Африканың үш мемлекеті су үшін соғыс алдында тұр

Африкада су туралы үлкен қарулы қақтығыс өршіп тұр. АҚШ-ның қамқорлығымен Судан, Египет және Эфиопия арасындағы су электр станцияларын салу жөніндегі келіссөздер сәтсіз аяқталды.

Гидроэлектростанциясын салу жөніндегі келіссөздер барысында Эфиопия Египет пен Суданның су тапшылығы көптеген жылдар бойына егіннің шығуына әкелуі мүмкін дәлелдерін қабылдамады. Егер елдер жақын арада ымыраға келмесе, су тапшылығы Африкада қарулы қақтығыстардың басталуына әкелуі мүмкін.

«Эфиопия билігі қабылдаған құжат АҚШ пен Дүниежүзілік банктің делдалдығы арқылы бұрын келісілген ережелер мен қағидалардан шығады. Мұндай тәсіл бүкіл аймақтағы жағдайға әсер етуі мүмкін», — делінген Египеттің Су министрлігінің хабарламасында.

Көгілдір Ніл өзенінің жағасында Эфиопияның үлкен қайта дамбасының құрылысы (басқа атау — Хидаза), Нілдің оң жағалауы, 2012 жылы басталған. Қиындық — бұл Мысыр мен Судан аумақтарына әсер етеді.. Электр станциясының қуаты 6,45 ГВт құрайды. Эфиопия билігі Африкадағы ең ірі гидроэлектростанцияны толтыруды 2020 жылдың шілдесінде бастайды. Бұл үшін шамамен 74 км³ су қажет болады.

Эфиопия резервуарды тез толтыруды талап етеді — бұл үшін елге бар болғаны 3 жыл қажет болады. Мысыр мен Судан бұған қарсы — гидроэнергетика саласындағы сарапшылардың пікірінше, бұл барлық үш елде де құрғақшылыққа әкеледі.

Олардың пікірінше, резервуар кем дегенде он жыл ішінде біртіндеп толтырылуы керек. Бәрінен бұрын, резервуардың тез толтырылуына байланысты Мысыр жерлері зардап шегуі мүмкін. Мамандардың пікірінше, ел билігі Африкадағы ең ірі гидроэлектростанцияның құрылысын тоқтата алмайды.

Шындығында, бұл сөзсіз қарулы қақтығыстың басталуына әкеледі және халықаралық қауымдастық мұндай нәтиженің алдын алу үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды. Алайда, Африка елдері арасындағы соғыс басталуы үшін алғышарттар қазір бар.

Судан билігі Египетке өз аумағында әскери база орналастыруға рұқсат берді. Мысыр әскерлері Каирдің кез-келген бұйрығын орындауға дайын болады. Бұған жауап ретінде Эфиопия бөгеттің жақын маңында Ресейдің S-300PMU1, Pantsir-C1  және S-125M1 әуе қорғаныс жүйелерін орналастырды.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты