Натурал көрсеткішті дәреже — Ашық сабақтар — Bilim

Егер а – кез келген сан, ал n 1-ден үлкен натурал сан болса, онда көбейтіндісіа санының n-ші дәрежесі деп аталады да, ол аⁿ түрінде жазылады.

Мұнда а саны дәреженің негізгі деп, ал n натурал саны дәреже көрсеткіші деп аталады, яғни басқаша айтқанда:

• бірнеше тең көбейткіштердің көбейтіндісін анықтау амалын дәрежеге шығару деп атайды;
• а-ға тең n көбейткіштің көбейтіндісін а санының n-ші дәрежесі деп атайды;
• дәрежеге шығарылатын а санын дәреженің негізі деп атайды;
• негізді қандай дәрежеге шығарғанымызды көрсететін n натурал санын дәреже көрсеткіші деп атайды.

Егер дәреже көрсеткіші 1-ге тең, яғни n꞊1 болса,онда анықтама бойынша а¹꞊а деп есептейміз, яғни

• а санының көрсеткіші 1-ге тең дәрежесі осы а саынының өзіне тең.

Осыдан, егер сан дәреже көрсеткішінсіз жазылса, онда бұл санның дәрежесі 1-ге тең деп есептейміз.

Сонымен , анықтама бойынша:

, n˃1 және а¹꞊а.

өрнегі былай оқылады: «а-ның n дәрежесі» немесе «а санының n-ші дәрежесі»

«Жүзім шоқтары» әдісі. Топтық жұмыс. Ең алдымен жеке жұмыс істейді. Сосын жұппен талқылайды. Соңында топпен бөліседі. Дәреже ұғымы және қасиеттері туралы топтар постер қорғайды.

«Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі. Жұптық жұмыс. Есептер шығару.

1. Көбейтінді түрінде жазыңдар:

1)а*а*а*а*а*а;    2)0,3*0,3*0,3*0,3*0,3;    3)(-2) (-2) (-2);

4)(1/2) (1/2) (1/2) (1/2);  5)(-5/3) (-5/3) (-5/3);  6)(ах) (ах) (ах) (ах) (ах);

1. Есептеңдер:

1)(-3)³;     2)(-2)⁴;     3)(-4)³;   4)(-5)²;      5)4⁴;

6)2⁵;       7)7³;        8)8²;      9)2,5²;      10)(-1/2)³;

Сергіту сәті. Логикалық есеп:

Сандар белгілі бір заңдылықпен орналасқан, сұрақ белгісі орнында қандай сан орналасқан?

1; 4; 9; 16; ?; 36; …

«Бірге ойлаймыз» әдісі. Топпен жұмыс.

1 тапсырма: Дәрежені көбейтінді түрінде жазыңдар:

1)а³;     2)в⁵;    3)х³;      4)(сх)³;     5)2у⁵;     6)(-т)⁵.

2 тапсырма: Есепте:

1)0,8²;     2)(-2/3)²;    3)1,5²;     4)(-2,25)²;

5)(2,1)²;    6)(-6)³;     7)9³;     8)(-1)³.

1)1/2⁶= ….      2)1/3⁵ = ….       3)1/10^2=……

4)1/4⁴= ….      5)1/6⁹= …..      6)1/5³ =…..

1. тапсырма: Амалдарды орындаңдар:

1) 5² – 200= …       2) 13 – 3² = …    3) 20 + 2⁶ = …

4) 3⁵ -2⁶ : 40 =…       5) 7². 2³+ 608= …    6) 4⁴: 1000 – 0,3= ..