеруіне байланысты жеңілдік қысқа мерзімді болуы мүмкін.
Азық-түлік инфляциясы — революцияның қазаны: 2010 жылдың басында әлемдік бағалардың салыстырмалы түрде секіруі Таяу Шығыста «Араб көктемі» деп аталатын толқуды тудырды. Экономикасы әлсіз елдер қатты зардап шегеді, мұнда халықтың табысы төмен, ал үй бюджеттерінде азық-түлікке жұмсалатын шығындардың үлесі максималды болады, деді Rabobank-тың сарапшысы Майкл Эвери.
Ең нашар, гипотетикалық жағдайда, әлем кедей мемлекеттердегі аштық мәселесін күрт ушықтыра отырып, «библиялық пропорциялардағы» инфляцияны алуы мүмкін», — деді ол. Құрғақшылық пен басқа да ауа-райының құбылыстарынан басқа, пандемиядан айықпаған жеткізілім тізбегіндегі үзілістер өз зардаптарын тигізуде. БҰҰ мәліметтері бойынша, 2020 жылдың соңында әлемде 768 миллион адам аштықтан өлді, оның үштен екісі Сахараның оңтүстігінде (264 миллион адам) және Оңтүстік Азияның (305 миллион) тұрғындары.
Керімсал Жұбатқанов, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты
