Курстық жұмыс: География | Физикалық географияның бастауыш курсын оқытудың білімділік, тәрбиелік, дамытудың мақсаттары

Кіріспе……………………………………………………………………………………………..6.
Негізгі бөлім:
I.Физикалық географияның бастауыш курсын оқытудың білімділік, тәрбиелік, дамытудың мақсаттары………..8.
II.«Қазақстанның физикалық география» оқулығының мақсаттары мен міндеттері……………………………..11.
III.Мектептік география курсының оқушыларға білім беру мен тәрбиелеудегі маңызы…………………..12.
Қорытынды…………………………………………………………………………………….18.
Пайдаланылған әдебиеттер…………………………………………………………….20
Кіріспе
География оқу құралы ретінде – білім жүйесінің белгілі дидактикалық негізінде іскерлік пен дағдыдан құралған, ғылымдардан сұрыпталған, негізі мектептің оқу жоспарында қарастырылған, оқушылардың білім беру мен тәрбиесін дамыту болып табылады. Мектеп географиясында физикалық география жаратылыстану пәндерінің цикліне, экономикалық география-гуманитарлық пәндер цикліне жатады.
Мектепте оқытылатын физикалық географияның оқу жоспарына Жер туралы ғылым, бірінші кезекте физикалық география енеді. Олар: жалпы жер тану, шетелдер, ТМД, Қазақстаннң аймақтық физикалық географиясы, геоморфология, климатология, океанология, гидрология, топырақтану, геоботаника, зоогеография т.б. картография және бірқатар аралас ғылым салалары – геология, метеорология.
Мектептің экономикалық географиясы қоғамтану курсымен бірге оқушыларға экономикалық білім береді. Оқу жоспарында экономикалық география ғылымдарын оқыту қарастырылған. Қазақстан мен ТМД-ның жалпы және аймақтық экономикалық географиясы, халықтар географиясы, саяси география, сонымен бірге бірқатар экономикалық ғылымдар — өнеркәсіп экономикасы, ауыл шаруашылығы, транспорт, статистика және демография. Ғылымның негізін құрайтын көптеген және әр трүлі материалдардың ішінде ең керектілері ғана мектеп географиясының курсына енгізіледі.
Мектептегі география курсының мазмұнын оқушылардың ой-өрісін тәрбиесін арттыратын – ғылымның негізін салатын – ойлар, теориялар, фактілер ғылыми әдістер кіреді. Айта кетерлік нәрсе – мектеп географиясына таңдап алынған материалдар адам өмірен өте қажетті. Оқушылар алған білімін практикада қолдана білуі тиіс. Осы білімді игеруде іскерлік пен дағдыны қамту қажет.
Осындай көзқараста таңдалынып алынған білім, іскерлік пен дағды мектеп географиясының мазмұнын құрайды. Мектепті бітіруші «ғылымдар негізінің» орта мектептік білімін алады. Мектепте географияны оқытудың басты мақсаты – ғылыми негіздермен оқушыларды қаруландыру.
Жаңа ғылыми-техникалық революция кез-келген мамандықтар иесінің еңбектегі ойлау қабілетін арттырады. Сонымен қатар ғылыми-техникалық революция кезіңінде ғылыми білімнің өсуі, география ғылымының да алға жылжуы байқалады. Осыған байланысты білім беру ісінде ойлау үрдісінің ролі өсіп келеді.
Мектепте оқушы өмір бойы қолдана алатын географиялық білім ала алмайды, ол география саласында оның қызығушылығын арттыратын танымдық әдістерді үйретеді. Ойлау қабілетінің дамуы географиялық білім алудың нәтижесі ғана емес, географиялық білімді географиялық облыстарда қолдана алу мүмкіндігі.
Таным қызығушылығын дамыту география аймағындағы оқушылардың талап қажеттілігі, олардың танымдық өнері, олардың географиялық білімді өз бетімен қабылдауы. Бір сөзбен айтқанда, оқушылардың ойлау қабілетін және оларды кейінгі өзіндік географиялық білімін дамыту – географияы мектепте оқытудың екінші мақсаты.
I. Физикалық географияның бастауыш курсын оқытудың білімділік, тәрбиелік, дамытудың мақсаттары
Мектепте географияны оқытудың міндеті – оқушыларға тәрбиелеу арқылы жоғары адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру. Тәрбие беру ісі географиядан білім беру мен ойлау қабілетін дамыту барысында бірге жүреді. Бірақ білімді қабылдау, тәрбиеде нәтиже бермеуі мүмкін. Сондықтан материалдармен қамтылауы тиіс. Оқу жұмысын ұйымдастыру арқылы оқушылардың өзіндік жұмысы мен творчестволық қабілеттерін арттыруға болады. оқушылардың географиялық біліммен, іскерлік пен дағдысы, ойлау қабілеттілігі жәге адамгершілік рухта тәрбиеленуі шексіз бірлікте. Сонымен қатар осы үш мақсаттың әрқайсысы мазмұнында және оқу үрдісін құруда қарастырылуы тиіс.
Мектептегі география жүйесі басқа пәндер сияқты курстар мен бөлімдерден тұрады. Курс бөлімдерді оқыту мен тәрбиелеудің өзара байланысынан құралып, негізі – педагогикалық логикадан тұрады. Логика – оқушыларда ғылыми білімнің қалыптасуын, кеңеюі мен тереңдеуін, дағды мен іскерліктің бекітілуін қамтамасыз етеді. Ол әрбір кезеңде оқушы жаңа оқу материалын қабылдауды жүзеге асырады.
Мектепте география жүйесін құрғанда ғылымдар арасындағы өзара байланыстылықты, физикалық және экономикалық географияны оқытуда ғылыми логикалық тұрғыдан қарастыру қаже.
Адамдар белгілі бір табиғи ортада өмір сүреді: шаруашылық әрекетте олар табиғатқа әсер етеді және оны қолданады. Бұл ғылымның өзара байланысын анықтайды. Эконом-географиялық білім – физикалық география білімінің нәтижесінде құрылады. Физикалық география табиғи құбылыстарды, экономикалық география қоғамдық қатынастарды оқытады. Сол себепті ғылыми логика тұрғысында физикалық географияны оқыту эколномикалық географиямен жалғасады.
Географиялық ғылымда Жер табиғатының жалпы заңдары мен заңдылықтары қоршаған орта тұрғысынан түсіндіріледі. Географияда кез келген табиғи облысты оқытқанда оны табиғаттың жалпы заңдары мен физ-географиялық заңдылықтары арқылы өзара байланысын қарастырады. Логикалық тұрғыдан алғада жалпы жер жеке бөліктердің аймақтық физ-географиясын оқытудан, ал ірі аймақтарды оқыту – оның құрамына кіретін кіші аудандардан тұрады.
Педагогикалық логика тұрғысынан мектеп географиясы қалай құрастырылған? Кеңес мектептерінде география 5-10 сыныптарда өтеді. Қазіргі таңда ТМД мен Қазақстан Жалпы орта мектептік білімге көшкенде, курс сызықты-сатылы құрылысқа көшті. Сызықтық құрылымда уақытты үнемдеу мақсатында оқушылардың танымдық мүмкіндіктерін ескере келіп, материал алынды. Сатылы құрылыста сыныптан-сыныпқа көшу барысында материалдың қиындығы, оқушылардың ойлау қабілетіне кері әсер етті.
Дидактикадағы маңызды талап-оқушыларда ғылыми түсінік қарапайым, таныс және нақты біліммен қалыптасып, күрдеіге өту болды. Осы көзқарас бойынша дидактикада курстың отандық принциптері — өзінің ауданының географиясын оқытудан, елін содан кейін шет елдерді оқытудан тұрады.
Екінші жағынан алғанда, Қазақстан территориясына оқытқанда – оның Евразия материгінде жатқандығын, осы материктің табиғаты мен заңдылықтарын ертерек қарастырып өтеді. Қазақстанның табиғаты жайында терең білім болу үшін, салыстырмалы әдіс қажет. Осыған сәйкес оқушылар Қазақстанның физ-географиясын материктің физ-географиясын оқытудың бастайды.
Дидактика – оқушылардың алған теориялық біліммен, танымдық әдістерінен құралады. Мектепте географиядан біріншіден, оқушыларды жалпы географиялық түсінік – заңдар мен заңдылықтар, ой-өрісінің дамуы
және географиялық білімді дамытуда өзіндік жұмыстар атқарса, екінші жағынан осы білімді қолдана білу керек. Осы екі міндет географиялық білімде өте байланысты.
II. Қазақстанның физикалық география оқулығының мақсаттары мен міндеттері
Мектепте география курсындағы біртекті түсінікті 4-негізгі топқа бөледі:
1. Физ-географиялық объектілер туралы түсініктер (нақты тау, жазық, теңіз, өзен, көл, шөл т.б. Мысалы, Қаратеңіз, Еділ өзені)
2. Нақты эконом-географиялық объектілер туралы түсініктер (қала, мекеме, канал. Мысалы: Санк-Петербург, Сагнитогорск металлургия комбинаты, Суэц каналы т.б.)
3. Материктер, дүние бөлігі, табиғи облыстар мен оның бөліктері жайындағ түсінік.
4. Елдер мен аудандар, оның бөліктері туралы түсінік.
Мектеп географиясын да жалпы түсінікті 4-топқа бөлеміз:
1. Физ-географиялық объектілер мен құбылыстар жайындағы жалпы түсінік. Мысалы: өзендер, рельеф, ауа-райы, климат т.б.
2. Эконом-географиялық объектілер мен құбылыстар жайындағы жалпы түсініктер. Мысалы: өнеркәсіп салалары, қолөнері, халықтың тығыздығы, елдердің географиялық орналасуы т.б.
3. Табиғат элементтерінің өзара байлансы, табиғат пен шаруашылықтың байланысы, шаруашылық салаларының байланысы.
4. Географиялық карта, картада объектілер мен құбылыстарды бейнелеу әдістері туралы түсінік.
Идея, заңдар мен заңдылықтар – география ғылымындағы басты теориялық жағдайлар, оқушыарда географияны оқу барысында қалыптасады. Негізгі сипаттары:
III. Мектептік география курсының оқушыларға білім беру мен тәрбтелеудегі маңызы
1. Табиғи, ортаның дамуы. Мысалы: табиғаттағы заттардың айналымы географилық қабықтың тұтастығы мен бірлігі, географиялық зональдылық ландшафт-табиғи-территория комплексі, адам қоғамы – географиялық қабықты құрудағы маңызды фактор.
2. Халықтар және олардың шаруашылық әрекеттері. Мысалы: адам басты өндіргіш күш, еңбектің қоғадық және территориалды бөлінуі.
Материк, елдер мен аудандардың физ-географиялық және эконом-географиялық объектілердің ерекшелігін білу үшін оқушы алдымен географиялық ортаны құрушы бөлшектер мен оны құрушы элементтерді оқытудың құралдары менәдістерін, географиялық ортадағы процестер мен құбылыстарды және де картадан жер бетінің әр түрлі бөліктерін білуі керек. Біртекті және жалпы түсініктің өзара байлансын «климат» арқылы түсіндіруге болады. климат – ауу райының белгілі жердегі көпжылдық режимі мен оның элементтері-температура, жауын-шашын, жел, қысым және оны өлшеу әдістері туралы ұғым алады. Оөушылардың климат туралы білімін кеңейту барысында оны атмосферамен байланстырады. Мысалы, су беті мен құрлық беті ауасының суынуы мен тыйылуы.
Оқу құралының жүйесін құрғанда оқушылардың жасы мен оқу кезеңдері ескерілуі тиіс. Бұл әсіресе, пәнаралық байланысы кең география үшін маңызды. Физикалық және экономикалық географиядан көптеген сұрақтарды шешу үшін – физика, химия, биология, математика, тарихты білу керек. Мысалы: физикалық білім – атмосфера қысымының айналымын, химиялық білім – пайдалы қазбалар мен су құрамын, биологиялық білім – ауылшаруашлығы мен өсімдік жамылғысын, математикалық білім – т…………