Асқазан туралы қазақша: қызметі мен құрылысы
Адам өзінің ішкі ағзасының құрылсын, жұмысын білуі керек. Себебі біз көп нәрсені аңғармай өткендіктен ауруға шалдығамыз. Ал ағзамыздың жұмыс істеу үдерісін білсек, деніміз де сау жанымыз да тыныш болар еді.
Асқазан, ventriculus, асқорыту жолының қалта тәрізді кеңейген жері болып табылады. Қарында өңеш арқылы тамақ жиналып, асқорытудың 1-ші сатылары өтеді, тамақтың қатты бөліктері сұйық немесе ботқа тәрізді қоспаға айналады. Қарында алдыңғы қабырға, paries ant., мен артқы қабырғаны, paries post., айырады.
Қарынның жоғары және онға қараған ойыс жиегінің кіші қисықтығы,curvature ventriculi minor, деп, ал төмен және солға қараған дөнес жиегі үлкен қисықтығы , curvature ventriculi major, деп аталады. Кіші қисықтығында, кіреберістен гөрі шығаберіске жақындау жерде ойық ,incisura ang., байқалады, ол жерде кіші қисықтығының екі учаскесі сүйір бұрыш, angulus ventriculi, жасай түйіседі.
Қарында мына бөліктерін ажыратады:
- өнештің қарынға кіреберіс жері, ostium cardiacum
2. қарыннаң жүрекке жанаса жатқан бөлігі, pars cardiaca
3. шығар жері-pyloris,
қақпашы, оның тесігі –ostium pyloricum , қарынның жанасып жатқан бөлігі –pars pyloris , қарынның солға қарай жартышар тәрізді бөлігі түбі, fundus, немесе күмбезі, fornix, деп аталады. Денесі ,corpus ventriculi, қарын күмбезінен , pars pylorica, дейін созылады. Pars pylorica, өз кезегінде , antrum pyloricum, қарынның денеге жақын учаскесінде және ,canalis pyloricus — pylorica, тікелей жанасып жатқан енсіздеу, түтік тәрізді бөлікке бөлінеді.
Құрылысы.Қарын қабырғасы 3-қабықтан тұрады:1.Tunica mucosa,-күшті дамыған шырысастылық негізі, tela submucosa, бар шырысты қабықша; 2. Tunica muscularis, — бұлшықетті қабықша; 3. Tunica serosa,-серозды қабықша.
Tunica mucosa, қарынның негізгі қызметі– қышқыл ортады асты химиялық өндеуге сәйкес құрылған. Осыған байланысты шырышты қабықшада қарын сөлін ,succus gastricus, жасап шығаратын арнаулы қарын бездері орналасқан, қарын сөлінде тұз қышқылы болады. Бездердін 3-түрін ажыратады: 1. Кардиальды бездер,gl. cardiacae, 2. Қарын бездері,gl. gastricae, олар көп , қарын күмбезі мен денесі аймағында орналасқан және екі текті клеткалар болады: басты клеткалар (пепсиноген бөліп. Шығ) және қоршау клеткалар (тұз қышқылын бөліп шығарады) 3. Қақпашы бездер,gl. pyloricae, тек басты клеткалардан тұрады. Шырышты қабықшада шашырай орналасқан жекеленген лимфалық фолликулалар, folliculi lymphatici gastrici, болады. Шырышты қабықшаның меншікті бұлшықетінің және тамырлары мен нервтері бар шырышты қабықшаның жазылып және түрлі бағытта қатпарлар түзуіне мүмкіндік беретін борпылдақ шырышастылық негіздің болуынан пайда болатын шышырты қабықшаның қатпарларға, plicae gastricae, жиналу қабілетінің арқасында тамақ шышышты қабықшамен тығыз жанасып, қарын сөлімен барынша қанығады. Қатпарлар кіші қисықтың бойында юойлай бағытталып , қарын соқпағын түзеді, ол қарын бұлшықеттері жиырылған сәтте тамақтың сұйық бөліктері өңештен қарынның кардиальді бөлігіне соқпастан қақпашыға өтетін өзекке айналады. Шырышты қабықшада қатпарлардан басқа дөнгелекше келген, қарын алаңдары,, деп аталатын қыраттар жатады, олардың бетінде қарын шұқырларының көптеген кішкене тесіктері ,foveolae gastricae, көрінеді. Осы шұқыршақтарға қарын бездері ашылады. Жаңа кезенде қызғылт-сұр түсті, соның ішінде өнещтің кіретін жерінде өнештің тегіс эпителийі мен қарынныңцилиндрлі эпителийі арасындағы өте айқын шекарасы жай көзге байқалады. Қақпашы тесігі, ostiumpyloricum, аймағында қарынның қышқыл ортасын ішектің сілтілік ортасынан бөлетін шырышты қабықшаның циркулярлы қатпары орналасқан орналасады: ол, valvula pylorica, деп аталады.
Ақпарат дереккөзі: massaget.kz
