АЛАҢ БОЛМА АРТЫҢА | «Айқын» газеті

Астанада өткен азаматтық форумда Нұрсұлтан Назарбаев «Мемлекет пен қоғам арасында ашық диалог орнатудың қажет
екенін мен әрбір Жолдауымда айтып келе жатырмын. Басты мақсаты­мыз – азаматтарымыз саналы болып, мәртебесі жоғары, дамыған қоғам құру. Еліміздің бірлігі мен тұрақтылығы үшін жұмыла еңбек етсек, барлық міндеттерді жүзеге асырамыз, өркендеген, өскен 30 елдің қатарына кіреміз. Сол елдердей сауатты боламыз деген сөз. Мәдениет сондай болады деген сөз. Бұл форум азаматтық секторға серпін беріп, азаматтық қоғамның одан ары дамуына үлкен жол сілтейді деп сенемін», – деп түйіндеді Елбасы.

Қазақстанда 22 мың үкіметтік емес ұйым тіркелген. Дамыған елдерде негізгі тірліктің көбі осындай ұйымдардың иығына артылған. Бізде үкіметтік емес ұйымдарда жұмыс іс­тейтін адам саны небәрі 0,3 пайызды құрайды.
Мемлекет басшысы «алдымен – эко­номика, сосын – саясат» деген ұста­нымды ұстанды. Бұл күнде экономика нығайды. Енді Елбасының «сосын саясат» деген бағытына жеткендейміз. Елбасының «Рухани жаңғыру» және «Ұлы даланың жеті қыры» мақала­сындағы тұжы­рым­дар аза­мат­тардың тікелей араласуынсыз шешілмейді.
Президент есті қазаққа жетесіне жете­тіндей сөз айтты. «Қазақстанда жетімдер үйі болмауы тиіс!». «Аналар үйі» жанынан баланы асырап алуға жәрдемдесетін үкіметтік емес Ұлттық агенттік құруға қолдау білдіруіңізді сұраймыз. Жетімдер санын тезірек қысқарту үшін, балалар үйінің жұмыс жүйесін реформалауды бастау керек», – деген өтінішке қатысты жауап осындай. Қазақстанда бала асырауға жәрдем­десетін 12 шетелдік агенттік бар. Осы уақытқа дейін қаншама қазақтың баласы жанары жәудіреп шетел асып кетті. Жетімдерді асырап алғысы келетін қа­зақстандық ұйымдарға мұндай агенттік ашуға рұқсат берілмейді.
Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев «Соңғы үш жылда 24-ін қыс­қарттық, 122-сі қалды. Жыл сайын балалар саны 1-1,5 мыңға азайып келеді. Қазір 7 мың болды. Енді бұл процесс жылдамдай түседі. Өйткені Балалар үйінде негізінен үлкен жастағы балалар ғана қалды. Олар түлеп ке­теді. Біз патронат отбасы механизмін жасай­мыз. Отбасы баланы алады, ақшасын мемлекет төлеп отырады. Процесс жылдам­дайды. Біздің ойымызша, 2 жылдан кейін 3-3,5 мың бала қалады. Сол кезде осы саланы толығымен үкіметтік емес секторға беруге болады. Ал бала асыраумен айналысатын агенттіктер мәселесін қарастырамыз. Деген­мен соңғы үш жылда бірде-бір бала шетелге шыққан жоқ, барлығы осында асырап алынды», – деді.
Мемлекет басшысы «Жетімдер үйі мен қарт­тар үйін біріктіру туралы ұсыныстар бар. Олар күнделікті балалар тәрбиесімен ай­налысатын болады. Бәлкім осы нұсқаны қарастырып көру керек шығар», — деген ой тастады. «Мейірім» дейтін қарапайым ұғым жоғалып бара жатқан қазіргі заманда бұл да керек сияқты.
Президент аяқ-қолы сау, он екі мүшесі бүтін замандастарымыздың өмірден түңіліп жүретініне қынжылыс білдірді. «Үнемі өмір­ге лағнет айтып жүреміз: бірде мынау, енді бір­де екіншісі жетпей жатады. Егер өмірден түңіліп кетсең, ауруханаларды, тіпті болмай жат­са, зират басына бар. Сол жерде жатқан жан­дар­дың жағдайы саған қарағанда әлдеқайда қиын. Қол-аяғымыз сау болса да, кішкене сүрін­сек, өмірден түңіліп кетеміз. Өмірде бар­лы­ғы да мүмкін – өзіңді қолға алып, жұмыс іс­теуге мәжбүрле. Бар мәселе осыда. Сондай-ақ жастарды да осы нәрсеге үйретуіміз қажет», – деді. Расында, қазіргі жас ұрпақ тумай жа­тып, өмірден түңілгіш. Жас ақындар өмірді сүюдің орнына, өмірден баз кешуге бейім. Қазақстандағы суицид көр­сеткішінің көбеюіне осындай зарлы сарын да әсер ететіндей…
Әр азамат артына алаң болмайтындай жағдайда өмір сүрсе, бір ғанибет емес пе?!.

Нұртөре ЖҮСІП