Түбір және қосымшаның жазылуы

Сабақтың атауы
Түбір мен қосымшаның жазылуы

Мақсаты
Күтілетін нәтиже
Сабақтың мақсаты : Білімділік Оқушылардыдың түбір мен қосымшаның жазылуы туралы түсінік қалыптастыру және оны меңгеру қосымшалардың жазылу ережесін білу меңгеру.Дамытушылық : Оқушыларды ойын арқылы ой-өрісін , логикалық ойлауы мен дүние танымын , есте сақтау қабіліттерін , жалпы оқуға деген қызығушылығын іскерлігін дамыту .Тәрбиелік: Оқушыларды сауатты , әдемі, жазуға , тиянақтылыққа , ұжымдыққа, әдептілікке , қазақ тілін қастерлеуге , өз білімін көпшілік алдында көрсете білуге тәрбиелеу.Сабақтың әдіс –тәсілі : Сұрақ –жауап , ой жинақтау , ереже айту, кубизм кластер постерсемантикалық карта пікір ағашы
Көрнекілігі:кубизм,постер, семантикалық карта, үлестірмелі тапсырмалар,ноут бук

Психологиялық ахуал
Сабақтың барысы :
Ұйымдастыру
а) писихологиялық дайындық
Ұйымдастыру бөлімі. Оқушылармен амандасу, түгендеу. Топқа бөлу
-Балалар ,біздің бүгінгі сабағымызды басқа күнделікті сабағымыздан ерекше болмақ.Өйткені , апайлар сабағымызға қатысып отыр . Ендеше Қонақтармен сәлемдесіп алайық
Қонақ күту салтымыз
Оқып-біліп жатырмыз
Келген қонақ сіздерге
Сәлем бердік жалпымыз- Өз тәртібімізді , білімімізді көрсетейік.
Бүгінгі сабаққа үш топ қатысып отыр. Топқа бөліп .Топтарды таныстырып өтейік:
1 топ Түбір
2 топ Қосымша
3 топ Жалғау .
Психологиялық дайындық.
Алақанмен айналаға
Жылылықты шашайық.
Сәттілік тілеп әр балаға,
Білімге қадам басайық.
Жарайсыңдар, балалар сабақ кезінде өте ұқыпты, ойларын жинақталған болу керек және тәртіп сақталған жөн. Барлығыңа сәттілік тілеймін!
Үй тапсырмасын тексеру.
55-жаттығу. Олай болса берілген сөздермен кай топ қанша түбірлес сөз жасайды екен көрейік
Кластер әдісі

1 топ Түбір білім –білімді- білімпаз-білімділік-білімнен-білімсіз-
2 топ Қосымша сый-сыйлық-сыйла-Сыйды-сыйлау-сыйымды3 топ Жалғау сән-сәнқой-сәнгер-сәнді-сәнгер

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Қызығушылықты ояту
Кубизм әдісі ойыны(Өткен сабақты пысықтап өту үшін үлестірмелі тапсырмаларға жауап беру).
Сұрақтар:
1.Түбір дегеніміз не?
2. Қосымшаның түрлерін ата.
3.Жұрнақ дегеніміз не?
4.Жалғау дегеніміз не?
5.Білгіш сөзінің түбірі мен қосымшасын тап.
6.Туынды сөз қай қосымша арқылы жасалады? Түбір сөзге жұрнақ қосылу арқылы жасалған сөз туынды сөз дейміз:

Мағынаны тану Дәптермен жұмыс.
Күн ретін жазу
Көркем жазу минуты.Б б Білім-өмір шырағы.Бдыбысы қандай дыбыс сөздің қай жерінде кездеседі.

59-жаттығу.
Күй, жыр мал сөздеріне төмендегі қосымшалардың тиістілерін қосып жаз.
Күй+ші, күй+ге, күй+лер. Жыр+шы,жыр+дың,жыр+лар,жыр+ла.

Ержелерге назар аударту.Балалар, мына схемамен бұрынғы өткендерімізді еске түсірейік
1 топ Түбір

Жаттығу жұмыстары
Постер қорғату

Оқулықпен жұмыс.
60-жаттығу. Сөйлемдерді түсініп оқы.
1.Құстың ең қырағысы-сұңқар.Ол бір шақырым қашықтықтан титімдей жәндікті көре алады.2.Құстардың ішіндегі жүзгіші-пингвин.Ол сағатына отыз шақырымға дейін жүзе алады.3.Дүниеде күн көзіне тура қарай алатын құс-тек бүркіт қана.4.Қарлығаш ұсақ жәндіктерді тек қана әуеде ұшып жүріп қана аулайды.
Қарамен жазылған сөздерге қосымша жалғап жаз.
Түбір сөзге жалғанған қосымшалардың жуан, жіңішке болып келу себебі неден деп ойлайсың? (Ережені пайдаланып айту.)

Орындалуы: Сұңқарлар, пингвиндер, бүркітші, қарлығаштар. Құстар туралы мәлімет беру.

Сергіту сәті

Ой сергітеді,шашағандары
Басылады

Ой толғаныс
Тақтамен жұмыс.Сәйкестендіру
61-жаттығу.–лар, -лер,-тар,-тер, -дар, -дер жалғауларның тиістісін қойып, сөздерді көшіріп жаз.
қуыршақ… тер шағала…. дар кітап… дер

өсімдік… тар өрмекші… лар жидек… тар

құлын… дар қыз… лер жүзім… тер

ақпараттық ізденіс.
Қосымшалы сөздерді сөз құрамына талда.
Жуан айтылатын жалғаулардың астын-бір, жіңішке айтылатын жалғаулардың астын екі рет сыз.
Өздік жұмыс.
Семантикалық картаны толтыр.
Сөздер
Сөз құрамы

Түбір
жұрнақ
жалғау

кітап

басшы

келді

қобызшы

құлақшын

Бекіту сұрақтары:
Ережелерді еске түсіріп, жалғастырып көр:
Қосымша жалғанғанда түбір сөздер ____________________.
Түбір сөздің соңғы буыны жуан болса, ___________________ .
Түбір сөздің соңғы буыны жіңішке болса, _________________.

Үйге тапсырма
а) Ережелерді ереже дәптерге жазып, жаттау.
ә)62-жаттығу. 133-ші бет.
62-жаттығу.
Шығармашылық тапсырма.Суреттегі нәрелердің атына жалғау жалғап жаз.
Жалғау жалғанған сөздерді сөз құрамына талда.
Алмалар,көзге, мысықтар,көбелектер,ешкіні,шиелер,бұзауға, құлыншақтар.

Күнделіктеріне жазып беремін

Бағалау

Бағалау парақшасын толтырады.

Кері байланыс

Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады

Сый

Білім

Сән

мал

жыр

күй

ге

ші

лер

лар

шы

дың

ла

Сөз құрамы

Қосымша

Түбір

Қосымша

Жалғау

Жұрнақ

көз
оқу
бала
дәрі

-лар
-ші
лық
-хана

әнді
күйді
кітапты

әнші
күйші
кітапхана

Түбір сөз

Қимыл атауы

Сапа атауы

Заттың атауы

терең
ақ
ұзын
әдемі

күн
кесе
гүл
құлын

оқы
жүр
ұш
бар

Түбір сөздің соңғы буыны жуан болса, оған жалғанатын қосымшалар да жуан болады: жұмыс + шы + да.

Қосымша қосылғанда түбір сөздер көбіне өзгеріссіз жазылады: күй+ші, күй+лер, күй+ге

Түбір сөздің соңғы буыны жіңішке болса, оған жалғанатын қосымшалар да жіңішке болады:
сурет + ші + лер