Қазақша реферат: Туризм түрлері және қызмет көрсету формалары

Халықаралық туризм келу және шығу туризмі болып бөлінеді. Шығу туризмі — тұрғылықты бір аймақта тұратын тұлғаның басқа елге саяхатқа шығуы, кету туризмі — басқа елде тұрғылықты тұратын тұлғаның аймақ бойынша саяхаты. Туризм өзінің ішкі ұйымдық сипаты бойынша жоспарлы және өзіндік болып бөлінеді. Жоспарлы туризм — туризмді ұйымдастырушы, яғни туризм саласындағы кәсіпорындар ұйымдастырушылық негізде әзірлейтін және жүзеге асыратын туризмнің барлық түрі. Жоспарлы туризм мемлекеттік заңдық және нормативтік актілермен реттеледі. Ол жаппай туризмнің әлемдік индустриясының негізін құрайды.
Өзіндік туризм — туристердің белсенді қозғалу қимылдарын қолдана отырып іске асыратын саяхаты. Сонымен қатар туристік қызметтің мамаңдандырылған және элеуметтік туризм, таймшер, альтернативті туризм деген түрлері бар. Таймшер — «уақытты бөлу» — туристік бизнесте белгілі бір уақыт ішінде пайдалана отырып ақша салымымен бірге жылжы-майтын мүлікті қатар иелену. Негізінен таймшер «демалыстағы мүлік» деп аталып, он жылға дейін жэне одан да шексіз уақытқа қолданылады. Әдетте 4-6 адамға есептеледі. Қолдану уақыты апта-мен өлшенеді, олар үш «түске»: қызыл — маусымдық, ең қымбаты жэне эйгілісі, ақ — маусымаралық және көгілдір — маусымдық емес жэне маусым бойынша сүраныс динамикасын көрсетеді. Иемденуші өз сатып алған апартаменттерінде демала алады не-месе «түсіне» сэйкес демалыс орнын ауыстыра алады. Сонда қызыл түс қызыл түске ауысады, ақ және көгілдір — түтынушының қалауы бойынша, ақ — тек аққа немесе көгілдірге, көгілдір — тек сәйкесінше көгілдірге ғана. Қосымша аймақтарды да ауыстыруға болады. Жэне де супер эйгілі жэне беделді аймақ демалыс уақытын үзарта отырып беделдірек орынға ауыстырылады.
Мамандандырылған туризм термині орынның өзіндік ерек-шелігін зерттеу, жеке тэжірибе жинау, сңорттық нормативтерді тапсыру мақсатында арнайы турларды сатып алып белсенді де-малатын туристерге қолданылады. Мамандандырылған тур аясында барған жердің мэдениетін, табиғатын зерттеумен, сондай-ақ саяхаттаушылардың кәсіби және әр түрлі спорттық-туристік қызығушылықтарымен, қауіпсіздік ережесін міндетті түрде сақтаумен байланысты мәселелерге ерекше көңіл белінеді. Қазақтандық тэжірибеде — бұл өзіндік жэне спорттық туризм.
Халықаралық тәжірибеде мамандандырылған туризмнің келесі түрлері ажыратылады: шытырман оқиғалы — «болар-болмас» жэне «қатты», экотуризм, этникалық-ностальгиялық, ауылдық, фермерлік, спорттық, балалық-жасөспірімдік.
Қазіргі уақытта ақпараттық желілердің дамуына байланысты альтернативтік туризм орын алды, мүнда саяхатты үйымдастыру-шы туроператор емес, жарнама материалдарын пайдаланатын жекелеген туристік қызметтердің жэне осы қызметке ақпараттық желілер арқылы тапсырыс беретін туристің, саяхаттаушының өзі болып табылады.
Саяхаттың басты мақсатына байланысты келесі турларды бөліп көрсетуге болады:
— демалуға немесе қанағаттануға арналған турлар. Бұл демалыс пен туризмнің көп жэне жаппай тараған түрі;
— демалыс жэне сауықтыру мақсатында шипажайларға турлар. Сауықтыру және емдеу мақсатындағы тур — health & fintess tour or resort tour. Курорттық аймақтағы минералдардағы, емдік сулардағы, емдік балшықтардағы spa немесе health spas — санаторийлер, емдік-сауықтыру мекемелері. Көбінесе — бүл емдік-минералдық сулары бар курорттар (жақын жерде минералдық көздердің бар болуы); минералды суды ішуге жэне ваннаны қабылдауға мүмкіншілігі бар отельдер, кемпингтердегі сауықтыру орталықтары;
— сергуге арналған турлар. Тур бағдарламасы белгілі бір мөлшерде туристің қосымша қызметті пайдалануына көзделген. Туристке көмекті оның қалауы бойынша туризм сала-сындағы сергіту индустриясы көрсетеді. Бүл — белсенді ойындар кешені (гольф, крикет, кегли), атқа міну, аттракциондарға бару (тематикалық парктер, мысалы Диснейленд, дельфинарий, жану-арлар саябағы), мейрамхана, дансингтер, дискоклубтар, дүкендер, казинолар. Туризм тэжірибесінде серігудің белгілі 100 түрі кеңінен қолданылады;
— жарнамалық таныстыру сапары. Жарнамалық сапарга маршрутты егжей-тегжей зерттеп, оның жагдайымен танысу үшін көбінесе туржетекшілер мен туроператорлар немесе туристік агенттіктер жіберіледі. Олар бүкіл бағытты аралап шығып, өмір сүру жағдайын, экскурсия бағдарламасын, тамақтану ерекшелігін, мәдени жэне ойын-сауық бағдарламаларын нақтылайды. Олар жергілікті жағдай, салт-дәс-түр, медициналық жэне сақтандыру қызметі, криминалдық жағдай туралы егжей-тегжей мэліметтер алады. Белгіленген тэртіп бой-ынша таныстыру сапарына айтарлықтай жеңілдіктер беріледі немесе мүндай сапарды толығымен қабылдаушы компаниялар төлейді. Туристік қызметті белсенді қолдайтын көптеген мемле-кеттер мемлекеттік бюджеттен таныстыру сапарларына қаржылай жэрдем бөледі;
— экскурсиялық-танымдық туризм — турис-тік қонақжайлықпен таныстыру мақсатында жүзеге асырылатын тур. Мүндай туристік қызығушылық объектілері — мүражайлар, ескерткіштер, эдемі қалалық ландшафттар. Танымдық турдың негізі — қалаларды көрудің бай экскурсиялық бағдарламасы жэне оның қонақжайлылығы, архитектурасы, шіркеулер жэне мэдени объектілер, мүражайлар, табиғи объектілер мен қүбылыстардың ерекшелігі, дүкендерді аралауға бос уақыттар қарастырылған. Өңірді немесе бүкіл елді түрлі, климаттық аймақтарды түрлі көлік түрлерімен аралау туристерді қызықтырады;
— ауылдық туризм. Қазіргі уақытта кэсіби туристік бизнесте қызметтің табысты түрі ретінде ауылдық туризм элемдік нарықта берік орын алады. Ауылдық туризмді ынталандыру — табиғатпен оңашада болу, таза ауа, тамақтануға арналған экологиялық таза өнімдер, күнделікті жағдайды өзгерту, өмір мэдениеті мен тэртібі, ауыл шаруашылық жүмыстарына қатыса алу мүмкіндігі, жеміс-жидектер жинау, арзан демалыс түрі. кешені (гольф, крикет, кегли), атқа міну, аттракциондарға бару (тематикалық парктер, мысалы Диснейленд, дельфинарий, жану-арлар саябағы), мейрамхана, дансингтер, дискоклубтар, дүкендер, казинолар. Туризм тэжірибесінде серігудің белгілі 100 түрі кеңінен қолданылады;
— жарнамалық таныстыру сапары. Жарнамалық сапарга маршрутты егжей-тегжей зерттеп, оның жагдайымен танысу үшін көбінесе туржетекшілер мен туроператорлар немесе туристік агенттіктер жіберіледі. Олар бүкіл бағытты аралап шығып, өмір сүру жағдайын, экскурсия бағдарламасын, тамақтану ерекшелігін, мәдени жэне ойын-сауық бағдарламаларын нақтылайды. Олар жергілікті жағдай, салт-дәс-түр, медициналық жэне сақтандыру қызметі, криминалдық жағдай туралы егжей-тегжей мэліметтер алады. Белгіленген тэртіп бой-ынша таныстыру сапарына айтарлықтай жеңілдіктер беріледі немесе мүндай сапарды толығымен қабылдаушы компаниялар төлейді. Туристік қызметті белсенді қолдайтын көптеген мемле-кеттер мемлекеттік бюджеттен таныстыру сапарларына қаржылай жэрдем бөледі;
— экскурсиялық-танымдық туризм — турис-тік қонақжайлықпен таныстыру мақсатында жүзеге асырылатын тур. Мүндай туристік қызығушылық объектілері — мүражайлар, ескерткіштер, эдемі қалалық ландшафттар. Танымдық турдың негізі — қалаларды көрудің бай экскурсиялық бағдарламасы жэне оның қонақжайлылығы, архитектурасы, шіркеулер жэне мэдени объектілер, мүражайлар, табиғи объектілер мен қүбылыстардың ерекшелігі, дүкендерді аралауға бос уақыттар қарастырылған. Өңірді немесе бүкіл елді түрлі, климаттық аймақтарды түрлі көлік түрлерімен аралау туристерді қызықтырады;
— ауылдық туризм. Қазіргі уақытта кэсіби туристік бизнесте қызметтің табысты түрі ретінде ауылдық туризм элемдік нарықта берік орын алады. Ауылдық туризмді ынталандыру — табиғатпен оңашада болу, таза ауа, тамақтануға арналған экологиялық таза өнімдер, күнделікті жағдайды өзгерту, өмір мэдениеті мен тэртібі, ауыл шаруашылық жүмыстарына қатыса алу мүмкіндігі, жеміс-жидектер жинау, арзан демалыс түрі.
— каникулдар мен демалыс күндері немесе демалыстың басқа кезеңі. Сенбі ~ апта күніндегі демалыс күні. Бүл дэстүр көптеген мыңжылдықтар бойы эр түрлі мэдениет пен діндерде сақталып келді. Христиандарда б.з.д. IV га-сырда екі демалыс күні болған. V гасырда тек жексенбі күнді гана демалыс күн етіп қалдырды. Екі демалыс күнін XX ғасырдың аяғында жүмысшылар әкелді. Бүл туристік фирмалар үшін күңде-лікті жүмысты қамтамасыз етті, өйткені демалыс күндердің туры кең тараған және туристер мен экскурсанттардың жогары санын қам-тиды. Кең таралганы каникулдар мен мейрам күндеріндегі турлар;
— эдемі тау массивтеріне бару, тауларда серуендеу, тамаша ландшафттарды, күннің шығуы мен батуын қызықтау, Гранд Каньон (АҚШ);
— туристерді қызықтыратын керемет ландшафттар, тас саусақты шөлейттер (Перс, Австралия), алып тау сарқырамалары (Ниагара, Игуасу, Виктория). Арнайы туристер үшін айнала-ны қызықтауга арналған алаңдар мен бекіністер, көру дүрбілері қойылған;
— сафари — аңшылыққа арналған тур, балық аулау, табиғатқа шығу, қорықтарды аралау, жануарларды бақылау, суретке түсіру, Кения жэне ОАР үлттық саябақтарына бару жэне табиғи жағдайда жануарларды көру;
— экотуризм — туризмнің жаңа саласы, қоршаған ортаға минималды әсерін тигізетін туризм. Экотурлар бағдарламасы экологиялық таза аймақтарга, табиғи қорлар мен қорықтарға баруды іске асырады. Сазды жерлерге саяхатқа шығу экотуризмге жатады. Осындай жағдайларға байланысты экология бойынша семинарлар, қогаммен кездесу жэне басқа да іс-шаралар жүргізіледі.