Президент Тоқаев адамға қарсы жасалған қылмыстар үшін жазаны күшейтті

Eureporter. co порталының журналистерінің айтуынша, Қасым — Жомарт Тоқаев өзінді «тыңдаушы мемлекеттің тыңдайтын басшы» деп санайды. Бұл жай сөздер емес, ол нақты істермен дәлелденеді.
Олардың азаматтарына бағытталған маңызды қадамдардың бірі — Ұлттық сенім кеңесін құру. Шын мәнінде, бұл көпшілік мемлекеттік саясат пен реформалар туралы түрлі көзқарастарды талқылауға, сол арқылы ұлттық диалогты дамыта алатын алаң. Кеңес азаматтар мен шенеуніктер арасындағы бұрын болған бюрократиялық тығыздағыштарды едәуір қысқартты.
Қоғамдық қауіпсіздікті жақсарту мақсатында Президент Тоқаев адамға қарсы жасалған қылмыстар үшін жазаны күшейтті. Ол Мәжіліс жаңа жылға дейін бірқатар маңызды түзетулерді қабылдап, оларға 2019 жылдың 30 желтоқсанында қол қоюды талап етті.
Түзетулер әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғауды айтарлықтай күшейтеді. Мәселен, «сексуалдық зорлық — зомбылық» санатындағы қылмыстар орташа және ауыр түрлерге қайта бөлінді, жазалардың қаталдығын нығайтты.
Сонымен, балаларға зорлау үшін қылмыскерлер 20 жылға немесе өмір бойына бас бостандығынан айырылады. Осындай жаза балаларды өлтіргені үшін де күтілуде. Сонымен қатар, заң Интернет арқылы кәмелетке толмағандарға есірткі сататындарға, сондай — ақ түнгі клубтарда, кафелер мен саябақтарда өмір бойы бас бостандығынан айыруды қарастырады.
Сонымен қатар, Тоқаевтың жаңа бастамаларында адам саудасымен байланысты қылмыстар үшін 7 жылдан 12 жылға дейінгі жаңа жазалар бар. Браконьерлік үшін жаза қатайтылды — 5 жылдан 12 жылға дейін. Оның үстіне мемлекет инспекторларды қорғауға алаңдады.
Жаңа заңдарға сәйкес, экологиялық инспекторларға жасалған шабуылдар үшін жаза едәуір көбейді. Осылайша, Президент Тоқаевтың заңнамалық бастамалары қоғамдық қауіпсіздікті одан әрі нығайтуға бағытталған және бұдан былай мемлекет азаматтардың құқығына мемлекет кепілдік беретіндігін айқын көрсетеді.
Яғни, Қазақстан заңдылықты дәйекті түрде дамытуда.
Осы жаңа бастамалардың барлығы Қазақстанды одан әрі жаңғырту бойынша Президент Тоқаевтың қабылдаған әлеуметтік, экономикалық және саяси шараларына сәйкес келеді және мыналарды қамтиды:
Әлеуметтік
Денсаулық сақтау. Сонымен қатар, денсаулық сақтау жүйесін дамытуға 3 трлн. теңге бөлу жоспарлануда. Тағы 2, 8 трлн. теңге — азаматтардың денсаулыққа кететін шығындарын жабуға.
Әлеуметтік қамсыздандыру. Президент Тоқаев бүкіл ел бойынша мұқтаж жандарды қолдау үшін әлеуметтік оңалту орталықтарын ашуды тапсырды. Сонымен қатар, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты мүгедектерге оңалту көмегін көрсетуге жұмсалады. Аз қамтамасыз етілген отбасылардың балалары кепілдендірілген әлеуметтік пакетке ие болады, оның ішінде мектепке ақысыз тамақтану және мектепке баратын және көлікке субсидиялар қарастырылған.
Жұмыспен қамту. Үкімет жеке компанияларды мүгедектерді жұмысқа алуға арнайы квотаны ұстануға көндіруі керек. Еріктілердің жұмысы жұмыс тәжірибесі ретінде қарастырылады.
Зейнетақы жүйесін жаңғырту. Жұмыс берушілер міндетті 5 % зейнетақымен қамтамасыз ете алмағандықтан, жұмыс берушілер міндетті зейнетақы жарналарын енгізу күні 2020 жылдың 1 қаңтарынан 2023 жылға ауыстырылады.
Білім. Тоқаев студенттерге, аспиранттар мен докторанттарға стипендияны 25 %- ға арттыруды тапсырды.
Экономикалық
Валютаның тұрақтануы. Халық пен инвесторлардың теңгеге деген сенімін арттыру үшін Ұлттық Банк ай сайын ақша — несие саясаты, валюта бағамдары және Ұлттық қордың жағдайы туралы есеп беруге міндетті болды.
Бәсекелес нарықтардағы мемлекеттік бизнестің экономикалық белсенділігінің төмендеуі. 2020 жылдың сәуіріне дейін үкіметке жеке меншік сектордың көлемін ұлғайту мақсатында, әсіресе ірі қалалардағы мемлекеттік кәсіпорындардың тізімін одан әрі қысқарту жөнінде ұсыныстар енгізу тапсырылды.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс — қимыл. Президент Тоқаев көлеңкелі экономикаға қарсы күресті күшейтті. Кәсіпорындарға Ұлттық кәсіпкерлер палатасынан алынған мәліметтер базасы арқылы өздерінің әлеуетті іскери серіктестерінің заңдылығын бағалау және тексеру құралдары беріледі.
Шетелдік жұмыс күші. 2020 жылы шетелдік жұмыс күшіне квота 40% қысқарады — 2019 жылғы 49 мыңнан 2020 жылы 29 мыңға дейін.
Сыртқы қарыз. 2020 жылғы сәуірге дейін ұлттық экономика, қаржы және Ұлттық банк министрліктері сандық мәліметтер базасы түрінде сыртқы қарыздың бірыңғай тізілімін жасауы керек.
Саяси
Парламенттік плюрализм. Басқа партиялардың өкілдеріне балама көзқарастар мен пікірлерді ілгерілету мақсатында кейбір парламенттік комитеттердің төрағасы болуға мүмкіндік беретін заң қабылданады.
Саяси митингілер. Бейбіт шерулер үшін орталық аймақтарда арнайы орындар бөлінеді. Ұйымдастырушылардың, қатысушылар мен бақылаушылардың құқықтары мен міндеттері туралы жаңа заң қабылданатын болады.
Саяси партияны тіркеу. Саяси партияны тіркеуге талап етілетін ең төменгі мүшелік шегі 40 — тан 20 мың мүшеге дейін азаяды.
Туризм Президент Қазақстанға барған кезде шетелдіктерді көші — қон полициясында міндетті түрде тіркеуді алып тастады.
Әйелдер мен жастарды тарту. Әйелдер мен жастар партиялық тізімдердің 30 пайызын құрауы керек.
Жала туралы акт. Тоқаев жала туралы Қылмыстық кодекстің 130 — бабы қылмыстық іс қозғалып, Әкімшілік кодекске ауыстыруды бұйырды.
Қылмыстық сот төрелігі. Сыртқы істер министрлігіне өлім жазасын алып тастауға қатысты Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің екінші Факультативтік хаттамасына қосылу процесін бастау тапсырылды.

Керімсал Жұбатқанов, Қазақ — Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидаты