Байланыстың цифрлық желілері негізінде қызмет түрлерін интеграциялау

Электробайланыс жабдықтары бүкіл әлемде, оның ішінде Қазақстанда елдің экономикалық дамуының, оның валдық ұлттық өнімінің артуының анықтаушы факторы болып табылады.
Мамандардың бағалауы бойынша байланыс қызметі мен жеілердің дамуының 3 негізгі кезеңін бөліп көрсетуге болады:
Елді телефондандыру;
Телефон желілерін цифрландыру;
Байланыстың цифрлық желілері негізінде қызмет түрлерін интеграциялау.
Телефон қазіргі таңда мәтіндік хабарламаларды жіберу қызметін ұсына отырып байланыстың негізгі түрі болып қалды. Әлемнің ортақ қолданыстағы телефон желісі (ОҚТФ) бүгінде 900 млн. көп телефоннан тұрады.
Байланыс сапасын арттыру үшін, байланыс қызмет көрсетуінің санын арттыру, желіні автоматтандыру үшін дамыған елдерде 70-жылдардан бастап аналогты және коммуникациялық станциялар электронды цифрлыққа көшірілуде. Олардың көпшілігінде халықаралық байланысты цифрландыру аяқталған, жергілікті желілерде цифрлық АТС 80% құрайды. Байланыстың талшықты-оптикалық желілерін жылдам енгізу жүргізілуде.
Цифрлық коммутация жүйелері кеңістік типті біркоординатты жүйелерге қарағанда неғұрлым эффективті. Цифрлық АТС-тардың негізгі артықшылықтары: габаритті өлшемдерді кішірейту және жоғарғы деңгейлі интеграцияның элементтік базасын қолдану есебінен құрылғының сенімділігін арттыру; тасымалдау және коммутация сапасын арттыру, көмекші және қосымша қызмет көрсету түрлерінің санын арттыру, цифрлық АТС және коммутацияның цифрлық жүйелері негізінде бірегей методологиялық және әр-түрін ендіруге мүмкіндік беретін интегралдық байланыс желілерін жасау мүмкіндігі; байланыс объектілерінде электронды құрылғыны баптағанда және монтаждағанадағы жұмыс көлемін азайту; құрылғының функциялануын бақылауды толық автоматтандыру есебінен қызмет көрсететін адамдар санын қысқарту және қызмет көрсетуді қажет етпейтін станцияларды жасау; станция конструкциясының металл сыйымдылығын айтарлықтай азайту, цифрлық коммутациялық құрылғыны орнатуға қажетті ауданды азайту. Цифрлық АТС-тардың кемшіліктері басқарушы комплекстің үздіксіз жұмысы және ауаны кондиционерлер қажеттілігі себепті жоғарғы энергия тұтыну.
Сигналды импульсті-кодтық модуляциялайтын (ИКМ) цифрлық коммутациялық құрылғылардың ерекшеліктері: құрылғының кірісіндегі, шығысындағы және ішіндегі процесстер жиілігі және уақыты бойынша үйлестірілген (синхронды құрылғылар); цифрлық коммутациялық құрылғылар сигналдарды цифрлық жүйелер арқылы жіберу ерекшеліктеріне сай төрт өткізгішті болып табылады.
Цифрлық коммутациялық жүйеде коммутация функциясын цифрлық коммутациялық өріс іске асырады. Коммутация жүйесінде барлық процесстерді басқаруды басқарушы комплекс атқарады. Цифрлық коммутациялық өрістер жетектік қағидаға сай құрылады. Жетек дегеніміз цифрлық сигналдың координаталарын түрлендірудің бір ғана функциясын іске асыратын деңгейлер тобы ( не ). Жетектердің санына сәйкес екі-, үш- және көп жетекті цифрлық коммутациялық өрістерді жіктейді.
Коммутация жүйелерінің үшінші буыны квазиэлектронды және цифрлық телефон станциялары. Квазиэлектронды станциялар АТС ДШ және АТС КУ-ларға тән бірқатар кемшіліктерді жойды және әлемнің көптеген елдерінде қолданылады. Толықтай цифрлық жүйелерді жасау тек оларда ақпаратты цифрлық түрде коммутациялау қағидасын қолданғаннан кейін ғана мүмкін болды (импульсті-кодтық модуляция). Цифрлық жіберу жүйелер (ЦЖЖ) негізінде коммутациялық техниканың жаңа буынын жасау мақсаты жүйенің үнемділігін және икемділігін арттыруға, эксплуатацияның қиындығы мен шығынын қысқартуға, өндірісте қарапайымдатуға және арзандатуға, сонымен қатар абоненттерге қызмет көрсетудің жаңа түрлерін ұсынуға негізделеді.

1 АППАРАТУРА МЕН КАБЕЛЬДЕРДІҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ДЕРЕКТЕРІ

1.1 ИКМ-15 аппаратурасы

ИКМ-15 жүйесі ауылдық АТС арасында біріктіретін желілерді КСПП 1х4х0,9 (КСПП 1х4х1,2) кабель түрімен бір кабельды жұмыс тәртібімен ұйымдастыруға арналған.
Цифрлық сигналды желіге беру жылдамдығы — 1024 кбитс.
Аппаратураның алыстыққа қолданылу күші (аралық қызмет көрсету стансасын орнатқанда) — — 100 км-ге дейін.
Регенерацияның күшею тізбегі регенерация телімінің өтпелі өшулігін 26-дан 46 дб (512 кГц жиілігінде) қамтамасыз етеді.
Желідегі коданыңың түрі — нөлге қайтпайтын екілі БВН (0-символдары үзіліс түрінде беріледі, ал 1-символы амплитудасы 3В тең, және ұзақтығы н=0,98 мкс тактылы интервалға тең импульс түрінда беріледі).

1.1 — сурет. ИКМ-15 аппаратурасының байланысты ұйымдастыру схемасы

Беру кезеңінің құрылысы (жүйенің уақыттық спектрі) 2.1 а суретінде көрсетілген. Кезең 16 арналық интервалдан тұрады (КИ-0-15) олардың әрқайсысы 8 такттық интервалдан тұрады (ТИ 1-ТИ 8). КИ1-КИ15 арналық интервалдар ақпараттық болса,КИО синхросигналдар символын беру үшін арналған (кезеңді ЦС және әсіресе кезеңді СЦС),телеграфтық арналар үшін және өзара басқару сигналдарының (СУВ) ақпараты. Барлық арналардың өзара басқару сигналдарын беру үшін әсіре кезең ұйымдастырылады,ол 16 тізбектік кезеңнен тұрады,бұл (1.1-суретте) көрсетілген. Әр әсіре кезеңнің басында ТИ1,КИО орнына әсіре кезеңдік синхронизация сигналы беріледі,ол ӨБД(СУВ) қабылдаудағы дұрыс таратылуын қамтамасыз етеді.
Дистанциялық қорек және қызметтік байланыс тізбек арқылы жасалды Ток дист. 85 мА мах кернеуі 350В жүзеге асырылады.
Жабдықтың жиынтықтылығы: соңғы станция-тірегі ОС (2 жүйеге), аралық станция ПС (2 екіжақты желілік регенератор).
0.2 КСПП-1x4x0,9 байланыс кабельдерінің сипаттамасы

Жергілікті байланыс кабельдері тұрақты ток кезінде 500 В дистанционды қорек кернеуінің 2048 кбитc-ке дейінгі жылдамдықпен берілуде импульсті-кодтық модуляция мен уақытша каналдарды бөлуді жіберу жүйелерімен абоненттік байланыс және станцияаралық линиялар үшін арналған. Төрт оқшауланған желі айналдырылған төрттік құрайды. КСПП кабельдері жоғары ылғалдылық жағдайында да пайдаланыла береді, ал брондалған байланыс кабелі коррозиялық қауіпті төмен аймақтарда қолданылады. КСПП-1x4x0,9 кабелінің көлденең қимасы (1.2 — сурет) көрсетілген.

1.2 — сурет. КСПП-1x4x0,9 кабелінің көлденең қимасы

Құрылымы

1. Кабель желілері 0.64, 0.9 немесе 1.2 мм диаметрі жұмсақ қорғасын сымдарынан жасалған
2. Полиэтилен оқшаулау. Желілер қалыңдығының диаметрі: 0.64 мм -0.7 мм
3. Кордель-толтырғыштың айналасындығы оқшауланған желі 4айналдырылған біліктен тұрады
4. КСПП маркасында толтырғышпен бронь болмайды
5. Қабықшасы номинальды қалыңдығы 1,8 мм болатын, жарық стабилизационды полиэтиленнен жасалынған.

Техникалық мінездемесі

КСПП дистанциондық қорегінің кернеуі 500 B тұрақты токка дейін.
Қоршаған ортадағы температура +50ºС -50ºC .
Монтаж және пайдалану жағдайында радиус 15 кабель диаметрі мен — 10ºC болады.
Тропикалық орындаудағы кабельдер зең саңырауқұлақтары әсеріне төзімді.
Кабельді жасаушы заводтың кепілдемелік мерзімі қолданысқа енгеннен бастап 3 жыл.
Қосымша температура -10ºC кем емес болуы керек.
Монтаждық иілулер мөлшері кем дегенде қабықша бойынша 15 диаметр.
Қызмет минимум 15 жылға арналған.

5.2 ИКМ-120 аппаратурасы

ИКМ-120 аппаратурасы (ИКМ-120А, ИКМ-120У, ИКМ-2х2) жоғары жиілікті симметриялық МКС немесе МКСА типті кабельдер арқылы жергілікті және ішкізоналық жүйе ұйымдастыру үшін қажет.
Регенерацияның күшею тізбегі регенерация телімінің өтімдік өшуін мына шектілікте 45-тен 55дБ-ге дейін (4224кГц жиілігінде) қамтамасыз етеді.
Цифрлық сигналды тарату жылдамдығы — 8448кбитс, ең үлкен байланыс қашықтығы — 600км. ИКМ-120 аппаратурасының байланысты ұйымдастыру схемасы (1.3 — суретте) көрсетілген.

1.3 — сурет. ИКМ-120 аппаратурасының байланысты ұйымдастыру схемасы

Регенерацияның күшею тізбегі регенерация телімінің өтімдік өшуін мына шектілікте 45-тен 55дБ-ге дейін (4224кГц жиілігінде) қамтамасыз етеді.
Желідегі коданың түрі — КВП-3 (импульстар скважності 2 тең және және амплитудасы +3В тең, жүктеме кедергісі 150Ом-ға тең) болып табылады.
ИКМ-120-да ЦБЖ-ның бұдан үлкен түрлеріндегі сияқты топтық сигнал құрауда екі командалы басқарудың жылдамдықпен екі жақты келісу әдісі қолданылады.
НРП-ның электрқоректенуге желілі жабдықтау тірегінен фантомдық тізбекпен дистанциялы іске асады. Дистанциялық қоректенудің кернеуінің ең үлкен мағынасы желіге кіруде 125мА токта 980В құрайды.
Қызметтік байланыс ВВГ жабдықтары арасында цифрлық арнамен жүзеге асады, ол дельта модуляция әдісі бойынша ұйымдастырылады, ал аралық тармақтар арасында кабельдің жұмыс жұптарымен 0.3-3.4кГц алабында іске асады. Осы жұптар арқылы тракт желісінің жағдайын бақылау үшін телебақылау ұйымдастырылады.
ИКМ-120 аппаратурасының тарату циклы 1056 импульсті реттіліктен (последовательность) тұрады. Цикл периоды 125мс құрайды. Цикл әрқайсысы 264 импульстен тұратын 4 топқа бөлінген, оның 256 — ақпараттық, ал қалған 8 — синхросигналды (СС), қызметтік байланыс пен дискреттік ақпарат символдарын тарату үшін (ИКМ-120 аппаратурасының тарату циклының құрылымы (1.4- суретте) көрсетілген.

1.4 — сурет. ИКМ-120 аппаратурасының тарату циклының құрылымы

Жабдықтау жиынтылығы:
— екінші топты құру тірегі (СВВГ) — 8ВВГ-жинақталымына;
— желілі жабдықтың тірегі (СЛО) — 4 жүйеге;
— аналогты-цифрдық түрлендіру тірегі стандарттық екінші топтың жиілігі 312-532кГц (САЦО-ЧРК-2), оның ішіне ИКМ-30 аппаратурасының АЦО-ЧРК-2, ВВГ, АЦО жиынтықтары бір-бірден кіреді.
Қызмет көрсетілмейтін регенарациялық тармақтың НРПК-4 түрі (құдыққа орналастыру үшін) — 4 желілі регенераторға, НРПГ-8 (жеке орналастыру үшін) — 8 желілі регенераторға.

1.4 Кабель МКСБ 4х4х1.2 сипаттамасы

МКСБ 4х4х1.2 кабельі магистральді және біріншілік ішкі зоналық (ГТС) желісінде, жылдамдығы 8448кбитс цифрлық беру жүйесінде (тактілік жиілікпен), 34368кбитс және 690В дейінгі немесе тұрақты 1000В дейінгі қашықтан қоректендірудің айнымалы кернеу кезіндегі жұмыс үшін 5000кГц жиілік диапазонындағы аналогты беру жүйесінде қолдануға арналған (1.5- сурет).

1.5 — сурет. МКСБ 4х4х1.2 кабелінің көлденең қимасы

МКСБ 4x4x1.2 кабель конструкциясы:
— тоқөткізгіш өзекше — мыс сымтемір;
— оқшаулағыш — полистиролды кордельмен оқшауланған;
— есу — түрлі-түсті оқшаулағышы бар 4 өзекше, жұмыр полистиролды кордельден жасалған орталық толықтырғышы бар жұлдызды төрттікке есілген. Төрттіктегі диагональ ораналасқан екі өзекше жұмысшы жұпты ұйымдастырады. Өзекше оқшаулағыш төрттігінің бірінші жұп — қызыл, сары түс, екінші жұп — көк және жасыл;
— белдік оқшаулағыш — кабельді қағаз;
— қабықша — қорғасын, белдік оқшаулағыш сыртында орналасқан, ГОСТ 24641 стандартына сәйкес келеді.

1.5 ИКМ-480 аппаратурасы

ИКМ-480 аппаратурасы (ИКМ-480х2 және ИКМ-480С түрлері бар) ішкі аймақтық және бас желілі тораптарды коаксиалды кабельның 1,24,4мм жұптарымен МКТ-4 түрін қолдану арқылы арна ұйымдастыру үшін арналған. Желілі тракт бір кабельды сызба арқылы ұйымдастырылады.
Цифрлық сигналды желіге беру жылдамдығы-34368кбитс.
Ең үлкен байланыс қашықтығы-2500км.
Регенерацияның күшею тізбегі регенерация телімінің өтімдік өшуін мына шекте 43-тен 73дб-ға дейін (17184кГц жиілігінде) қамтамасыз етеді.
Желідегі коданың түрі-КВП-3 немесе ЧПИ скребированиямен.
Беру кезеңінің құрылысы 1.г суретінде көрсетілген. Кезеңнің ұзақтығы 62,5мкс тең,ол 2148 импульстік баламадан тұрады және шартты түрде 716 баламадан тұратын 3 топқа бөлінген (баламалардың орналасуы 1.6- суретінде көрсетілген).

1.6 — сурет. ИКМ-480 аппаратурасының байланысты ұйымдастыру схемасы

НРП-ның дистанциялық тармақтары коаксиалдық жұптың орталық өзекше бойынша қалыпты 200мА токпен жүзеге асады. ДП кернеуінің ең үлкен мағынасы 1300В құрайды. ДП секциясының ұзындығы шамамен 200км құрайды.
ТВГ жабдықтарының арасындағы қызметтік байланыс цифрлық арна арқылы жүзеге асады (1.2 сурет). ОРП арасында қызметтік байланыстың жоғары жиілікті кабельдармен,ал НРП мен ОРП-ның арасында 0,3-3,4кГц спектрінде кабельның жұмыс жұптары арқылы іске асады.
Телеконтроль байланыстың үзілуінсіз жұмыс жұптары арқылы орындалады.
Жабдық жиынтықтылығы
Үшінші уақыттық топты құру тірегі (СТВГ)-4 ТВГ жинақталымына
Желілі тракттың жабдық тірегі (ОЛТ)-2 жүйеге.
Аналогты-цифрлық түрлендіру тірегі стандартты үшінші топтың жиілігі 812-1044кГц (САЦО-ЧРК-3).
Қызмет көрсетілмейтін регенерациялық тармақ НРНГ-2,жерге орналастырылатын-2жүйеге.

1.6 МКТ-4 1,24,6 кабелінің сипаттамасы

Бұл кабельдің ішкі өткізгіші — диаметрі 1,2 мм болатын мыс. Оқшаулау полиэтилен және де баллон типті болып келеді. Сыртқы өткізгіштің ұзындығы 0,1 мм қалыңдығы бар мыс. Экран қалыңдығы 0,1 мм болатын екі болат жолақшасынан жасалған. Төрт коаксиалды жұп диаметрі 0,5 мм болатын бес белбеу жұпымен біріктіріліп, белді оқшаулаумен жабылған. Сыртта — қорғасын қаптамасы және тиісті қару-жарақ қақпағы. Құрылыс ұзындығы 500 м, кабельдің толқындық кедергісі 75 Ом. 1 МГц жиіліктегі жоғарылау коэффициенті — 5,33 дБ км

1.7 — сурет. МКТ-4 1,24,6 кабелінің көлденең қимасы

1 — белдеулік оқшаулағыш ; 2 — қорғасын қаптамасы; 3 — екі қару; 4 — сыртқы қақпақ; 5 — брондалған сым.
Соңынан А симметриялық жұптарды бояу: 1 — ақ-қызыл; 2 ақ-жасыл; 3-5 — ақ-көк
МКТ-4 сияқты шағын коаксиалды кабельдер 10 МГц жиіліктегі диапазондағы аналогтық беру жүйелерінде және 34 және 140 Мбит с тарату жылдамдығы бар сандық жүйелерге арналған. Металл қабықшалардың түріне байланысты кабельдер екі топқа бөлінеді: МКТС-4 (қорғасын қабықшасында) және МКТА-4 (алюминий қабығында).

1.7 ОК 50-2-5-4 кабелінің сипаттамасы

Қорғаушы қабықшамен жабылған бір немесе бірнеше кварцті талшықтардан тұрады. Талшықтарды қорғауды қамтамасыз ету үшін қабықша бірнеше қабаттан тұратындай жасалады.
Оптикалық талшықты кабель- ғылымның соңғы жетістіктерінің бірі. Сигнал оның бойымен жарықтың көмегімен жіберіледі. Цифрлық деректер оптикалық талшықтардың бойымен өзгерген жарықтық импульстер түрінде таратылады (1.8 — сурет). Бұл деректерде таратудың өте сенімді тәсілі, себебі электрлік сигналдардың өздері жіберілмейтіндіктен, оларды ашу немесе рұқсатсыз алу мүмкін емес. Оптикалық талшықты кабель деректердің үлкен көлемдерін алыс қашықтықтарға өте жоғары жылдамдықпен таратуға арналған ондағы сигналдар өшпейді. ОК кабелінің көлденең қимасы және құрылымы (1.8 — сурет және 1.9 — сурет) көрсетілген.

1.8 — сурет. ОК кабелінің көлденең қимасы

1.9 — сурет. ОК кабелінің құрылымы

Құрылымы

1. Орталық қуат элементі (ПВХ қаптамасымен немесе болат кабелімен)
2. Арматураларды нығайту
3. Кордеттерді толтыру
4. Оптикалық модуль қабығы
5. оптикалық талшықтары
6. Пластикалық таспалар немесе жіптер
7. Полиэтилен қабығы
Техникалық мінездемесі

Кабельдің сыртықы диаметрі — 10,6 — 11,5(мм).
Номинальді салмақ — 98 — 116(кгкм).
Кабель таратылатын күштерге төзімді — 1,0-ден 2,7-ке дейін (кН).
Кабель тапталатын күшке кем дегенде 400 Hсм күшке төзімді.
Модульдегі талшықтар саны — 4- тен 16-ға дейін.

Бірінші бөлім бойынша қорытынды

ИКМ-15(импульсті кодты модуляция) (КСПП-1x4x0,9) беру жүйесі импульсті кодтық модуляцияны ИКМ-ВД қолдана отырып,ВРК әдісімен қалалық телефон желісінде жалғағыш байланыс желілерін ұйымдастыру үшін арналған. Тоқөткізгіш өзекшесінің оқшаулағышы тұтас полиэтилен, сонымен қатар әр жұптағы өзекшелердің өзіне тән түстері болады. Өзекше есуі жұпты немесе төрттік (жұлдызша).
ИКМ-120 аппаратурасы (ИКМ-120А, ИКМ-120У, ИКМ-2х2) жоғары жиілікті симметриялық МКС немесе МКСА типті кабельдер арқылы жергілікті және ішкізоналық жүйе ұйымдастыру үшін қажет.
ИКМ-480 аппаратурасы МКТ-4 1,24,6 жұбты кабельін қолдану арқылы ішкі зоналық және магистральді байланыс арналарын орнатуға арналған.

2 СОҢҒЫ ЖАБДЫҚТЫҢ ШУЛАРЫН ЕСЕПТЕУ

2.1 Дискреттеу шуларын есептеу

ЦБЖ-ның барлық түрінде дерлік сигналдардың уақыттағы бір қалыпты дискретизациясы қолданылады, яғни қалыпты ТД дискретизация, ал tiпериодта кездейсоқ сипатта болады. Бұл ауытқулар қабылданатын сигналдың пішінінің өзгеруіне әкеледі, ол (2.1 — суретте) көрсетілген, бұл субъективті түрде қате ретінде қабылданады, мұндай қателерді дискретизация шулары деп атаймыз.
Tiшамасы негізінен желідегі регенератордың нақты жұмыс істелуінен және беретін генератордың тұрақсыздығынан пайда болатын төменгі жиілікті фазалық флуктуация импульстерінен анықталады. Егер беретін генератордың тұрақсыздығынан пайда болған ауытқуларды α шамасымен белгілеп, ал фазалық флуктуация ауытқуларын β деп белгілесек, онда олардың арасында статистикалық байланыс жоқ деп есептеп, қайта қабылдау телімінде дискретизация шуларының қуаты мына шамадан аспайды

Pd.ш=PI2Uc2(ad2+bd2); 2.1):

мұндағы, Uc — сигналдың тиімді кернеуі.

2.1 — сурет. Дискреттеу периоды өзгергендегі қабылданатын сигнал формасының өзгеруі

ω=2PITdболғандықтан, ауытқу периодына қатыстыаd=αdTdжәне bd=βdTd, осыған сүйене отырып дискретизация шуларының қуатын мына түрде жазуға болады:

Pd.ш=PI2Uc2(ad2+bd2) (2.1)

Бұл жағдайда сигналдың дискретизация шуларынан қорғануын мына түрде жазуға болады:

Ақор=10lg[PI2(ad2+bd2)]-1 (2.2)

Негізгі цифралық арнада (НСА, ОЦК) қайта қабылдаулар 10lg(n+1)төмендейді, бұл жерде, n — цифралық ағыныдағы немесе тоналды жиіліктегі қайта қабылдаулардың жалпы сандары.
Эксперименталды түрде көрсетілгендей, НСА (ОЦК) негізінде құрылған ТЖ арнасында шамасының ең үлкен шамасы 810нс-тен аспауы керек (1). Бұл ТЖ арнасындағы дискретизация шуларынан минималды қорғаныс шегі Ақор=37дБ сәйкес келеді. Бастапқы желінің НЦА номиналды тізбегі 59 дейін қайта қабылдауы мүмкін, олардың қатарында абоненттік телімдегі екі қайта қабылдауды қосуға болады. Сондықтан Ақор=61дБ тең болуы мүмкін болса, НЦА негізінде құралған қайта қабылдаулар жоқ арнада мына шамадан кем болмауы керек:

Амак.қаж.қор.=34+10lg(61+1)≈52дБ

Генератор жабдығының тұрақтылығы мөлшерленген болғандықтан, дискретизация шуларынан берілген қорғанысын анықтау үшін, НЧ фазалық флуктуациялардың ең үлкен шамасын анықтау қажет. Есептеу келесі түрде жасалады:
а) НСА ТЧ арнасы үшін дискретизация шуларынан талап етілетін қорғаныс былай анықталады:

Ақаж.қор.=Амак.қаж.қор. — 10lg(nnn+1)=52 — 10lg(nnn+1) (2.3)

nn=(lучlр)+1 (2.4)

nn=(20003)+1=667,7

Ақорғ.шегі=52-10lg(667,7+1)=52 — 2,83=49,2 дб

бұл жердегі, n — цифралық ағындағы және ТЧ-дегі қайта қабылдаулардың жалпы саны;
б) НСА-ның барлық телімдер үшін генераторлық жабдықтың салыстырмалы тұрақсыздығының квадрат соммасы анықталады (салыстырмалы тұрақсыздық мағынасы мынаған тең 5*10-5, 3*10-5, 2*10-5, 1,5*10-5 генераторлық жабдықтардың бастапқы, қосалқы, үшінші, төртінші желі);

a2d∑= α152+α1202+α4802 (2.5)

a2d∑=(5∙10-5)2+(2∙10-5)2+(1,5∙10-5) 2=15∙10-10

в) теңсіздікті түрлендіру арқылы (1), НСА әр жеке телім үшін (барлық телімге бірдей деп аламыз) төменгі жиілікті фазалық флуктуациядан пайда болған ауытқулардың салыстырмалы шегін анықтаймыз:

bd=10-0,1Ақаж.қор.PI2+ad2∑(nnn+1)1 2 (2.6)

bd=10-0,1∙49.23.142+15∙10-10667.7+1 12=0.0000129.85+15∙10-10668.7=0.000 0012197668.7=0.4271∙10-4

г) қайта қабылдау телімінде дискретизация шуларының қуатын анықтаймыз:

Pd.ш= PI2Uc2(ad2+bd2)

Pd.ш.= 3.142∙2.122(15∙10-10+427.1∙10-10)=6 .34∙10-7 Вт

д) желілі тракттағы әр телім үшін шамасы бойынша импульстердің фазалық флуктуациялық шамасы анықталады, сигналдың тактылық жиілігі дискретизация жиілігінен (8кГц-ке тең) қанша көп болса, fТ fД-дан сонша есе көп болу керек.

Фазалық флуктуацияның ауытқуы:

Вфф=ftfd∙bd (2.7)

ИКМ — 15 аппаратурасы үшін:

Bфф’=2048∙1038∙103∙6.34∙10-4=0.162

ИКМ — 120 аппаратурасы үшін:

Bфф»=8448∙1038∙103∙6.34∙10-4=0.67

ИКМ — 1920 аппаратурасы үшін:

Bфф»’=34368∙1038∙103∙6.34∙10-4=2.7 2

2.2 ЦБЖ кванттау шуларының деңгейін анықтау

ЦБЖ-де сигналды деңгейі бойынша кванттау кезінде қате пайда болады, өйткені сигналдың нақты лездік мағынасы кванттау деңгейінің рұқсат етілген мағынасына дейін дөңгеленеді. Бұл қателер бастапқы сигналмен қосылып, бір қалыпты спектральды тығыздығы бар флуктуациялық шу ретінде қабылданады.
Бір қалыпты кванттау жағдайында, яғни кванттау әр қадамы ∆Upшамасына ие болса, ∆F арнасының жиілігінде кванттау шуының қуаттылығы мынаған тең болады:

Pк.ш.=(∆UIIIp12)(2∆Ffd) (2.8)

бұл жерде, fd — сигналдың дискретизация жиілігі.
Кванттау қадамы неғұрлым кіші болса да, соғұрлым аз болады, өйткені ол сигналдың барлық серпіндік ауқымын қамту керек. Кванттау қадамының саны коданың разрядтылығымен, беру жылдамдығына байланысты болғандықтан кванттауға ұшырайтын сигналдың серпіндік деңгейдің волюмі статистикалық үйлестіру заңымен және сигналдың лездік мағынасын қолдану қажет.
Волюмнің үлестіру ықтималдығының тығыздығы Гаусс үлестіру заңына сәйкес келетіні белгілі (2.2, а — сурет).

Wy=1σy2PIexp-y-y022σy

бұл жерде, y — волюмнің орташа мағынасы, дБ, σ — волюмнің ортаквадраттық ауытқуы, дБ

2.2 — сурет. Волюмдардың ықтималдылығы.
а) Гаусс заңы; б) серпіндік деңгейге сәйкес келетін қуаттың үлестіру тығыздылық графигі

Серпіндік деңгейге сәйкес келетін қуаттың үлестіру тығыздығы (2.2, б — суретте) көрсетілген, оның максималды волюмына сәйкес келеді, бірақ моданың орташа мағынасы оңға жылжыған, өйткені қуат теріс мағынаға ие бола алмайды. Математикалық статистикадан белгілі болғандай, қуаттың орташа деңгейі мына формуламен есептелінеді:

Pорт= y0+ ln1020σy2= y0+0.1151σy2 (2.9)

Сөздік сигналдардың лездік мағынасы екіжақты экспоненциалдық заңға жақын үлестірілген:

Wu=α2exp-αu (2.10)

бұл жерде,

… жалғасы