Қанағаты жоқ Бозымбаевтар қағанаты

Саясат әлеміндегі Қанат Бозымбаевтың жұлдызы жанып тұр. Ол 2022 жылдың 11 маусымында жаңа қызметке ауысуына байланысты Алматы облысының әкімі қызметінен кетті. Бірақ арада екі ай өтсе де, әлі күнге дейін Бозымбаевтың қайда жұмыс істейтіні туралы ақпарат жоқ.  Orda.kz редакциясы президенттің бұрынғы көмекшісі мен кейбір облыстардың бұрынғы басшысының жағдайын толықтай зерттеді.

Қанат Бозымбаевтың мемлекеттік қызметтегі жолы 1994 жылы Алматы қаласы әкімінің көмекшісі қызметінен басталды.  Ол 30 жылға жуық «KEGOC» АҚ-да, үш жарым жылдан астам энергетика министрі, президенттің көмекшісі, Жамбыл, Павлодар және Алматы облыстарының әкімі қызметтерін атқарған.

Дәл Қанат Бозымбаевтың тұсында Теңіз, Қашаған және Қарашығанақта кеңейту жобалары басталды, Атырау, Павлодар және Шымкенттегі үш мұнай өңдеу зауытын және  Қазақстанның оңтүстігінен орталығына қарайтын Сарыарқа газ құбырының жаңғырту жұмысының бірінші кезеңі аяқталды.

Қанат Бозымбаев мемлекеттік қызметке бизнес арқылы келгенін, сондықтан ақшаға байланысты мәселе болмайтынын үнемі айтып отыратын.  Ол Павлодар облысының әкімі болған тұста қымбат костюмдері мен Louis Vuitton фирмасының құны шамамен 3 мың доллар тұратын сөмкесі үшін «Сән патшасы» атанған.

Бозымбаевтың айтуынша, ол костюмдерді Жамбыл облысын басқарған кезде сатып алған.

Зорлау оқиғасы және әскерге кету

Қанат Бозымбаевқа Павлодар облысы әкімінің резиденциясында Анфиса Х. қызды зорлады деген айып тағылды. Әлі күнге дейін сол үшін оны әлдекімдер бопсалап келеді. Оқиға 2014 жылы болған.  Оқиғаға экс-басшысының ұлы Дәурен Алдаберген куәгер болды. Тараптар татуласқаннан кейін қылмыстық іс тоқтатылды.

2015 жылдың басында «Версия» газетінің редакторы Ярослав Голышкин жәбірленушімен сұхбатты жазып алып, онда ол Бозымбаевтың ұлы куәгер емес, зорлық-зомбылыққа қатысушы екенін жариялады. Осы видео арқылы Голышкин сол кездегі облыс басшысына барып, 500 мың доллар сұраған.  Бірінші траншта экс-әкім 50 мың доллар аударып, екінші траншты аудару кезінде бопсалаушыларды ұстап берген.

Қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты төрт күдіктінің барлығына әртүрлі мерзімге қамау туралы үкім шығарды:

1.Павлодар облысы әкімінің орынбасары Асқар Бахралиновты — 10 жылға бас бостандығынан айыруға;

2. Ярослав Голышкин, «Версия» газетінің редакторы, қатаң режимдегі колонияда 8 жылға;

3. Полиция майоры Фархад Әлиясовты – 3,6 жылға бас бостандығынан айыруға үкім;

4. Жұмыссыз Нұржан Сүлейменовке – 7 жылға бас бостандығын шектеу туралы сот үкісі шығарылды.

Бұл оқиға қисынды аяқталмай жатып-ақ, 2015 жылдың күзінде Дәурен Алдаберген әскерге шақырылды.  Көпшілік Бозымбаев баласын өсек-аяңнан құтқару үшін әскерге жібермек деген ойға келді.

Қарасу көлін тазарту бойынша қылмыстық іс қозғау

2018 жылы Энергетика министрінің үш орынбасары бірден қамауға алынды: Анатолий Шкарупа, Ғани Сәдібеков және Бақытжан Жақсалиев.  Біріншісі, тергеушілердің айтуынша, 2015-2017 жылдары Саран қаласының әкімі болып тұрғанда жемқорлықпен айналысқан.  Оған 215 миллион теңгені иемденіп, жымқырды деген айып тағылды.  Қарағандының Қазыбекби аудандық соты 2021 жылдың 26 ​​қаңтарында Анатолий Шкарупаны ақтады.

Ғани Сәдібеков пен Бақытжан Жақсалиев Қарасу көлін тазарту кезінде ақша жымқырды деп айыпталған болатын. Сәдібеков 1 миллиард теңге бюджет ақшасын жымқырды, ал Жақсалиев мемлекетке 740 миллион теңге шығын келтірді деген күдікке ілінді.  Айта кетейік, күдіктілердің бірінің адвокаты Альмира Шайхин 2020 жылдың басында берген сұхбатында сот процесін экс-министр Қанат Бозымбаевтың беделін түсіру әрекетімен байланыстырды.

2021 жылдың 22 қазанында Нұр-Сұлтан қаласы Байқоңыр ауданының №2 соты Жақсалиев пен Сәдібековті кінәсіз деп тапты.  Сондай-ақ, Жан Нұрбеков, Дәурен Дуанбек, Бекзат Қадырберлин, Серік Жұмалинов, Берден Жәркенов және Нұрлан Ғарифолла ақталды.

Қанат Бозымбаев пен оның отбасының мүлкі туралы ақпаратты жинақтау өте қиын.  Оның ұлы мен немере қарындасының мұнай кәсіпорындарының мекенжайын оның әпкесі арқылы тапқан. Зәуре Бозымбаеваның жеке меншігінде Жетісу шағын ауданы Көшек батып көшесіндегі пәтер бар.  Соңғы мекенжайда бірнеше компания тіркелген.  Солардың бірі Дәурен Алдабергенге тиесілі.

Қанат Бозымбаевтың ұлы Дәурен Алдабергеннің мұнай бизнесі

Наурыздың 26-сы күні Orda.kz сайтының бас редакторы Гүлнар Бажкенова шолу жасады. Онда экс-президенттің күйеу баласы Тимур Құлыбаевтың мұнай компанияларын Қанат Бозымбаевқа қарасты кәсіпорындарға ауыстыру керек деген инсайдерлік ақпаратымен бөлісті.

Айта кетейік, Қанат Бозымбаевтың ұлы автокөлік бензинінің көтерме саудасымен айналысатын екі компанияға иелік етеді.  Екі ұйымды да белгілі  Максим Таранов басқарады, екеуі де 2021 жылдың 9 шілдесінде тіркелген.  Олар Алматы қаласы, Көшек батыр көшесі, 38 мекенжайында орналасқан.

» Максим Таранов мұнай-газ саласында 12 жылдан астам жұмыс істейді. Кәсіби еңбек жолын мұнай трейдері болып бастады. Мұнай өнімдері мен газды экспорттаумен айналысқан. Оның газдың ірі бөлшек сауда желісін басқару тәжірибесі бар. Петро Синтезде компания құрылғаннан бері жұмыс істейді», — делінген компанияның сайтында.  Бұл ретте кәсіпорынның құрылтайшысы туралы бір ауыз сөз айтылмаған.

«Достық Маркетинг»: бір жыл ішінде кәсіпорын 18 970 теңге салық төлеген.
Екінші ұйым әлдеқайда маңызды бизнес табыстарымен мақтана алады.  «LD Trading» ЖШС-ның өз сайты бар.  Ресми деректерге сүйенсек, кәсіпорын мұнай өнімдерін тікелей мұнай өңдеу және мұнай-химия зауыттарынан: Павлодар мұнай-химия зауытынан, Атырау мұнай өңдеу зауытынан және Шымкент мұнай өңдеу зауытынан алады.

Компания жүзеге асырады:

Бензин АИ-95

Бензин АИ-92

Жазғы дизельдік отын

реактивті отын

Жанармай

Битум

Пештің тұрмыстық отыны

кокс

Техникалық күкірт газы

Вакуумдық бензин

«Зауыттан мұнай өнімдерін сатып алушының резервуар паркінің аумағына тасымалдау герметикалық цистерналарда жүзеге асырылады, бұл мұнай өнімдерінің сапалық сипаттамаларының сақталуына кепілдік береді. Әр партия көлеміне қарамастан, сапа паспортын иеленеді», — делінген ұйымның хабарламасында.

Бұл өте тиімді бизнес саналады.  Тек 2022 жылдың бірінші жартыжылдығында LD Trading 4,7 миллиард теңге салық төледі.

Бозымбаевтың ұлының компаниясының клиенттері «Газпром Нефть-Қазақстан» ЖШС, «Гелиос» ЖШС, «Пегас» жанармай құю станциялары желісі, «Костанайнефтепродукт» ЖШС, «Новая АЗС» ЖШС, «Ойл» ЖШС, «Премиум Трейд» және «ПетроПрайм» ЖШС болып табылады.

Баталовтардың алкогольдік бизнесі және мүлікті жалға беру қызметі

Бозымбаевтың ұлы «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы президиумының төрағасы Райымбек Баталовтың отбасымен бірлескен кәсіппен айналысады.  «AlcoVito» ЖШС 2020 жылдың қыркүйек айының басында құрылған. Оның директоры болып Наиль Әнуарұлы Баталов сайланды, ол да Әнуар Райымбекұлы Баталов пен Дәурен Алдабергенмен бірге меншік иелерінің тізіміне енген.  Кәсіпорын Алматы қаласында, Желтоқсан, 160 мекенжайында тіркелген.

Компания көтерме және бөлшек саудамен, оның ішінде алкогольдік өнімдермен, сондай-ақ үй-жайларды жалға берумен және қосалқы жалға берумен айналысады.  Пайдалы кәсіп сияқты көрінгенімен, бірақ іс жүзінде кәсіпорын екі жылда 234 968 теңге ғана салық төлеген.

Алматыда аттас екі дүкен бар.  Бірінші «ALCOVITA» Достық даңғылы, 46 мекенжайында, екіншісі «Есентай сити» тұрғын үй кешенінде орналасқан.

Құрылтайшы Дәурен Алдарбергеннің жеке меншік жылжымайтын мүлікті жалға алып, басқаратын жалғыз компаниясы емес.  «Қара-А» ЖШС заңды мекенжайы бойынша орналасқан: Алматы қаласы, Достық даңғылы 168/2.  Ондағы директор Ғалымбек Әбділманов, ол да «Жамбыл ГЭС» ЖШС басқарады.  Дәурен Алдарберген 2017 жылдың сәуірінде кәсіпорынның иесі атанды, оған дейін серіктестік Амантай Әбдірахмановқа тиесілі болған.

Компанияның елордада филиалы бар.  Басшысы Ғалымбек Әбділмановтың әпкесі Тәнзила.  Кәсіпорын Нұр-Сұлтан қаласында, Достық, 5/2 үй мекенжайында тіркелген.  2020 жылдың қараша айының ортасында «Кара-А»-ны тіркеуге тыйым салынды.  Оны жеке сот орындаушысы Асхат Серғазин жүзеге асырды.

«Қара-А» өз иелеріне жақсы табыс әкеледі.  Биылғы жылдың бірінші жартыжылдығында олар 5,9 миллион теңге төлеуі тиіс.

Қанат Бозымбаевтың ұлында тағы бір «Sirius Minerals» кәсіпорны бар.  Компания 2021 жылдың қараша айының ортасында құрылды.  Ұйым тізгінін президенттік кадрлық резервтің өкілі Абзал Ерболғанов алды.  2020 жылдың ақпан айында «QazExpoCongress» ҰК» АҚ Экономика және бюджеттік жоспарлау департаментінің директоры болып тағайындалды, қазір ол жерде басқа адам басқарады. Компания ЭКСПО-2017 көрмесі аяқталған соң нысандарын эксплутациялау және пайдаланумен айналысады.

Атауына қарамастан, «Sirius Minerals» кең ауқымды өнімдерді көтерме сатушы болып табылады.

Жаңа үй, жаңа өмір: Бозымбаевтың ұлы Алматының жоғарғы бөлігіндегі жер теліміне ие

2017 жылдың қаңтарында Дәурен Алдаберген жылжымайтын мүлікке ие болды.  Ол Алматының Медеу ауданында Тәттімбет көшесінің бойында, Тереңқұр мен Кіші Алматы өзенінің жағалауынан үй сатып алған.

Өткен жылы Қанат Бозымбаевтың ұлы 10 гектар жерге жаңа ғимарат салу үшін бір қабатты жеке үйді бұзуға шешім қабылдады.

Бір жыл ішінде үй бұзылып, алаң тегістеліп, келесі нысанның құрылысына дайындалды.

Үйдің құрылысы аяқталғаннан кейін терезелерден қалаға, тауларға, жағалауларға  әдемі көрінісі ашылады.

Orda.kz редакциясы қазақ шенеуніктерінің бизнес империяларының құрылымының жай-жапсарын ашуды жалғастыруда.