Қайып Айнабеков | өмірбаяны

0

Қайып Айнабеков (1885–1955) — 18 мамырда Қарағанды облысы, Нұра ауданы, Көбетай ауылында туған. Халық ақыны. Бала жасынан жетім қалып, нағашысының қолында тәрбиеленеді. Орталық Қазақстандағы ауылды жаңа шаруашылық саласына жұмылдыру жұмысына белсене қатысып, кеңес, шаруашылық, ағарту саласында қызмет істеген. 

1921 жылы Орынборда өткен Кеңестердің Бүкілқазақстандық ІІ съезіне делегат болды. 

1923 жылы Мәскеуде өткен Бүкілодақтық этнографиялық көрмеге қатысып, қобызда ойнап, ән айтады. Сол жолы белгілі музыка жинаушы А.В.Затаевич одан «Сұлушаш», «Қоскөтерме», «Әупілдек», «Назқоңыр», «Жеңеше» сияқты халық әндерін жазып алады. Он бес жасынан өлең шығарады. 

1929 жылдан өмірінің соңына дейін Қарағанды қаласында тұрып, кеншілер мен жұмысшылар еңбегін шығармаларына арқау етті. 

1943 жылы Қарағандыда өткен облыстық ақындар айтысын бастаушылардың бірі болды. Ілияс Манкинмен, Сәби Әзденбаевпен, Көшен Елеуовпен айтысты. Отан қорғауға шақырған патриоттық жырлар шығарып, қас батырларға арналған «Әбдірдің Нүркені», «Ер Төлеген» толғауларын өмірге әкелді. Өз жанынан эпикалық дастандар да шығарды. Бұрынғы қазақ тұрмыстіршілігі мен әйел теңдігін баяндайтын «Қолаң», 1916 жылғы ұлтазаттық көтерілісіне арналған «Амангелді» дастандарын жазды. Өлеңдері, дастандары мен айтыстары халық ақындарының жинақтарында, 1958 жылы Мәскеуде орыс тілінде жарық көрген қазақ поэзиясының антологиясында жарияланды. Бірнеше рет Қарағанды облыстық, қалалық кеңестеріне депутат болып сайланды. Таңдаулы шығармаларының жинағы үш рет жеке жарық көрді.

 

1941–1945 жж. Отан соғысы кезіндегі қажырлы еңбегі үшін» медалімен марапатталған. 

 

Шығармалары: Қырдың қызыл гүлдері. Өлеңдер. Қызылорда, 1928; Өлеңдер. А.,1951; Аманкелді. Дастан. А.,1951; Өлеңдер. А.,1954; Шығармалар. Өлең, дастандар. А.,1955.