Бұқым Қайранбайұлы | өмірбаяны

Қаңлы Бұқым Қайранбайұлы біздің заманымыздың 1254 жылы туып, 1300 жылы қайтыс болған ақын. Ол да бала күнінен қытайша тәлім-тәрбие алған. Өз шығармаларын қытай тілінде жазған. Қаңлы Бығым Қарлығашұлы Қайырбектегі, ол кейде қытайша Шы-Йуң деп те аталған. Бығым Батыс өңіріндегі қаңлы тайпасының ақсүйегі. Ол 16 жасында оқудың соңына түсіп, Хұбылай қағанның алқауына ие болды. 1279 жылы қаған қызметіне жіберіледі. Ол алты жылдан кейін Орда қызметіне қайта оралып, 1285 жылдан бастап, қағанат жұмысын шаңшу (министр) міндетінде орындайды. Оның істеген басқа игілікті істері жөнінде мағлұмат көп сақталмаған. Деректе: «Бұғымның «Сы Чау» («Ордадан кету») атты күйі сақталған» деп көрсетеді (деректі аударған Қайрат Ғабитхан).

Ақынның Бұқымның «Умашан бас­тауынан өткенде» деген өлеңі былай басталады:

Кәусар бұлақ бастаудың суы тұнық,

Сусындайды жолаушы бетін жуып.

Баяндайды ол жүргінші халайыққа,

Әлмисақтан бергіні тарих қуып.