Желідегі қауіпсіздік

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: Мектеп: №39 М.Жұмабаев атындағы жом
School: 39 school named from M. Zhumabaev
Мұғалімнің аты – жөні : Султанбекова А.Р.
Teacher’s name: Sultambekova A.R.
Күні:
Date: Қатысқандар: Қатыспағандар:
Сынып: 8әгдежз
Grade: participants: up sent:

Сабақтың тақырыбы
Lesson’s topic
Статистикалық мәліметтер.Абсалютті және салыстырмалы сілтемелерді қолдану
Statistic data. Using absolute and relative linkers

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
Objectives which will be achieved in the lesson(link to lesson program)
8.2.2.2 абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді қолдану
8.2.2.2Use absolute and relative linkers
8.2.2.1 электронды кестеде есептерді шешу үшін мәліметтердің әр түрлі типі мен форматын қолдану
8.2.2.1Use different types and forms of data to solve problems in electronic table.

Сабақ мақсаты:
Lesson objectives:

Барлық оқушылар: Салыстырмалы, абсолютті және аралас сілтемелердің арасын ажырата білу
All members able to do: know different between relative, absolute and mixed linkers
Оқушылардың вариантаның басым бөлігі: Абсолюттік жиілігі мен салыстырмалы жиілігін таба алады.
Some members able to do: find relative and absolute linkers
Кейбір оқушылар: Абсолютті салыстырмалы және аралас сілтемелер түрлерімен таныстыру, игерту
Few members able to do: learn about absolute, relative, mixed linkers and use them

Бағалау критерийі
Evaluation criteria
* Нұсқаулықтың абсалютті және салыстырмалы жиіліктерін есептей алады.
Can find solution for absolute and relative frequency of instruction
* Статистикалық деректерді жинақтайды және оны кесте түрінде көрсетеді.
Collect statistic information and show it in the form of table
Редактор командаларымен жұмыс істей алады;
Can work with redactor’s instruction
Адрестерді дұрыс көрсетуді үйренеді
Learn to show address correctly
Кестені көркемдеу әдістерін меңгереді
Learn types of designing table
Сілтемелерді ажырата пайдалана біледі
Can use and define linkers

Тілдік мақсаттар:
Language objectives:
Абсолют, варианта, вариация, жиілік, пайыз.
Absolute , variation, frequency, percent, variant
Абсолют жиілік, салыстырмалы жиілік, жиілік кестесі, варианта, вариация анықтамасын біледі.
Know defining of the phrases such as absolute frequency, relative frequency, table of the frequency, variation.

Құндылықтарға баулу
Values
Жақсы қарым – қатынас орнату. Ынтымақтастық дағдысын қалыптастыру.
Create good interaction. Develop communicative skills.

Пәнаралық байланыс
Connection with other subjects
Физика, география
Physics, geography

Алдыңғы білім
Previous knowledge
Вариациялық қатар, варианта
Variation line, .

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
Ресурстар

Сабақтың басы
5 минут

І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалау .
Шаттық шеңбері
Шеңбер болып тұрайық жылы жүзбен
Бізге келсін, қуаныш нұр іздеген
Шуақ толған жанымыз, жүрегіміз
Үлгі алсын көрген жан мына бізден.

Электрондық кестеде сілтемелерді қолдана білу қабілеттерін тексеру
№
X
k
y1=x^3-1
y2=x^2+1
y=k*y1/y2

А1 ұяшығына кестенің тақырыбын жазыңыз:
Кестенің тақырыбы деген со кестенің бағаналар аты көрсетілген, жоғарғы қатары. Яғни есептің берілгені бойынша:
А1 ұяшығына № енгіземіз (кестенің бірінші бағанасының аты);
В1 ұяшығына Х енгіземіз (кестенің екінші бағанасының аты);
С1 ұяшығына k енгіземіз (кестенің үшінші бағанасының аты);
D1 ұяшығына y1=x^3-1 енгіземіз (кестенің төртінші бағанасының аты);
Е1 ұяшығына y2=x^2+1 енгіземіз (кестенің бесінші бағанасының аты);
F1 ұяшығына y=k*(y1/y2) енгіземіз (кестенің алтыншы бағанасының аты);
бағаналардың енін барлық жазулар көрініп тұратындай етіп өзгертіңіз.
Топқа бөлу:
Оқушыларды сандар арқылы екі топқа бөлеміз
І – топ Жұп сандар
ІІ – топ Тақ сандар
Фишбоун әдісін пайдаланы отырып талдау жасату

Әр топтың оқушылары Фишбоун әдісі бойынша проблемелық сұрақтарды шешу жолдары мен қорытынды шығарады талдау жасай отырып түсініп, өз ойларымен жазады, басқалары бағалайды
1 топ: Ұяшықтардың абсолют және салыстырмалы сілтемелері не үшін қолданады?
ІІтоп:Excel ұяшықтарындағы мәліметтердің орнын ауыстыру және олады көшіру операциялары қалай ерекшеленеді?
ІІІ топ:Excel дің аралас сілтемесінің мүмкіндіктері қандай?
Сәйкестендіру әдісімен жинақтау Мақсаты Бүгінгі сабақтан алған білімдерін жинақтап, ой елегінен өткізуді ұсыну.
Сілтеме түрі

Сілтеме типі

$A$9

Абсолютті сілтеме

A$9

Аралас сілтеме қатар бойынша

$A9

Аралас сілтеме баған бойынша

=F1+F5, =K1+K5

Саластырмалы сілтеме

A9

Қалыпты режим

1-деңгейлік тапсырма
Автоқосынды көмегімен бос ұяшықтарға көлденеңнен қосындыларын есептеу керек.

28
26
41

36
35
13

45
56
75

12
89
64

2-деңгейлік тапсырма
V=S/t формуласы бойынша жылдамдықты есепте.

S
120
590
78
1268

t
2
6
0,7
28

V

3-деңгейлік тапсырма
Мектеп асханасының бір күндік ас мәзірін жасаңдар
Тамақ
Саны
Бағасы, тг
Жалпы құны
% -пен көрсетілген пайданың үлесі

Самса
60
25

Нан
4
50

Сүт
12
150

Сәбіз салаты
60
10

Тәтті тоқаш
30
25

ІІ. Өткен сабақты пысықтау
“Конверт — сұрақ” әдісін қолдану.
Вариациялық қатар дегеніміз не?
Варианта дегеніміз не?
Бағалау критерийі
-Вариациялық қатарды біледі. -Варианта анықтамасын біледі

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Сандар

Конверт- сұрақ әдісі

Сабақтың ортасы
15 минут

10 минут

5 минут
Бізге вариациялық қатарда кейбір варианталар бірнеше рет қайталанған сандар берілді.
-12, -12, -11, -10 , -10, — 9, -7, -7, -6, -3, -3, 0, 0, 0.

Анықтама. Вариантаның қанша рет бақыланғанын көрсететін сан вариантаның абсолюттік жиілігі деп аталады.
Кестені толтыруды үйренейік
Варианта

-12
-11
-10
— 9
-7
-6
-3
0

Варианта ның
абсолюттік
жиілігі
2
1
2
1
2
1
2
3

Қарастырылып отырған мысалда барлығы 14 бақылау бар. Егер вариантаның абсалюттік жиілігін бақылаудың жалпы санына бөлсе, онда вариантаның салыстырмалы жиілігін аламыз.

Варианта лар
Х

29
27
26
25
24
22
21
20

Вариантаның абсолюттік жиілігі
N
4
4
5
6
4
4
2
1

Вариантаның салыстырмалы жиілігі

W

0,13

0,13

0,33

0,20

0,13

0,13

0,07

0,03

Вариантаның салыстырмалы жиілігін кейбір жағдайда пайыз арқылы жазылады.
Статистикалық мәліметтер жиілік кестесі арқылы беріледі.
Жиілік кестесінің қасиеттері:
Вариантаның абсолюттік жиілігінің қосындысының мәні бақылаудың жалпы санына тең;
салыстырмалы жиілігінің қосындысының мәні 1- ге тең.
Қарлы кесек ойыны арқылы екі топқа есептер беріледі.
І топ №1 есеп
2, 2, 3, 3, 3, 3, 4, 2, 3, 3, 2, 3, 2, 3, 2, 3, 2, 4, 3, 2, 2, 3, 2,4,5,2,3,3,2,4,3,2,3,4,3,3,2,3,5,3 стастикалық қатарын пайдаланып, вариациялық қатар жазыңдар. Варициялық қатарды қолданып 3, варианталардың абсолюттік және салыстырмалы жиіліктерін табыңдар
ІІ – топ №2 2, 2, 3, 3, 3, 3, 4, 2, 3, 3, 2, 3, 2, 3, 2, 3, 2, 4, 3, 2, 2, 3, 2,4,5,2,3,3,2,4,3,2,3,4,3,3,2,3,5,3 стастикалық қатарын пайдаланып, вариациялық қатар жазыңдар. Варициялық қатарды қолданып 4, варианталардың абсолюттік және салыстырмалы жиіліктерін табыңдар
Лото ойыны Кестені толтыру .
І – топ .№ 1 есеп
20,20,30,10,10,20,30,20,30,20 нәтижелерді қолданып, вариантаның абсолюттік жиілігін және салыстырмалы жиілігін табыңдар.
ІІ – топ №2 есеп
Солтүстік Қазақстан облысындағы 2016 жылдың шілде айындағы орташа ауа температурасының мәндері берілген. W Салыстырмалы жиілігін 0,01 дәлдікпен тауып, кестені толтырыңдар.
Варианталар

х

29
27
26
25
24
22
21
20

Вариантаның абсолюттік жиілігі
n
4
4
5
6
4
4
2
1

Вариантаның салыстырмалы жиілігі

W

0,13

0,13

0,33

0,20

0,13

0,13

0,07

0,03

Ортақ тапсырма №3 есеп
2, 2, 3, 3, 3, 3, 4, 2, 3, 3, 2, 3, 2, 3, 2, 3, 2, 4, 3, 2, 2, 3, 2,4,5,2,3,3,2,4,3,2,3,4,3,3,2,3,5,3 стастикалық қатарын пайдаланып, вариациялық қатар жазыңдар. Варициялық қатарды қолданып 3, 4 варианталардың абсолюттік және салыстырмалы жиіліктерін табыңдар.

Оқулық

Анықтамалар

Кестелер

Кестелер

Қарлы кесек ойыны
Оқулық
Үлестірмелі парақшалар

Кестелер

Сабақтың соңы
5 минут
Сұрақ – жауап әдісі арқылы
сұрақтар қойылады.
Mic. Excel бағдарламасында формуламен есептер шығару үшін алдына қандай таңба қоясың?
Формуламен есептегенде нәтижесін алу үшін қандай перне басу керек?
Барлық санды қосу үшін яғни суммасын шығару үшін, құрал-саймандар тақтасынан қандай белгішені басу керек?
Ұяшықтарды қалай кеңейтуге болады?
Формуланың жазу түрін интербелсенді тақтамен көрсет…
Формуламен жұмыс кезінде = таңбасы қандай жұмыс атқарады?
Mic.Excel бағдарламасының белсенді ұяшығын қалай табуға болады?
Mic. Excel бағдарламасындаfxбелгісі нені білдіреді?
Ұяшықтарды неге кеңейту керек?
Ауқымды ұяшық дегеніміз не?
Ұяшықтардың абсолют немесе салыстырмалы сілтемелері не үшін қолданылады?
Ұяшықтағы мәліметтерді қалай көшіруге болады?
Excel-де жаңа құжатты қалай құрамыз, сақтаймыз?
Excel ұяшықтарындағы мәліметтердің орнын қалай ауыстырады?
Көшіру операциялары қалай ерекшеленеді?
Вариантаның абсолют жиілігін қалай табамыз?
Вариантаның салыстырмалы жиілігін қалай табамыз?
Жиілік кестесін қалай құрамыз?
Сұрақ — жауап әдісі

Кері байланыс :
5 минут

Бас бармақ тәсілі

Саралау
Бағалау
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Оқушыларға берілген тапсырмаларды орындауда, вариантаның абсолюттік және салыстырмалы жиілікті табуды кестеге толтыра алады.

АКТ – ның пайдалануы техникасын, электр желілерінің қауіпсіздік ережесін сақтау

Сабақ бойынша рефлекция

Раздел долгосрочного плана: Технические характеристики
компьютера и сетей
Школа: 39

Дата:
ФИО учителя:
Султанбекова А

Класс: 8
Количество присутствующих:
Отсутствующих:

Тема урока
Измерение информации

Цели обучения, которые достигаются на данном уроке (ссылка на учебную программу)
8.2.1.1 – применять алфавитный и вероятностный подход при определении количества информации

Цели урока
применять алфавитный и вероятностный подход при определении количества информации

Критерии оценивания
Ученики могут:
определять информационный объем сообщения;
решать нестандартные задачи с использованием формул.

Языковые цели

Учащиеся умеют:
оперировать терминами алфавит, мощность алфавита;
использовать терминологию при решении и описании решений.

Привитие ценностей

Привитие ценностей осуществляется при выполнении индивидуального задания направленного на воспитание инициативных, креативных и творческих личностей.

Межпредметные связи
Связи с математикой при выполнении вычислений, использовании формул.

Предварительные знания

Уметь переводить из одной единицы измерения информации в другую.
Создавать формулы для вычислений в электронных таблицах.

Ход урока:

Запланированные этапы урока
Запланированная деятельность на уроке
Ресурсы

Начало урока
0-5

5-8
1. Актуализация знаний. Повторение материала
Учитель предлагает ученикам вспомнить сюжет мультфильма 38 попугаев и обсудить ответы на вопросы:
Как можно измерить количество информации?
Как измерили длину змеи герои мультфильма 38 попугаев?
2. Вызов
Учитель организовывает обсуждение проблемного вопроса:
От чего зависит количество информации?
Далее предлагает подсчитать информационный объем сообщения, заключенного в данном вопросе.
Целеполагание. Учитель совместно с учащимися определяет цель урока:
Применять алфавитный подход при определении количества информации

Презентация
Слайд 1-3

Середина урока
8-15

15-20

4. Объяснение учителя
Учитель объясняет учащимся, как измеряется объем информации, знакомит учащихся с новым понятием Алфавитный подход.
Алфавитный подход позволяет измерять количество информации в тексте (символьном сообщении), составленном из символов некоторого алфавита.
Учитель объясняет основную суть алфавитного подхода измерения информации:
Алфавитный подход удобен при подсчете количества информации, обрабатываемого техническими устройствами. Устройства не понимают содержательную сторону сообщений.
Компьютеры, принтеры, модемы работают не с самой информацией, а с ее представлением в виде сообщений.
Ученики знакомиться с понятием алфавит, а так же вместе с учителем обсуждают особенности двоичного кодирования и информационный вес символа:

Учащиеся делятся на группы по 3-4 человека. В группах учитель предлагает обсудить ответ на вопрос:
Сколько символов можно закодировать тремя битами?

Объяснение учителя: Что такое мощность алфавита? Формула мощности:
Число символов алфавита – это его мощность.
Формула определения количества информации:
N
Где N – мощность алфавита (количество символов )
b – количество бит (информационный вес символа)
В алфавите мощностью 256 можно поместить практически все необходимые символы. Такой алфавит называется достаточным.
Так как, 256 1 символ – 8 бит
Известно, что 8 бит равны 1 байт, 8 бит =1 байт
Вероятностный подход. Количество информации в случае различных вероятностей событий определяется по формуле Шеннона.

Презентация
Слайд 4-10

20-35
5. Закрепление
Задания для закрепления могут быть использованы в качестве формативного оценивания.
Ученики индивидуально решают следующие задачи.
1. Информационное сообщение объемом 300 бит содержит 100 символов. Какова мощность алфавита?
2. Мощность алфавита равна 64. Сколько Кб памяти потребуется, чтобы сохранить 128 страниц текста, содержащего в среднем 256 символов на каждой страницу?
3. Известно, что на каждой странице документа 128 строк, содержащих по 48 символов каждая. Сколько страниц в документе, если его информационный объём при условии, что каждый символ кодировался 2-байтовой кодировкой Unicode, составил 720 Кбайт?
Для закрепления учитель предлагает учащимся создать электронную таблицу с формулами для автоматизации вычислений для задания №3.
Дескрипторы:
определяет мощность алфавита
вычисляет количество символов на странице
вычисляет количество страниц в документе
Третье задание является дополнительным для тех, кто справился с заданиями раньше других (дифференцированное задание).
Учитель организовывает взаимопроверку решения задач. В процессе взаимопроверки учащиеся оказывают поддержку менее способным учащимся.
Презентация
Слайд 11-12

Конец урока
35-40
6. Рефлексия.
Учитель вместе с учениками обсуждает уровень достижимости поставленной в начале урока цели. Учитель опрашивает учащихся, что осталось непонятным, какой материал ученики бы хотели дополнительно изучить, рекомендует ресурсы для самостоятельного дополнительного изучения.

Дополнительные сведения

Дифференциация – каким образом Вы планируете оказать больше поддержки? Какие задачи Вы планируете поставить перед более способными учащимися?
Оценивание – как Вы планируете проверить уровень усвоения материала учащихся?
Здоровье и соблюдение техники безопасности.

На этапе закрепления учащимся предлагаются разноуровневые задания. Менее способным учащимся предлагается поддержка со стороны учителя или со стороны более способным учащихся.
Формативное оценивания проводится на этапе закрепления учебного материала (решения задач)
Соблюдение правил техники безопасности во время проведения взаимопроверки решения задач учащимися.

Поурочный план

Число:
Name:
Класс: 8
Grade
Сабақ
Lesson

№39 имени М. Жумабаева осш
School: primary school №39 named by M.Zhumabaev
Присутсвующие:
Participant’s number:
Отсутсвующие:
Upsent’s number:

Дата:
Ф.И.О. преподавателя: Султанбекова А.Р.

Класс: 8
Количество присутствующих:
Отсутствующие:

Тема урока:
Компьютерные сети

Цели обучения, которые достигаются на данном уроке (ссылка на учебную программу)
8.1.3.1 – определять пропускную способность сети

Цели урока
определять пропускную способность сети
решать задачи на определение пропускной способности

Критерии оценивания
Ученики могут:
определить пропускную способность канала;
решать задачи на пропускную способность.

Языковые цели
Учащиеся умеют:
оперировать терминами пропускная способность, канал связи;
использовать правильную терминологию при решении и описании решений.

Привитие ценности
Привитие ценностей осуществляется при выполнении индивидуального задания направленного на воспитание инициативных, креативных и творческих личностей.

Межпредметные связи
физика

Предварительные знания
Использование социальных средств, Internet-ресурсов и WWW для исследования (7 класс); организация и функционирование локальных вычислительных сетей (7 класс); виды информационных систем (7 класс).

Ход урока:

Запланированные этапы урока
Запланированная деятельность на уроке
Ресурсы

Начало урока
0-5
Активизация, целеполагание

Учитель показывает подготовленные картинки на презентации наводящие на определения темы урока.
По рисунку ученики определяют основное понятие урока – это СЕТЬ. После учитель задает наводящие вопросы для определения понятия компьютерной сети и его видов. Получив ответ от учеников, учитель знакомит учащихся с целями урока и темой урока.

Презентация
Слайд 1-6

Середина урока
6-19
Объяснение учителя.
Учитель объясняет основные определение компьютерной сети (теоретический блок 1)::
Учитель более подробно останавливается на локальной сети, на типах локальной сети.
Для закрепления изученного ученики просматривают видео.
После просмотра обсуждаются основные характеристики сети, а именно пропускная способность сети.
Объяснение учителя (теоретический блок 2):
Учитель показывает картинку для объяснения пропускной способности:
Пропускная способность сети аналогична количеству полос автотрассы. Количество полос автотрассы — это количество автомобилей, которые могут одновременно ехать по трассе. Трасса с восемью полосами может пропустить в четыре раза больше автомобилей, чем двухполосная. В этом примере автомобили и грузовики представляют собой данные.
Учащиеся знакомятся с формулой пропускной способности и решением задач:
Объём информации вычисляется по формуле
I = q * t,
где
t — время передачи
q — cкорость передачи данных.
По каналу передается 225 Кбайт информации со скоростью 14400 бит/с. Найдите время передачи.
I = 225 Кбайт = 225 * 1024*8 = 1843200 бит.
Найдём время t:
t = 1843200 бит / 14400 бит/с = 128 c. Ответ 128
Презентация. Слайд 7-10

Приложение 1
(слайд 11)

Приложение 2
Презентация. Слайд 12-17

20-36
Решение задач (парная работа).
Задания можно использовать для формативного оценивания.
Ученики выполняют задания в парах
Решение задач №2 выполняется учениками индивидуально, т.к. оно дифференцированное.
Презентация. Слайд 18-19

Конец урока
37-40
Рефлексия.
Обратная связь
Игра Продолжите фразу и передайте слово соседу.
Презентация
Слайд 20

Дополнительные сведения

Дифференциация – каким образом Вы планируете оказать больше поддержки? Какие задачи Вы планируете поставить перед более способными учащимися?
Оценивание – как Вы планируете проверить уровень усвоения материала учащихся?
Мета предметные связиЗдоровье и безопасностьСвязи с ИКТ. Связи с ценностями (воспит. элемент).

Дополнительная поддержка
Работа в группах – поддержка одноклассников.
Помощь учителя, если требуется.
Более способные учащиеся могут продемонстрировать аспекты своих решений, которые показались интересными/более сложными другим учащимся.
Ответы на вопросы и сеанс ответов.
Использование вопросов при выполнении главного задания, в процессе движения между группами.
Использовать обзорные вопросы, чтобы понимать результаты/успехи.
Попросите выбранные группы передать вам свои файлы для просмотра.
Использование формативного оценивания результатов индивидуальной, парной и групповой работы.
Напомнить о некоторых правилах техники безопасности при работе с компьютерной техникой.

Приложение 1. Теоретический блок 1
Компьютерная сеть – это система компьютеров, связанная каналами передачи информации.
Локальные вычислительные сети(ЛВС), абоненты которых сосредоточены на расстоянии 10 — 15 км. Такие сети объединяют компьютеры, размещенные внутри одного здания или в нескольких рядом расположенных зданиях.
Региональные сети, абоненты которых сосредоточены на расстоянии 10 — 100 км. К таким сетям относятся районные, городские и областные сети.
Глобальные сети, сосредоточенные на расстоянии 1000 и более километров. К таким сетям относятся сети, объединяющие города, области, районы, страны. Наиболее известные среди них — Internet, Fido, Sprint, Relcom.

Приложение 2. Теоретический блок 2

Скорость передачи информации (скорость информационного потока)— количество информации, передаваемое за единицу времени.
Основной характеристикой каналов передачи информации является их пропускная способность.
Пропускная способность канала— максимальная скорость передачи информации по каналу связи в единицу времени.

Мектеп:№ 39 М.Жұмабаев атындағы жом.
Мұғалімі:Султанбекова А.Р.
Пәні:Информатика
Сыныбы: 11

Сабақтың тақырыбы: Бағдарлама құрастыру
Сабақтың мақсаты:Білімділігі: Оқушыларға Паскаль программалау тілінің тармақталу операторлары туралы түсінік беру; теорияда алған білімдерін практикада пайдалана алуға үйрету.Дамытушылығы: Компьютерлік сауаттылыққа, бірлесе жұмыс жасауға, ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.Тәрбиелігі: Тармақталу операторларын пайдаланып, компьютерде есеп шығару дағдыларын қалыптастыру; логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.Сабақтың типі: аралас сабақСабақтың көрнекілігі: Электрондық оқулық 9 сынып, интерактивті тақта, тапсырмалар жазылған карточкалар, слайд.Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру.Оқушылармен амандасу. Сабаққа дайындығын тексеру.ІІ. Білімнің өзектілігі және білімдерін тексеру.Тест сұрақтары арқылы еске түсіріп, білімімізді тексеріп өтейік:Паскальда бағдарламаны орындау:а) compileә) runб) user screenв) file2. Меншіктеу операторы дұрыс жазылған:а) a:=z+5ә) a*x3+b:=0б) z:=z+1, 4в) a: b — sqr(4)3. integer типінің диапазоны неге тең:а) — 2147483648… +21474833647ә) — 32768… +32767б) — 127… + 127в) — 1. 7*10308… — 1. 7. 103084. Қабырғалары a, b, c үш санға тең үшбұрыштың болатындығын тексеретін дұрыс шартты көрсет:а) a b+c) or (b > a+c) or (c > b+a)б) a > b+cв) дұрыс жауабы жоқ5. Логикалық тип:а) integerә) stringб) booleanв) byte6. [F9] Borland Pascal — да қандай қызмет атқарады:а) бағдарламаны жабуә) сақтауб) орындаув) компиляциялау7. sqr(x) нені есептейді:а) х — тің квадратынә) х — тің абсолюттік шамасынб) х — ті кубтайдыв) х — ке, s — ті көбейтеді8. Паскаль тілінде Х санының бүтін бөлігін алу үшін қандай функция қолданылады:а) INT(X)ә) ABS(X)б) ABC(X)в) TRUNC(X)9. Паскальда нәтиже алу операторын көрсет:а) PRINTә) WRITEб) OUTPUTв) READ10. а айнымалысын енгізу операторы.а) read(a)ә) write(a)б) input(a)в) print(a)
ІІІ. Жаңа сабақ:
Тармақталған алгоритмдер –алгоритмде арифметикалық теңсіздік пен теңдік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Логикалық шарт тексеріледі, егер орындалса, онда 1 – жолмен, ал егер орындалмаса, онда 2-ші жолмен жүзеге асады да, соңында екі тармақ бірігеді. Мұндай алгоритмдерді шарт тексеру, яғни тармақталу алгоритмдері деп атаймыз. Блок схемасында шарт тексеру блогы – ромб қолданылады.Тармақталу операторы көрсетілген шартқа тәуелді құрамына кіретін операторлардың орындалуын немесе орындалмауын қамтамасыз етеді. Тармақталған алгоритмдерді бағдарланған кезде мынадай қызметші сөздер қолданылады: if(иф) — егер, then(зен) – онда, else(элс) — әйтпесе. Турбо Паскальда екі шартты оператор барIF және CASE.
Толық оператордың жазылу түрі:
{егер шарт онда 1 оператор әйтпесе 2 оператор орындалады.}
IF
THEN
ELSE ;
ІІ топ Егер шарттың мәні ақиқат болса, THEN сөзінен кейінгі оператор, ал мән жалған болса, ELSE сөзінен кейінгі оператор орындалады. Қысқа оператордың жазылу түрі:IF
THEN ;
IF шартты операторы: IF(егер) операторы программадағы іс-әрекеттердің орындалу реттілігін өзгертетін мүмкіндіктің ең кең тараған тәсілі болып табылады. Оныңсинтаксистік диаграммасы:
IFсөзінен соң жазылатын өрнек түрінде берілген шарт алдын ала есептеледі, оның нәтижесі логикалық (boolean- бульдік) типте болады. Егер ол шарттың мәніTRUEақиқат болса, ондаTHEN(онда) ELSE(әйтпесе) сөзінен кейінгі 2-оператор атқарылмайды. Екінші жағдайда шарт мәніFALSE(жалған) болса, ондаELSEсөзінен кейінгі 2- оператор орындалып, 1-оператор орындалмайды.IFоператоры бірінің ішіне бірі кіріп, қабаттасып та орындала береді.
IV. Практикалық жұмыс:
Тең емес
Қадамдардың тізбектеп орындалуы кейбір шарттарға байланысты болатын алгоритмдерді тармақталған алгоритмдер деп атайды.
Шарт өрнегін жазу үшін мынадай салыстыру белгілерін пайдаланамыз:
№1 тапсырма. Берілген сан х нақты саны х>0 — ге тең болса, онда х — ті екіге арттыр, әйтпесе х — ті екі еселе.Есептің программасы:Program esep_1;Var x, y: real;BeginReadln(x);If x>0 then y:=x+2 else y:=2*x;Writeln(‘y=’, y);End.№ 2 тапсырма. Пернетақтадан трамвай билетінің нөмірі (1 орынды 6 сан) енгізіледі. Билеттің бақытты нөмір екенін анықтайтын программа құру керек. Бақытты билеттің алғашқы 3 цифрының қосындысы соңғы 3 цифрының қосындысына тең.Program esep_2;Uses crt;Var x, y, z, a, b, c, S, S1: real;BeginClrscr;Writeln(‘bilet nomerin engiz ’);Readln(x, y, z, a, b, c);S:=x+y+z;S1:=a+b+c;If S=S1 then writeln(‘bakitty nomer’) else writeln(‘bakitty nomer emes’);End.№ 3 тапсырма. Екі санның үлкенін табатын бағдарлама құруProgram esep_3;Uses crt;Var x, y, max: integer;BeginClrscr;Writeln(‘Eki sandy engiz ’);Readln(x,y);If x>y then max:=x else max:=y;Writeln(‘Eki sannyn ulkeni = ’, max);End.
№ 4 тапсырма. N натурал саны берілген. Егер n саны тақ және оны екі еселегенде алынған сан 32767 — ден кем болса, онда ол санды 2 — ге көбейтіңдер. Басқа жағдайда санды өзгеріссіз қалдырыңдар.Program esep_4;Uses crt;Var n: integer;BeginClrscr;Write(‘n — ді енгізіңдер: ’);Readln(n);If (n mod 2=1) and (n № 4 тапсырма.
program prog;
label 1;
var a,b,c,a1,a2:integer;
min,max,f1,f2,f3:real;
h,x,yt,yp,x1:real;
i:integer;
function y(x:real):real;
begin
y:=sqr(x)/a+x/b+c;
end;
function dy(x:real):real;
begin
dy:=2*x/a+1/b;
end;
procedure min_max2;
begin
if f1>f2 then
begin {max:=f1; min:=f2; }
writeln(‘наибольшее значение — у(а1)= ‘,f1:5:3);
writeln(‘наименьшее значение — у(a2)= ‘,f2:5:3);
end;
if f1
begin {max:=f2; min:=f1;}
writeln(‘наименьшее значение — у(a1)= ‘,f1:5:3);
writeln(‘наибольшее значение — у(а2)= ‘,f2:5:3);
end;
end;
V. Сабақты қорытындылау.VІ. Бағалау.VІІ. Үй тапсырмасы: Оқулықтан 6 оқу. 59 беттегі №12 практикалық жұмыстың а, с тармақтарын шығару
Күні:
Name:
Сынып: 8
Grade
Сабақ
Мектеп: №39 М.Жұмабаев атындағы жом
School: primary school №39 named by M.Zhumabaev
Пән мұғалімі: Султанбекова А.Р.
Қатысқандар саны:
Participant’s number:
Қатыспағандар саны:
Upsent’s number:

Сабақтың тақырыбы
Lesson’s topic
Кіріктірілген функциялар
Integrated functions

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
Objectives which will be achieved in the lesson(link to lesson program)
8.2.2.3 электронды кестені қолдана отырып есептерді шешуде кіріктірілген функцияларды қолдану
8.2.2.3. Use of built-in functions to solve problems using spreadsheets

Сабақтың мақсаты
Lesson objectives
Барлық оқушылар: мәтіндік процессорда кесте элементтерін пішімдей алады.
Оқушылардың басым бөлігі: мәтінмен, кестемен, дайын суреттермен жұмыс жасай алады.
Кейбір оқушылар: мәтіндік процессорда кестенің элементтерін саймандар және мәзір қатарының көмегімен форматтай біледі.

Жетістік критерийі
Evaluation criterion

Бұл кестелерге шекарасын қосу және алып тастау мүмкіндігі болып табылады;
Кесте түрінде ұсынылған қандай ақпарат түсінеді;
Ол баған, жол, ұяшық анықтамасын біледі;

Оқытудың тілдік мақсаты
Language objectives of the teaching
Оқушылар болады:
• Уақытты сөздi үстел, үстел құру процесін компоненттерін сипаттайды.
Тақырыбы лексика және терминология:
Құрылымы, жасуша, жол, баған, шекара, кестеде.
Structure, cell, row, column, border, table.
Диалог / жазу үшін Пайдалы фразалар:
Сөз процессор кестені құру қажет ….
Ұяшыққа шекарасын қосу үшін қажет ….
Келесі кестеде туралы ақпарат беріледі ….
Кестені пайдалану үшін, қажет ….

Құндылықтар
Values
Өмір бойы білім беру, топтың жұмысы арқылы өзара құрмет.

Пәнаралық байланыс
Connection with other subjects
Физика, география
Physics, geography

Алдыңғы білім
Previous knowledge
Вариациялық қатар, варианта
Variation line

Сабақ барысы Lesson process

Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Stages of the lesson
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Planned activities at the lesson
Ресурстар

Сабақтың басы
Begenning
5 минут
І Ұйымдастыру кезеңі:
Сәлеметсіздерме оқушылар!. Good morning children!
Stand up,please.
Sit down, please.
Who is absent today?
Let’s start our lesson
Ынтымақтастық атмосферасын құру. Greating an atmosphere of cooperation
Топқа бөлу кезінде кестемен жазылған және мәтінмен жазылған таратпаларды таратамын. When distributing the group, I distribute the spreadsheet and recorded in the table.
Топ аттарының мағынасын сұраймын. I ask for names of group names
(С) Оқушылар назарын
шоғырландыру. To attract students attention

1
2
3
4
5

1
1
2
3
4
5

2
2
4
6
8
10

3
3
6
9
12
15

4
4
8
12
16
20

5
5
10
15
20
25

Көбейту кестесі:
Нұсқау: 1-ден 5-ке дейінгі сандардың көбейтіндісін көбейту кестесінің көмегімен неғұрлым шапшаң көрсет және атап шық.
Сұрақтар:
Ақпарат қандай түрде берілген?
Неше бағана, қатардан тұрады?
Кесте деген не?
Кестедегі сандардың орнын ауыстыру үшін не істеу керек?
Осы сандарға амалдар қолдану үшін не істеу керек?

Жаттығулар көрсетілімі немесе видео материалдар.

Сабақтың ортасы
Middle
8 минут

1 минут

5 минут

3 минут
16 минут

Жаңа сабақты түсіндіру

тапсырмалары

Ойлау дағдысының деңгейі
Қолдану

Бағалау критерийлері
SMARTArt сайманын пайдалана алады.

Тапсырма
Шежіре

Дескрипторлар
— SMARTArt сайманын пайдаланып, ұяшық тарды сала алады.
-ұяшықтарға мәтін жаза алады.

Көз жаттығулары

(Ж) Сабақтағы өзінің әрекетін бағалау. Кестені безендіру мен құру алгоритмін қайталау.
— Бүгінгі сабақтан менің білгенім …….
— Қызықты болғаны ………………………..
— Қиын болғаны ……………………………..
Мүмкін болған тұста оқушылар өз жұмысын және өз сыныптастарының жұмыстарын белгілі бір критерийлер бойынша бағалай алады.
Өзін-өзі бағалау кестесі.
Теориялық практикалық материал
Білемін
түсінбеймін
Кездескен кедергілер

Сергіту сәті
Сұрақ парақшалары.

Оқулық, дәптерлер.

Ойын ойнайық.

Сабақтың соңы
End
2 минут

Рефлексия
Бүгінгі сабақта болған көңіл – күйді бас бармақ саалынған суреттер арқылы бағалау.

Смайликтер

Дифференциация – оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?
Сөйлеу-речи-speeches

Пәнаралық байланыс
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы АКТ Құндылықтармен байланыс (тәрбие)

Қолдау көрсету.
Қабілеті жоғары оқушылар айтылған сөздер мен сөйлемдердің көпшілігін дұрыс қайталай алады.

Оқушылар өздері жасаған бет-бейнелеріне қарап бір-біріне көңіл- күйлерін айтады. (қуанышты, көңілді, көңілсіз, ашулы)

Өнер, ана тілі сабағы
Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Күні:
Date:
Сынып: 8әгдежз
Grade:
сабақ
lesson
Мектеп: №39 М.Жұмабаев атындағы жом
School: primary school №39 named after M.Zhymabaev
Пән мұғалімі:Султанбекова А.Р.
Teacher name: Sultanbekova A.R.
Қатысқандар саны: Participant’s number:
Қатыспағандар саны: Upsent’s number:

Сабақтың тақырыбы
Theme of the lesson:
Қолжетімді ақпараттың негізінде мәліметтерді талдау
Analyze data based on accessable information

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
Learning objectives (s) that this lesson is contributing to:
8.2.2.3 электронды кестені қолдана отырып есептерді шешуде кіріктірілген функцияларды қолдану
8.2.2.3 use given functions to solve problems applying electronic tables

Сабақ мақсаттары
Lesson objectives:

Барлық оқушылар оқиды:
Excel-де есептер шығару кезеңдерін біледі.
All members will study:
Know steps of solving problems on Excel.
Оқушылардың көбісі оқиды:
Үлгіні пайдалана отырып, қарапайым есепті компьютерде құрады..
Some members will study:
Solve problems on computer by using examples.
Кейбір оқушылар оқиды:
Электронды кестедегі деректермен жұмыс істегенде автоматтық толтыруды қолданады.
Few members will study:
Use autho functions while working with data on electronic table.

Бағалау критерийлері
Evaluation criteria
Жоғарыда аталған түсініктер бойынша есептер шығарады.
Solve problems by notion given below.
Статистикалық мәліметтерге топтау жүргізіп талдайды;
Analyze statistical data by grouping.
АКТ ақпаратын тиімді түрде өңдеп, жеткізе алады, өзін –өзі бағалай біледі. Ақпараттық сауаттылығы артады.
Can apdate data and transfer, evaluate. Will increase literacy of data.

Тілдік мақсаттар Language Goals
Оқушылар біледі:
Автоматтық толтыру не екенің және оның тәсілдерін;
Students know:
What is autho filling and types;
Оқушылар істей алады:
Электронды кестеде автоматтық толтырудың тәсілдерін сөзбен түсіндіре алады;
Students can do:
Can describe types of autho filling in electronic tables;
Предметтік лексика және терминология:
кесте, ұяшық, қатар,баған, парақ, формула, диаграмма, шартты форматтау
vocabulary and terminology;
table, cell, line, column, list, formula, diagram, formatting.
Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы
Міндетті шешу үшін біз пайдаландық, себебі
Деректерді бейнелі көрсету үшін болады.
Диаграмма құру үшін алдымен , содан кейін
Phrases to create dialogs / for writing works
to solve examples we use , because
to show data
to create diagram firstly use , then

Құндылықтарды дарыту
Engaging in Values
Өмір бойы оқуға дағдылану;
Life-long learning
Сыйластық;
Respect
Қызметкерлік.
Specialized

АКТ қолдану дағдылары
Use skills
Ноутбуктар интерактивті тақта, интернет.
Laptops, interactive whiteboard, internet

Жаһандық азаматтылық Global citizenship
Әрбір оқушыға жайлы орта құру.
Create to each students comfortable atmosphere

Пәнаралық байланыстар
Intersubjects communication
Математика, физика, шығармашылдық.
Math, physics, art.

Сабақ барысы Course progress

Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Planned stages of the lesson
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Planned activities on the lesson

Ресурстар
Resources

Сабақтың басы
5 минут
The beginning of the lesson
5 minutes
Ұйымдастыру кезеңі:
Салемдесу:Салеметсиздерме оқушылар!Good morning students!
Түгелдеу:Кім жоқ сабақта? Who is absent today?
Дайындалу уақыты: сабақта жоқтарды журналға белгілеу.
(W) Тақтада жоғарғы көлемді біртекті деректері бар карточкалар ілінген.Карточкаларда өткен сабақтың термин сөздері ағылшын тілінде берілген table, cell, line, column, list, formula, diagram, formatting. (шыбын ұрғыш әдісі). Мұғалім жетелеуші сұрақтар қояды:
Спарклайндар дегеніміз не?
Спарклайндар әрекетің қалай орындаймыз?
Оқушыларды сабақ тақырыбымен, оның мақсаттары мен жетістік критерийлерімен таныстыру.

Жаттығулар көрсетілімі немесе видео материалдар.

Сабақтың ортасы
8 минут

1 минут

5 минут

3 минут
16 минут

Ақпараттық жүйелердегі таңдау критерерийі– бұл ақпаратты іздеу кезіндегі кілттік сөздерді қалай таңдау керектігі, сұраныстың қысқа әрі түсінікті болуы. Іздеуді жүргізу, сұранысты қанағаттандыру үшін таңдау критерийімен жұмыс жасайтын арнайы сараптама жүйесі қарастырылған.
Choice criteria in information systems — how to choose the key words in search of information, the shorter and more understandable demand. There is a special expertise system that runs the search, meets the criteria to meet the demand.
Сараптамалық жүйе– жасанды интеллект әдістері мен пайдаланушы ұсынатын деректер негізінде жағдайды ұқсастыруға, диагноз қоюға, болжам жасауға, шешімді өзгертуге, әрекетті таңдауға, ұсыныс беруге қабілетті білімдерді қамтитын аппараттыққұралдардың жүйесі. Ол кейбір пән саласына (мысалы, жүрек-қан тамырлары ауруларына диагноз қою мен емдеудің сараптау жүйесі) бейімделеді және осы саладан білімді алуға, жинақтауға, түзету енгізуге, белгілі білімдерден жаңа білім тудыруға, осы білімдердің негізінде практикалық мәселерді шешу мен шешу барысын түсіндіруге қабілетті болады. Мәліметтербазасы, сақталған деректер, заңдылық пен ережеден басқасараптамалықжүйегепрограмма-шешімшығарғыштар, жоспарлау міндетін орындаушылар, мәселені шешуді іздестіру, толық және айқын емес білімдерден логикалық қорытынды шығару механизмі кіреді.Сараптамалықжүйені жасау сараптамалық жүйенің түпнұсқасын – алғашқы нұсқасын даярлаудан басталады. Содан кейін оны ұзақ уақыт көп кезеңді сынақтан өткізіп жетілдіреді.Сараптамалықжүйені программалауға негізіненЛисп, Пролог, Ситілдері қолданылады.
Expert Systems — A hardware system that includes knowledge of artificial intelligence and user-based data, capable of identifying situations, diagnosing, forecasting, modifying, selecting, suggesting. It adapts to some subject area (eg, an expertise system for diagnosis and treatment of cardiovascular diseases), and is able to obtain, collect, correct, develop new knowledge from certain knowledge, explain the problem of solving and solving practical problems on the basis of this knowledge. Databases, stored data, rule of thumb, rule of thumb, analytical system include software solution makers, planning task makers, search for problem solving, logical conclusions from complete and inaccurate knowledge. Creation of an expert system begins with the preparation of the original analytical system — the first version. It then produces a long-term trial and improves it. The Lizz, Prolog, C languages are mainly used for programming the expert system.
Жасанды интеллект– бұл модель мен тиісті бағдарламалық құралдар жасайтын, ЭВМ көмегімен семантикаға (мағына мәселесіне) жүгіну талап етілетін үдерісте есептесу сипатындағы емес шығармашылық міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін ғылыми-зерттеу бағыты. ЖИ саласындағы зерттеу 30 жыл бойы жүргізілуде. ЖИ саласында жұмыстың басталуын ЭВМ-нің жасалуынан деп есептейді, ол адамзаттың ойлау қабілетінің үдерісін қайталауы (имитациялауы) тиіс болды. Егер ЖИ-ді қолдану саласын жасалған үлгілер саны бойынша қарайтын болса, онда олар былайша орналасқан болар еді:
Artificial Intelligence — is a research orientation that solves creative tasks that are not inherently problematic in a process that requires modeling and related software tools to be addressed in semantics using the VMF. The research in the field of HIV has been conducted for 30 years. He believes the beginning of the work in the field of IWR is the creation of a computerized immunization system, which has to be imitated by human thinking. If the scope of application of the PU would be considered by the number of samples, they would look like this:
Қосымша тапсырма
А: Адамдар бір күнде қанша шай ішетіні туралы сұрау жүргізілді: Қанат -5; Айша – 4; Дулат -6; Жүсіп -8; Фарида -6; Самат-7; Шынар -6. Айжан бір күнде өзі ішетін шайдың кесе саны жоғарыда көрсетілген сандардың модасына тең екенін айтты. Ол күніне қанша шай ішеді?
В: Дүкенге бірнеше адамның сатып алған тауарларының саны тіркелген: 5;4;3;7;4;8;6;3;3;12;1;3. Сандарды өсу ретімен орналастырып, неше топқа бөлінетінін анықтаңдар. Модасы мен арифметикалық ортасын есептеңдер. Жауабы: 8 топ; мода -3, мединана – 4, арифметикалық орта – 5.
С: Жеке шаруашылық 9 егістік жерге бидай екті. Бір егістік жердің әр гектарына 21 центнерден өнім алынды. Басқа егістік жерлеріндегі егін өнімділігі: 24, 18, 28, 18, 24, 24, 21, 22, 19. Осы сандардың арифметикалық ортасын, медианасын, модасын табыңдар.
Топпен жұмыс 7 мин
Топтағы оқушылар аяқ киімінің өлшемінің арифметикалық ортасын, модасын, медианасын анықтаңдар. Аяқ киім дүкенінің басшысы осы өлшемдердің қайсысын жақсы білуі тиіс?
Ойлан, бірік, бөліс:
Ақиқат, мүмкін емес, мүмкін сөздерін қолданып, ықтималдыққа мысал келтіріңдер:
. Өзіндік жұмыс
№ 1 тапсырма.
Батырмалардың атын жазыңыз.
№ 2 тапсырма. Операциялар мен мәзір командаларының тізбегін сәйкестендіріңіз.
. Топтастыру.
Ал, балалар сонымен бүгінгі сабақты не білдік? Не үйрендік? Қане есімізге түсірейікші?
Топтық жұмыс
1. Кестелерді пішімдеу тақырыбын оқу. Дәптермен жұмыс жасау.
2. Тізімдерді жасау. Кесте түріндегі мәтінді безендіру
2. Шығармашылық тапсырма: Ұлы Отан Соғысының және Еңбек ард

Сергіту сәті
Сұрақ парақшалары.

Оқулық, дәптерлер.

Ойын ойнайық.

Сабақтың соңы
2 минут

Рефлексия
Бүгінгі сабақта болған көңіл – күйді бас бармақ саалынған суреттер арқылы бағалау.

Смайликтер

Дифференциация – оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?
Сөйлеу-речи-speeches

Пәнаралық байланыс
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы АКТ Құндылықтармен байланыс (тәрбие)

Қолдау көрсету.
Қабілеті жоғары оқушылар айтылған сөздер мен сөйлемдердің көпшілігін дұрыс қайталай алады.

Оқушылар өздері жасаған бет-бейнелеріне қарап бір-біріне көңіл- күйлерін айтады. (қуанышты, көңілді, көңілсіз, ашулы)

Өнер, ана тілі сабағы
Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:
Long term plan unit:
Күні:
Date:
Сынып: 8әгдежз
Grade:
Cабақ:
Number of the lesson:
Мектеп: №39 М.Жұмабаев атындағы жом
School: primary school №39 named after M.Zhymabaev
Мұғалімнің аты-жөні: Султанбекова А.Р.
Teacher name: Sultanbekova A.R.
Қатысқандар: Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы
Topic
Excel программасында жобалық жұмыстар орындау
Do project works on Excel program

Сабақтың түрі
Type
Жаңа материалды игеру
Learn new material

Осы сабақ арқылы іске асатын оқыту мақсаттары
Learning objectives
8.2.2.3 электронды кестені қолдана отырып есептерді шешуде кіріктірілген функцияларды қолдану
8.2.2.3 use functions and electronic tables to solve problems
8.2.2.1.-электронды кестеде есептерді шешу үшін мәліметтердің әртүрлі типі мен форматын қолдану
8.2.2.1. use different types and formats of data to solve problems on electronic table
8.2.2.4.- кестеде берілген функцияның графигін тұрғызу
8.2.2.4. create graph of given function

Сабақ мақсаты:
Learning objectives:
Оқушылардың барлығы
ЕХСЕІ кестелік процессоры, негізгі түсінікте мен амалдар, Excel мүмкіндіктері, жұмыс кестесінің элементтері, Жұмыс кестесінің бетібойы бойынша орын ауыстыру, кестенің жұмыс беттерінің ауыстырылуы, кесте бетінің таңбасының атын өзгерту, бағанның енін және жолдын биіктігін өзгерту, бағанның енін және жолдың биіктігін өзгерту туралы білімдерін қалыптастырады.
All students
Learn about Excel table processor, main definitions, opportunities, elements of the work table, changing of the page of the table, altering name of the sign of table, height and width
Оқушылардың көпшілігі
Microsoft Excel программасында кестелермен жұмыс жасауға,
Many students
Work with Excel tables
Оқушылардың кейбірі
EXCELкестелік процессорында дерек базасымен жұмысістеу, EXCEL-дегі дерек базасы EXCEL-дің мәліметтер базасын өңдеу мүмкіндіктері, мәліметтерді реттеу туралы білімдерін қалыптастырады.
Few students
Know about working with data table in Excel, updating and normalizing tables.

Бағалау критериі
Evaluating criteria:
Microsoft Excel программасында кестелермен жұмыс істейді.
Диаграмма құруды үйренеді.
Топпен жұмыс істеу дағдылары қалыптасады.
.Бірдей ақапараттан тұратын түрлі пішімдегі файлдар өлшемін салыстыра алады.
Work with tables in Excel.
Learn to create diagrams.
Learn to work in groups.
Be able to compare files with different amount whisch have same data.

Оқытудың тілдік мақсаты
Language objectives
Барлық оқушылар:
Өз жұмыстарын критериалды бағалайды (сөйлеу дағдысы)
Can evaluate with criteria own works(speaking skill)

Пәнге қатысты лексика және терминология
Vacobulary and terminology related to the subject
Компьютер, Microsoft Excel программасы.
Computer, Excel program

Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы:
Менің зерттеу нәтижемде (жұмысымды орындауда) мен мынаны анықтадым
Group of words which need to create dialog and writings

Құндылықтарға баулу
Learn to values
Тапсырманы орындауда өзара келісім, жұптық (топтық) жұмыс кезінде бір-біріне деген құрмет.
Cooperation while doing tasks, respect to each other while working in group

Пәнаралық байланыс
Subject relationship
Сабақта пәнаралық байланыс жүзеге аспайды
There is not any related another subjects

Алдыңғы білім
Previous knowledge
Файлдарды сақтап біледі, Paint бағдарламасында жұмыс жасайды.
Can save files, work in Paint.

Жоспар Plan

Жоспарланған уақыт
Planned time
Жоспарланған әрекеттер
Planned activities
Ресурстар
Resources

Сабақтың басы
7 мин
Beginning of the lesson 7 min
1.Ұйымдастыру бөлімі
1.Organization part
(Қ) Қалыптастырушы бағалау үшін жұмыс.
Task for formative Assessment
Әр оқушы жеке жұмыс парағында жұмыстанады.
Each student will work on a separate worksheet.
Microsoft Excel программасы қалай іске қосылады?
How will run Excel program?
— Формула қандай символмен басталады?
-With which symbol will be formula started?
— Автоқосынды деген не?
— What is AutoSync?
— Диаграмма деген не?
— What is diagram?
— Диаграмманың қандай түрлері бар?
— What types of diagram have?
— Диаграмма қандай элементтерден тұрады?
— What are the elements of diagram?
Жұмыс парағы
Worksheet
Қалыптастырушы бағалауға бағытталған жұмыс
Task for formative assessment

Сабақтың ортасы

3 мин
Middle part of the subject
3 min

3 мин

7 мин

5 мин

10 мин

7 мин

To interpret-аудару интерпретировать
Necessary-қажет необходимый
To deliver-жеткізу доставлять
Floor-қабат этаж
Through- арқылы через
Jury-әділ қазылар алқасы жюри
Entrance-кіреберіс подъезд
Exchange box-ақша айырбастау пункт обмен валюты
Attendance-қатысу посещаемость
Pafticipant- қатысушу участник
MS Excel — сандық кестелермен жұмыс істеуге арналған Microsoft Office –тің құрамына кіретін программа. MS Excel-дегі ыңғайлцы аспаптардың көмегімен алынған сандық мәндерді талдауға, сонымен қатар олардың нәтижесін кесте түрінде беруге болады. Есептеу кезінде 400-ден аса математикалық, статистикалық, қаржылық және басқа да арнаулы функцияларды, әр түрлі кестелердің өзара байланыстарын қарастыруға болады.
MS Excel is a program that is part of Microsoft Office for working with digital tables. The convenience of MS Excel can be used to analyze the numerical values obtained by using the tools and output them as a table. There are more than 400 mathematical, statistical, financial, and other specialized functions, and interrelations between different types of tables.
MS Excel-дің қосылуы бірнеше әдістермен жүзеге асады. MS Excel қосылғаннан соң MS Excel терезесі ашылады. Бас меню де, негізінен, басқа да Microsoft Office программаларындағы бөлімдерден құрылған.
Оның Word менюінен өзгешелігі, Кесте орнына Мәлімет (Данные) алмастырылған.
MS Excel can be implemented in several ways. After the MS Excel connection, the MS Excel window opens. The main menu is mainly composed of sections in other Microsoft Office programs.
Unlike the Word menu, it’s replaced by the Table instead of the Data .
Жұмыс кітабы.Microsoft Excel файлы жұмыс кітабы деп аталады. Жұмыс кітабы терезенің төменгі жағына аттары таңбаша арқылы берілген парақ қаттамасының жұмыс парағынан тұрады.
Жұмыс парағы 256 бағаннан және 65536 жолдан тұратын кесте түрінде беріледі. Жолдар сандармен нөмірленген, ал бағандар әріптерден және әріп комбинацияларынан тұрады. Алфавиттің 26 әрпінен кейін АА, АВ т.с.с. әріп комбинациялары басталады.
Workbook. Microsoft Excel file is called Workbook. The workbook consists of a sheet of paper worksheet that is nested in the bottom of the window.
The worksheet is represented as a table with 256 columns and 65,536 rows. Rows are numbered, and columns contain letters and combinations of letters. After 26 letters of the alphabet letter АА, АВ, etc. combo combinations begin.
Әрбір ұяшықтың жол атынан және баған атынан құрылған адресі болады. Кестенің әрбір ұяшығының мекені баған мен жол қиылысында орналасқан. Мысалы, егер ұяшық F бағанында және 7 жолында орналасса, онда оның мекені F7.
Each cell has the address created by the path and the column name. Located in the column and the intersection of each cell cell in the table. For example, if the cell is placed in column F and row 7, its location is F7.
Берілгендерді ұяшыққа енгізу. Алдымен тышқан курсорын енгізілетін ұяшыққа апарып шерту арқылы оны белгілеп алады. Сол кезде ұяшық қоршауға алынады, сонымен бірге формуланың сол жақ бөлігінде А1 жазуы көрінеді. Осыдан кейін берілгендер енгізіледі. Берілгендердің ұяшыққа енгізілгеніне көз жеткізу үшін мына әдістердің біреуімен тиянақтау керек:
* Енгізу пернесін басу;
* Формула жолындағы символмен берілген батырманы басу;
* Басқа ұяшықтағы курсорды шерту;
* жұмыс ұяшығынан бағыттаушы пернелердің көмегімен шығу.
Егер бағанның енінен мәтін ұзындау болса, онда ол келесі бос тұрған бағанда көрсетіледі.
Insert data into cells. First, click on the mouse cursor to move it to the cell that you want to insert. The cell is then locked, and the letter A1 appears on the left side of the formula. Subsequently, the data will be entered. To ensure that the data is included in the cell, you need to find one of the following methods:
* Press the Enter key;
* Click the button in the formula bar;
* Click the cursor in another cell;
* Exit by working with the arrow keys in the workspace.
If the width of the column is longer than the width, it will be displayed in the next empty column.
Кестенің элементтерін белгілеу. Кестенің бір ұяшығы әр уақытта жұмыс істеп тұрады. Жұмыс істеп тұрған ұяшық қоршаумен белгіленеді. Ұяшықта жұмыс істету үшін бағыттаушы пернелермен курсорды осы ұяшыққа апару немесе тышқанды шерту қажет.
Marking Table Elements. One cell in a table works at different times. The working cell is marked with a fence. To work in a cell, use the arrow keys to drag the cursor to this cell or click the mouse.
Жұмыс кітабын құру. Жаңа жұмыс кітабын құру үшін Файл менюіндегі Құру командасын таңдау керек. Ашылған диалогтік терезеде солардың негізінде құрылатын жұмыс кітабының қосымшасын, одан кейін шаблонды таңдау керек; соңынан ОК батырмасын шертіңіз.
Creating a workbook. To create a new workbook, select Create in the File menu. In the dialog that opens, select the application to create the workbook, and then select the template; and then click OK.
Жұмыс кітабын ашу. Құрылған жұмыс кітабын ашу үшін Файл менюіндегі Ашу (Открыть) командасын таңдауыңыз керек, сол кезде Құжатты ашу диалогтік терезесі ашылады. Бума өрісінің тізімінен керекті жұмыс кітабы орналасқан дискіні таңдау қажет.
Төменде орналасқан тізім ішінен (екі шерту арқылы) кітап тұрған буманы және кітаптың өзін таңдау керек.
Үнсіз келісім бойынша xls кеңейтілуі және белгісі бар Microsoft Excel кітабының файлдары ғана тізімге шығады. Басқа типтегі файлдарды немесе барлық файлдарды шығару үшін Файл типі (түрі) өрісінің тізімінен сәйкес типті таңдап алу керек.
Open Workbook. You must select the Open command in the File menu to open the Workbook, which opens the Open Document dialog. From the list box, you must select the drive where the workbook is located.
From the list below, you need to select a bookstore and a book itself (with two clicks).
By default, only the xls file extension and the Microsoft Excel book files are marked. To extract other types of files or all files, you must select the appropriate type from the File Type (type) field.
Жұмыс кітабын сақтау. Жұмыс кітабын сақтау үшін файл менюіндегі Сақтау командасын немесе Стандартты аспаптар тақтасының батырмасын шерту керек. Бірінші сақтау кезінде Құжатты сақтау диалогтік терезесі көрінеді, одан Бума өрісінің тізімінен диск, ал төменгі тізімнен кітап сақталатын бума таңдалады. Файл типі өрісінің тізімінде – кітап форматы сақталады. Файл аты қрісіне кітап атын енгізіңіз және Сақтау батырмасын шертіңіз.
Қайта сақтау кезінде Құжатты сақтау диалогтік терезесі шықпайды, кітап автоматты түрде сол файлда сақталады. Кітапты басқа атпен немесе басқа бумаға сақтау үшін Файл менюіндегі Қалай сақтау керек командасы таңдалады, сонда Құжатты сақтау терезесі шығады.
Save a workbook. To save a workbook, click the Save command in the File menu or click the Standard toolbar button. At the first save, the Save Document dialog box appears, selecting a disk from the Batch field list, and then selecting a package from the drop-down list. In the file type field, the book format is saved. In the File name box, type a book name, and then click Save.
When saving, the Save Document dialog box does not appear, and the book is automatically saved to that file. To save the book with a different name or other package, select Save As in the File menu, and the Save Document window appears.

Дескриптор:
Мәтіндік пішімді ажыратады
Дыбыс пішімдерін ажыратады
Бейне пішімдерді ажыратады
Жиі қолданатын пішімдерді атайды
Мұғалім оқушыларға тақтада тапсырма орындау үшін сілтеме көрсетеді.,
Оқушылар тапсырма орындайды.
Мақсат: Пішімдер мен кеңейтулерді ажыратады
Бағалау: БК1.
Дескриптор:
Мәтіндік пішімді ажыратады
Дыбыс пішімдерін ажыратады
Бейне пішімдерді ажыратады
Берілген жаттығу бойынша пішім кеңейтулерін анықтайды
Descriptor:
• Disables the text format
• Disables the audio formats
• Disables the video formats
• Defines the frequently used formats
The teacher will provide a link to pupils to complete a task on the board.http: //learningapps.org/1914944,
Students perform tasks.
Purpose: «Disables formats and extensions»
Estimation: BC1.
Descriptor:
• Disables the text format
• Disables the audio formats
• Disables the video formats
• Defines format extensions for given exercises

(Т) Топтық жұмыс. Мұғалім зерттеу үшін оқушыларға материалдар таратады.
Оқушылар материалмен танысып, сәйкесінше кестені толтырады.
Мақсат: Түрлі пішімдерді (мәтіндік, дыбыс, видео).
Бағалау: БК1, БК4
БК1дескрипторы:
Мәтіндік пішімді ажыратады
Дыбыс пішімдерін ажыратады
Бейне пішімдерді ажыратады
БК4 дескрипторы:
Пішім артықшылығын анықтайды
Пішім кемшілігін анықтайды
Пішімнің қолданысын жазады
(T) Group work. The teacher distributes material for students to study.
Pupils get acquainted with the material and fill the table accordingly.
Purpose: «Different formats (text, sound, video)».
Rating: BK1, BK4
BK1 handheld:
• Disables the text format
• Disables the audio formats
• Disables the video formats
BK4 descriptors:
• Format determines the priority
• Format defects
• Write formatting
(П) Практикалық жұмыс.Мұғалім әр оқушыға мәтіні бар құжат үлестіреді.
Оқушылар мәтінді теріп, түрлі мәтіндік пішімде сақтайды. Файлдың өлшемін анықтап түсіндіреді.
Мақсат: Түрлі пішімдегі файл өлшемдерін салыстырады.
Бағалау: БК3, БК4.
БК3 дескрипторы:
Мәтіндік пішімді ажыратады
Файл өлшемін анықтайды
БК4 дескрипторы:
Файл өлшемін түсіндіреді
Бірдей ақпараттан тұратын файл өлшемдерін салыстырады

(P) Practical Work. The teacher distributes the text with each student.
Students will typically type text and save them in a different text format. Explains the size of the file.
Purpose: «Compares file sizes in different formats».
Rating: BC3, BC4.
BK3 descriptors:
• Disables the text format
• Determines the file size
BK4 descriptors:
• Explains the file size
• Compares file sizes containing the same information

Презентация
presentation

Презентация
presentation

Презентация
presentation

1 қосымша
2 қосымша

3 қосымша

Сабақтың соңы
3 мин
End of the subject
3 min
Рефлексия
Чемодан (маған қажет),
Еттартқыш (қайта қарастыру қажет),
Қоқыс жәшігі (маған қажет емес)
Өз көңіл күйлерін бейнелеген стикерге сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын жазу тапсырылады.
Үй тапсырмасы:
Reflexes
From the suitcase (I need it),
(reconsidered),
Trash bin (I do not need it)
The sticker depicting his moods is entrusted with writing the lessons and suggestions from the lessons.
Homework: page 71, test

Презентация
presentation

Қосымша ақпарат

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларды дамытуды қалай жоспарлайсыз?
Бағалау – оқушылардың оқуын тексеруді қалай жоспарлайсыз?
Пәнаралық байланыс

Басқаларынан бұрын жұмысн аяқтаған оқушылар үшін қосымша тапсырмалар
Практикалық тапсырмаларды орындау және есептерді шешу арқылы
Жүзеге аспайды

Қорытынды бағалау
Ең жақсы өткен екі тапсырманы атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)
1:

2:

Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренуге қатысты)?
1:

2:

Күні:
Name:
Сынып: 8әгдежз
сабақ
Grade:
Мектеп: №39 М.Жұмабаев атындағы жом
School: primary school №39 named by M.Zhumabaev
Пән мұғалімі:Султанбекова А.Р.
Teacher: Sultanbekova A.R.
Қатысқандар саны:
Participant’s number:
Қатыспағандар саны:
Upsent’s number:

Сабақтың тақырыбы
Lesson’s topic
Желідегі қауіпсіздік
Security in network/ network security

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
Objectives which will be achieved in the lesson(link to lesson program)
8.4.2.1 желі қолданушыларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету ережелерін сақтау
8.4.2.1 to save rules which provide security of network’s users

Сабақтың мақсаттары
Lesson objectives
Барлығы: Желі қауіпсіздігі және қорғау туралы түсінік беру, практикада қолдануға машықтанады.
All members are able to do: give definitions about network’s security and saving, learn to do practices.
Көбі: Анық сөйлеу арқылы, тақырыпты талқылайды.
Most members are able to do: discuss the topic by talking clearly.
Кейбірі: Анық және толық сөйлеу арқылы, мәселені түсінгенін көрсетеді.
Some/few members are able to do: by talking clearly and fully , show that they understand topic problem.

Бағалау критерийі
Evaluation criterion

Иерархиялық кестесін толтыру
Fill the hierarchical table
.Әр желіні территориялдық жіктеуге сәйкес түсіндіреді..
Explain how work networks by the type of the territory
.Түрлі компьютерлік желілерді салыстырады
Compare different types of computer networks
Ақпараттық мәдениетін қалыптастыру;
Form informational culture
Сыни тұрғыда ойлауға үйрету;
Teach to critical thinking
Шығармашылық іс-әрекетті арттыру
Increase creative and art actions

Оқытудың тілдік мақсаты
Language objectives of the teaching
Барлық оқушылар:
Өз жұмыстарын критериалды бағалайды (сөйлеу дағдысы)
All members:
Evaluate own works by criterion
Пәнге қатысты лексика және терминология
Компьютерлік желі, ғаламдық желі, жергілікті желі, кампусты желі, аймақтық желі, желі топологиясы,шина,сақина, жұлдызша
Vocabulary and terminology related the subject
Computer network, clobal network, local network, campus network, regional network, topology of the network, tire, ring, star
Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы: компьютерлік желі қолданылады, компьютерлік желі қолданылған уақытта
Компьютерлік желіні ұйымдастыру үшін ең жақсы таңдау
Phrases to create dialogs / for writing works
computer networ are used , at the moment of the using computer network
To form computer networks the best choice

Құндылықтар
Values
ынтымақтастық, құрмет пен жауапкершілік
cooperation, respect and responsibility

Пәнаралық байланыстар
Connections with other subjects
математика
math

Алдынғы оқу
Previous knowledge
файл өлшемі туралы біледі
know about file measurement

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар

Сабақтың басы
5 минут
1. Ұйымдастыру кезеңі. (1 мин)
2. Кестені толтыру (3 мин)
Мақсаты: Үй тапсырмасын тексеру.
Суретте неше желі бейнеленген? ( 5 )
IP-адрестеу дегеніміз не, түсінік бер.
Ip адрес мысалға сенің түрып жатқан үйіңнің мекен жайы болса ол да интернетіңіздің мекенжайы.Продайвер әр интернет қолданушыға қайталанбас IP адресін береді. Интернетке өз IP адресіңіз арқылы қатынайсыз
Интернетке қосылған әрбір ЭЕМ-нің өзіндік қайталанбас физикалық адресі болады. (IP-адресі). Адрес нүктемен бөлінген 4 ондық саннан тұрады, олардың әрқайсысы — 0 мен 255 санының арасындағы кез келген сан.Желідегі компьютерді осы сандарға қарап анықтайды. Мысалы:
192.168.10.43немесе 128.29.15.124
Осылайадрестеу жүйесі 25644,3 миллиардкомпьютерадресін анықтай алады.Дәлірек айтқанда физикалық адрес32-разрядты екілік сан(4 байт)ретінде жазылады.

Жаттығулар көрсетілімі немесе видео материалдар.

Сабақтың ортасы
8 минут

1 минут

5 минут

3 минут
16 минут

Жаңа сабақты түсіндіру
ДК ақпаратына рұқсатсыз кіру — онымен жасырын танысуды, өңдеуді, көшіруді, әр түрлі,оның ішінде, бүлдіруші бағдарламалық өнімдерді, сондай-ақ ақпаратқа шығудың белгіленген ережелеріне қайшы келетін ақпарат өзгертуді немесе оны жоюды айтамыз.ДК қорғау үшін сақталған ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүмкіндігін кеңітетін әр түрлі бағдарламалық әдістер қолданылады. Стандартты дербес компьютерді қорғау құралдарының ішінде кең таралғандары:Парольдік ұқсастыруды (идентификацияны) пайдаланып, мүмкіндік ресурстарын қорғау құралдары.
Әр түрлі ақпаратты шифрлау әдістерін қолдану.
Компьютерлік вирустардан қорғау және архив құру
Ақпараттық қауіпсіздік жүйесін қарастырғанда әдетте екі мәселелер тобына бөледі: компьютер қаупсіздігі және желілік қауіпсіздік. Компьютердің қауіпсіздігіне деректерді қорғаудың, яғни компьютерде сақталатын, өңделетін автономды жүйе ретінде қарастырылатын деректер мәселелері. Бұл мәселелер деректер қорымен, компьютердің енгізілген аппаратты құрылғыларымен, операциялық жүйе құралдарымен шешіледі. Желілік қауіпсіздік түсінігі желілік құрылғылар арасындағы ақпарат алмасу кезіндегі қорғау және рұқсатсыз енуден қорғау мәселелері болып табылады. Бірақ қазіргі уақытта компьютер мен желілік қауіпсіздікті бір-бірінен айырмашылығын, олар бір — бірімен өте тығыз байланыста жатады. Тек желілік қауіпсіздік өзінің мамандығын қажет етеді. Жеке дара жағдайда жұмыс істеп тұрған компьютерге ішкі қол салудан сақтау үшін әртүрлі тиімді әдістерді қолдануға болады: мысалы клавиатураны құлыпқа жабу немесе қатты дискіні шығарып алып сейфке салып тастау. Желіде жұмыс істеп тұрған компьютер қоғамнан бөлініп қала алмайды ол басқа компьютерлермен кез-келген уақытта байланыста болуы керек. Сондықтан желіде қауіпсіздік қорғау өте күрделі жағдай болып есептеледі. Басқа қолданушының желіде жұмыс істеп тұрған компьютерді қолдануы логикалық тұрғыдан болуы шарт. Осындай жағдайда қауіпсіздікті қорғауды қамтамасыз ету бір ойға әкеліп соқтырады – яғни әрбір қолданушы үшін өзінің ақпаратты қолданатын құқығы желідегі әрбір компьютер үшін желілік байланыстарын реттеп отыру қажет. Бұл мәселелерден басқа желілер өзінің табиғатында тағы да бір қауіп түріне кездеседі. Желімен берілген хабарды ұстап қалу, анализдеу, жалған трафиктер құру. Желі қауіпсіздігін қорғаудың негізгі бөлшегі осы қылмыстың алдын алуға жұмсалады. Желілік қауіпсіздігінің мәселелері корпоративті желілерден бөлінген каналдарға өту барысында көптеп байқалады. (Интернет, frame relay). Жалпы желіні қамтамсыз етушілер қазірше берілгендерді өзінің магистралы бойынша тасымалдау кезінде қолданушы деректерін қорғауды сирек қолданады. Бұл мәселені көбінесе құпиялылығын, бүтіндігін, ену мүмкіндігін қолданушының өзінің қамқорына қалдырады. Құпиялылықтың негізгі түсінігі деректердің бүтіндігі және ену мүмкіндігі. Қауіпсіз ақпараттық жүйе – ол біріншіден рұқсат, екіншіден ақпаратты өзінің қолданушыларына барлық уақытта деректерге енгізе алады, үшіншіден ақпаратты сенімді сақтайды және деректердің өзгермеуін қамтамасыз ететін жүйе. Осылайша, анықтама бойынша қауіпсіз жүйе құпиялық, ену мүмкіндігімен, бүтіндік қасиетімен анықталады.Құпиялылық (confidentiality) — бұл құпия деректерге ену тек қана рұқсат берілген қолданушыларға берілетіндігінің кепілі. (Бұл қолданушылар авторластырылған деп аталады).Ену мүмкіндігі (availability) — авторластырылған қолданушылар барлық уақытта деректерге ену құқығы бар болуының кепілі.Бүтіндігі (integrity) — деректерді түрлі жолдармен өзгертуге авторластырылмағандар үшін рұқсат етілмеуді қамтамасыз ететін дұрыс мәнді деректерді сақтаудың кепілі.
Нақты IP-адресі бар Интернет желісіне қосылу кезінде қорғауды қамтамасыз ету үшін әдетте маршрутизаторларға IP-сүзгілер орнатылады. Олардың қызметі ішкі желіге мәліметтерді нақты белгіленген компьютерге және нақты белгіленген
Практикалық жұмыс. (20 мин)
1 -тапсырма
Егер желі маскасы 255.255.252.0 және компьютердің желідегі IP-адресі 226.185.90.162, онда желідегі компьютердің реттік номері _______тең?
Жауабы: 674Шығарылуы:1. Желі маскасындағы екі октет (октет – 8 биттен тұратын масканың саны) 255-ке, екілік жүйеге ауыстырғанда 24 бірлік болып жазылады, демек алғашқы екі октет желі адресін анықтайды.2. Желі маскасындағы 252 және 0 сандарын екілік жүйеге ауыстырамыз.25210=111111002,010=000000002.3.IP-адрестің соңғы екі октетін екілік жүйеге ауыстырамыз.9010=01011010216210=1010001024. Желідегі компьютердің маска мен адрестің екі соңғы октеттерін жазып шығамыз:11111100 0000000001011010 1010001010 10100010Қою түспен бізге керек сан белгіленген 0 санынан басталатын бөлікті астыңғы санға қосамыз, яғни 10101000102=674102-тапсырма
Кейбір ішкіжелілерге 255.255.248.0. маскасы қолданылады. Бұл маскаға компьютердің неше адресі қолданылады?Ескерту:Практикада компьютерді адрестеу үшін екі адрес қолданылмайды: желі адресі мен кеңарналы адрес.
Жауабы: 2046Шығарылуы:
Маскадағы екі октет 255-ке тең, олар желінің адресі. Екілік жүйеге аударғанда 16 бірлік болады.
24810= 111110002.Соңында 3 ноль, тағы 8 ноль масканың соңғы октетінен аламыз. Сонымен, 3+8=11 ноль компьютердің адресі болады.
211=2048, екі адрес қолданылмағандықтан, 2048-2=2046
3-тапсырма
Қылмыс болған жерде 4 бөлік қағаз табылды. Тексеріс бойынша IP-адрестің фрагменттері екені белгілі болды., Ә, Б және В деп әріптермен белгілеген. IP-адресті қалпына келтіріңіз.
Жауабы: БӘВА
642.16
16
8.32
Шығарылуы:
IP-адрес 4 байттан тұрады. Әр байт 255-тен аспайды.
А бөлігіy бірінші орынға қоя алмаймыз, себебі адрес нүктеден басталмайды.
В бөлігінен кейін Ә бөлігін қоя алмаймыз, себебі 255-тен аспау керек. Демек Ә бөлігін Б бөлігінен кейін қоямыз. А бөлігінен кейін В бөлігін қоя алмаймыз, себебі 255-тен аспау керек. Сонымен [16] [2.16] [8.32] [.64]
162.168.32.64, яғни БӘВА.

Компьютерлік желі топологиясын (шина, сақина, жұлдызша) көрсетеді.
(БК3).
Дескриптор:
Бір дәрежелі желі үшін топология қолданысын дұрыс анықтайды
жұмысшы станция-сервер үшін топология қолданысын дұрыс анықтайды.
(С) Топология не екендігін талқылайды.
Топология сызбасын талдай отырып, мұғалімнің түсіндірмесіне қатысады

Сергіту сәті
Сұрақ парақшалары.

Оқулық, дәптерлер.

Ойын ойнайық.

Сабақтың соңы
2 минут

Тапсырма. Егер сізде 4 компьютерден желі құру мүмкіндігі болса, қай топологияны қолданар едіңіз? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
Жеке орындайды.
Саралау: Қиындық сезінетін оқушыларға жұпта жұмыстануға мүмкіндік беруге болады.
Қайталау үшін территориялды жіктеудің бос сызбасын ұсынады.

(БК1).
Дескриптор:
Территорялық жіктеу бойынша желінің төрт түрін дұрыс анықтайды
Сызбаны жеке толтырып, желі жіктеуінің біреуіне анықтама береді .
Рефлексия
Бүгінгі сабақта болған көңіл – күйді бас бармақ саалынған суреттер арқылы бағалау.

Смайликтер

Дифференциация – оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?
Сөйлеу-речи-speeches

Пәнаралық байланыс
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы АКТ Құндылықтармен байланыс (тәрбие)

Қолдау көрсету.
Қабілеті жоғары оқушылар айтылған сөздер мен сөйлемдердің көпшілігін дұрыс қайталай алады.

Оқушылар өздері жасаған бет-бейнелеріне қарап бір-біріне көңіл- күйлерін айтады. (қуанышты, көңілді, көңілсіз, ашулы)

Өнер, ана тілі сабағы
Оқушыларды бір-біріне деген құрмет көрсетуіне тәрбиелеу.

Мектеп:№ 39 М.Жұмабаев атындағы жом.
Мұғалімі:Султанбекова А.Р.
Пәні:Информатика
Сыныбы: 9
Сабақтың тақырыбы: Тармақталу алгоритмдерін программалауСабақтың мақсаты:Білімділігі: Оқушыларға Паскаль программалау тілінің тармақталу операторлары туралы түсінік беру; теорияда алған білімдерін практикада пайдалана алуға үйрету.Дамытушылығы: Компьютерлік сауаттылыққа, бірлесе жұмыс жасауға, ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.Тәрбиелігі: Тармақталу операторларын пайдаланып, компьютерде есеп шығару дағдыларын қалыптастыру; логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.Сабақтың типі: аралас сабақСабақтың көрнекілігі: Электрондық оқулық 9 сынып, интерактивті тақта, тапсырмалар жазылған карточкалар, слайд.Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру.Оқушылармен амандасу. Сабаққа дайындығын тексеру.ІІ. Білімнің өзектілігі және білімдерін тексеру.Тест сұрақтары арқылы еске түсіріп, білімімізді тексеріп өтейік:Паскальда бағдарламаны орындау:а) compileә) runб) user screenв) file2. Меншіктеу операторы дұрыс жазылған:а) a:=z+5ә) a*x3+b:=0б) z:=z+1, 4в) a: b — sqr(4)3. integer типінің диапазоны неге тең:а) — 2147483648… +21474833647ә) — 32768… +32767б) — 127… + 127в) — 1. 7*10308… — 1. 7. 103084. Қабырғалары a, b, c үш санға тең үшбұрыштың болатындығын тексеретін дұрыс шартты көрсет:а) a b+c) or (b > a+c) or (c > b+a)б) a > b+cв) дұрыс жауабы жоқ5. Логикалық тип:а) integerә) stringб) booleanв) byte6. [F9] Borland Pascal — да қандай қызмет атқарады:а) бағдарламаны жабуә) сақтауб) орындаув) компиляциялау7. sqr(x) нені есептейді:а) х — тің квадратынә) х — тің абсолюттік шамасынб) х — ті кубтайдыв) х — ке, s — ті көбейтеді8. Паскаль тілінде Х санының бүтін бөлігін алу үшін қандай функция қолданылады:а) INT(X)ә) ABS(X)б) ABC(X)в) TRUNC(X)9. Паскальда нәтиже алу операторын көрсет:а) PRINTә) WRITEб) OUTPUTв) READ10. а айнымалысын енгізу операторы.а) read(a)ә) write(a)б) input(a)в) print(a)
ІІІ. Жаңа сабақ:
Тармақталған алгоритмдер –алгоритмде арифметикалық теңсіздік пен теңдік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Логикалық шарт тексеріледі, егер орындалса, онда 1 – жолмен, ал егер орындалмаса, онда 2-ші жолмен жүзеге асады да, соңында екі тармақ бірігеді. Мұндай алгоритмдерді шарт тексеру, яғни тармақталу алгоритмдері деп атаймыз. Блок схемасында шарт тексеру блогы – ромб қолданылады.Тармақталу операторы көрсетілген шартқа тәуелді құрамына кіретін операторлардың орындалуын немесе орындалмауын қамтамасыз етеді. Тармақталған алгоритмдерді бағдарланған кезде мынадай қызметші сөздер қолданылады: if(иф) — егер, then(зен) – онда, else(элс) — әйтпесе. Турбо Паскальда екі шартты оператор барIF және CASE.
Толық оператордың жазылу түрі:
{егер шарт онда 1 оператор әйтпесе 2 оператор орындалады.}
IF
THEN
ELSE ;
ІІ топ Егер шарттың мәні ақиқат болса, THEN сөзінен кейінгі оператор, ал мән жалған болса, ELSE сөзінен кейінгі оператор орындалады. Қысқа оператордың жазылу түрі:IF
THEN ;
IF шартты операторы: IF(егер) операторы программадағы іс-әрекеттердің орындалу реттілігін өзгертетін мүмкіндіктің ең кең тараған тәсілі болып табылады. Оныңсинтаксистік диаграммасы:
IFсөзінен соң жазылатын өрнек түрінде берілген шарт алдын ала есептеледі, оның нәтижесі логикалық (boolean- бульдік) типте болады. Егер ол шарттың мәніTRUEақиқат болса, ондаTHEN(онда) ELSE(әйтпесе) сөзінен кейінгі 2-оператор атқарылмайды. Екінші жағдайда шарт мәніFALSE(жалған) болса, ондаELSEсөзінен кейінгі 2- оператор орындалып, 1-оператор орындалмайды.IFоператоры бірінің ішіне бірі кіріп, қабаттасып та орындала береді.
Блок-схема
Тармақталу командасы
Алгоритмдік тіл
1-серия
2-серия
шарт
иә
жоқ
егер
онда
әйтпесе
бітті
Паскаль тілі
IF THEN ELSE
Алгоритмдік тіл
Блок-схема
IV. Практикалық жұмыс:
Тең =
Үлкен >
Кіші Үлкен немесе тең >=
Кіші немесе тең Тең емес

Қадамдардың тізбектеп орындалуы кейбір шарттарға байланысты болатын алгоритмдерді тармақталған алгоритмдер деп атайды.
Шарт өрнегін жазу үшін мынадай салыстыру белгілерін пайдаланамыз:
№1 тапсырма. Берілген сан х нақты саны х>0 — ге тең болса, онда х — ті екіге арттыр, әйтпесе х — ті екі еселе.Есептің программасы:Program esep_1;Var x, y: real;BeginReadln(x);If x>0 then y:=x+2 else y:=2*x;Writeln(‘y=’, y);End.№ 2 тапсырма. Пернетақтадан трамвай билетінің нөмірі (1 орынды 6 сан) енгізіледі. Билеттің бақытты нөмір екенін анықтайтын программа құру керек. Бақытты билеттің алғашқы 3 цифрының қосындысы соңғы 3 цифрының қосындысына тең.Program esep_2;Uses crt;Var x, y, z, a, b, c, S, S1: real;BeginClrscr;Writeln(‘bilet nomerin engiz ’);Readln(x, y, z, a, b, c);S:=x+y+z;S1:=a+b+c;If S=S1 then writeln(‘bakitty nomer’) else writeln(‘bakitty nomer emes’);End.№ 3 тапсырма. Екі санның үлкенін табатын бағдарлама құруProgram esep_3;Uses crt;Var x, y, max: integer;BeginClrscr;Writeln(‘Eki sandy engiz ’);Readln(x,y);If x>y then max:=x else max:=y;Writeln(‘Eki sannyn ulkeni = ’, max);End.
№ 4 тапсырма. N натурал саны берілген. Егер n саны тақ және оны екі еселегенде алынған сан 32767 — ден кем болса, онда ол санды 2 — ге көбейтіңдер. Басқа жағдайда санды өзгеріссіз қалдырыңдар.Program esep_4;Uses crt;Var n: integer;BeginClrscr;Write(‘n — ді енгізіңдер: ’);Readln(n);If (n mod 2=1) and (n