Кремль және көршілер: жаңа стратегия

0

2020 жылы Ресейдің сыртқы саясатында жаңа тенденция пайда болды: Кремль көршілеріндегі — бұрынғы КСРО-ның басқа елдеріндегі саяси дағдарыстарды бақылап отырады, бірақ ол жерде болып жатқан оқиғаларға салыстырмалы түрде сақтықпен қарайды. Мүмкін, бұл Мәскеудің әдеттегі «ықпал ету аймағына» деген жаңа, прагматикалық көзқарасы салдарынан шығар. Посткеңестік кеңістіктегі жаппай тәртіпсіздіктер аясында, Кремль 2021 жылы тыныштыққа үміттеніп, өзінде шектеулі ресурстары бар көршілес елдерде өз ықпалын қалай сақтау керектігі туралы ойланса керек.

Кремль Ресейдің көршілеріндегі саяси дағдарыстарды бақылайды, бірақ салыстырмалы түрде реакция жасайды. Мүмкін бұған Мәскеудің геосаяси басымдықтарының өзгеруі және соған жету құралдары әсер етуі мүмкін, дейді мамандар. Мәскеу дәстүрлі түрде өзінің ықпал ету саласы деп атайтын аймақтағы неғұрлым прагматикалық саясатқа бейімділік танытады. «Ресей бұл қандай ықпал екенін басқаша түсіне бастады, бұл постмимперлық трансформацияның табиғи қадамы», — дейді саясаттанушы, сыртқы және қорғаныс саясаты кеңесінің жетекшісі Федор Лукьянов.

Посткеңестік кеңістіктегі өз мүдделерін қорғауға Кремльдің дайын екендігі — 2008 жылы Грузияға басып кіру және 2014 жылы украин дағдарысы, Ресей Крымды аннексиялап, Донбастағы сепаратистерді қолдау үшін әскер қолданған. Путин Ресейдің әлемдік аренадағы басты рөлін талап етеді және Батыстың ықпалына наразы. Ол саяси тұрақсыздық кезеңінде өзі басшылық етіп отырған мемлекеттердің ішкі істеріне араласпауға бірнеше рет шақырды. Кремль ешқашан өзінің геосаяси қағидаларынан ауытқымайды.

«Мәскеудің көзқарасы бойынша бұрынғы кеңестік республикалардың барлығы қазір өз алдына тәуелсіз мемлекеттер. Енді Ресей саясат пен эмоцияларға бөлек қарайды: ерекше қатынастар, жеңілдіктер жоқ», — дейді Дмитрий Тренин, Мәскеудегі Карнеги орталығының директоры.

Бұл жаңа тәсілдің артында қаржылық мәселелер тұруы мүмкін. Мәскеудің бастамасымен құрылған Еуразиялық экономикалық одақ 200 миллион бұрынғы КСРО азаматтарын қамтып, Еуропалық Одақпен бәсекеге түсуі керек еді. Алайда, терең интеграция орын алған жоқ — Ресей жобаны қаржыландыруды қысқартқаннан кейін және басқа мүшелер оның саяси негіздеріне алаңдаушылық білдірді.

Батыс санкцияларының Ресейдің ішкі және сыртқы саясатына әсері аз болды, бірақ COVID-19 пандемиясымен бірге олар Ресей экономикасына соққы берді, бұл Кремльді посткеңестік кеңістіктегі саясатын қайта қарауға мәжбүр етті, дейді Ресейдегі әскери және саяси стратегиялар бойынша сарапшы Ювал Вебер. Ол Джордж Буштың Вашингтондағы мемлекеттік қызмет колледжінде жұмыс істейді. Сайлаушыларын шоғырландыру үшін Ресейдің қолдауы туралы уәдесін қолданған бұрынғы кеңестік республикалардың басшылары бұл қолдау аяқталғаннан кейін қиындықтарға тап болды. Ресей сыртқы саясатта үнемдей бастады деп айтуға болады. «Егер сіз ақша жібермесеңіз, сіздің телефон қоңырауыңызға тез жауап берілмейді», — дейді Вебер.

Беларусиядағы саяси дағдарыс Ресей үшін, Таулы Қарабақтағы соғыс немесе Қырғызстандағы төңкеріс емес, Кремльге көбірек әсер етеді. 26 жыл бойы Лукашенконың ​​режимі көп жағдайда Ресейде Путин құрған жүйеге ұқсас: барлық билік Батысқа күдікпен қарайтын және кез-келген оппозицияны басып тастауға тырысатын президенттің қолында шоғырланған.

Керімсал Жұбатқанов